Хакимжонов Баҳодир Хакимжоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтиссослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Ўзбекистон тарихи фанини ўқитиш асосида ўқувчиларни миллий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялаш методикаси”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (тарих) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.1.PhD/Ped1418.
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат университети.
Илмий раҳбар: Раҳимов Баҳтиёр Худойбердиевич, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Чирчиқ давлат педагогика университети, DSc.03/30.04.2021.Ped.82.01.
Расмий оппонентлар: Абдуллаева Шахзода Абдуллаевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Ярматов Раҳим Баҳромович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон тарихи фанини ўқитиш асосида ўқувчиларни миллий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялашнинг дидактик ва методик асосларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўқувчиларни миллий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялашда “Ўзбекистон тарихи” фанининг педагогик шарт-шароитлари маданий мерос обектларининг таълимий ва тарбиявий аҳамиятини ўқув материалларини танлаб олишнинг педагогик талабларига мувофиқ миллий қадриятларнинг тарбиявий аҳамияти ва дидактик омилларига методик жиҳатдан интеграциялаш орқали очиб берилган;
ўқувчиларни миллий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялашда “Ўзбекистон тарихи” фанининг методик имкониятлари дарс машғулотларида синфлар ва мавзулар кесимида миллий қадриятлардан фойдаланишнинг педагогик имкониятлари ҳамда миллий қадриятлардан мавзунинг хусусиятига кўра фойдаланиш методикасини машғулорнинг ривожлантирувчи мақсадига мувофиқ интенсив такомиллаштириш асосида аниқлаштирилган;
ўқувчиларни миллий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялашнинг педагогик жараён модели “Ўзбекистон тарихи” фанини ўқитиш асосида маҳаллий ўлкашунослик материалларини кенг тарғиб қилиш борасида ўқувчиларни мустақил илмий-тадқиқот олиб боришга йўналтиришнинг педагогик имкониятларини жараён компонентларининг алгоритмик босқичларига кўра изчиллик ва нормативлик тамойилларига мувофиқ кенгайтириш асосида такомиллаштирилган;
“Ўзбекистон тарихи” фанини ўқитиш жараёнида ўқувчиларни миллий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялашнинг муаммоли эвристик моделлаштириш усулларини таълим ва тарбиянинг эргономиc талабларига витаген таълим интеграциясини таъминлашнинг устувор йўналишларига мувофиқ қўллш асосида ўқувчиларнинг миллий қадриятларга қизиқишларини ривожлантиришда креатив ёндашувларга асосланган методик тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Ўзбекистон тарихи” фанини ўқитиш асосида ўқувчиларни миллий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялаш методикасини такомиллаштириш бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
маданий мерос обектларининг таълимий ва тарбиявий аҳамиятини ўқув материалларини танлаб олишнинг педагогик талабларига мувофиқ миллий қадриятларнинг тарбиявий аҳамияти ва дидактик омилларига методик жиҳатдан интеграциялаш орқали очиб берилган ўқувчиларни миллий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялашда “Ўзбекистон тарихи” фанининг педагогик шарт-шароитлари бўйича таклиф ва тавсиялар Сирдарё вилояти Гулистон шаҳар, Мирзаобод тумани, Жиззах вилояти Зомин тумани, Тошкент вилояти Чиноз туманидаги умумий ўрта таълим мактабларида таълим жараёнига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг Ахборот сиёсати ва давлат органларида очиқликни таъминлаш масалалари қўмитасининг 2023-йил 20-январдаги 1-сон маълумотномаси). Натижада, тарих дарсларида ўқувчиларнинг ўқув компетенсиялари шаклланиши сезиларли даража ортган;
дарс машғулотларида синфлар ва мавзулар кесимида миллий қадриятлардан фойдаланишнинг педагогик имкониятлари ҳамда миллий қадриятлардан мавзунинг хусусиятига кўра фойдаланиш методикасини машғулорнинг ривожлантирувчи мақсадига мувофиқ интенсив такомиллаштириш асосида аниқлаштирилган ўқувчиларни миллий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялашда “Ўзбекистон тарихи” фанининг методик имкониятларига оид тавсиялар Республика таълим маркази ҳузуридаги ижтимоий фанларнинг 2022-йил 28-июндаги 2-чорак илмий-методик кенгашида маъқулланиб, Республика миқёсида умумий ўрта таълим мактаблари ўқитувчилари учун фойдаланишга тавсия этилган (Республика таълим марказининг 2023-йил 02-февралдаги 01/11-01-57-сон маълумотномаси). Натижада, умумий ўрта таълим мактабларида ўқитиладиган Ўзбекистон тарихи дарсларининг мазмун моҳияти бойитилган;
“Ўзбекистон тарихи” фанини ўқитиш асосида маҳаллий ўлкашунослик материалларини кенг тарғиб қилиш борасида ўқувчиларни мустақил илмий-тадқиқот олиб боришга йўналтиришнинг педагогик имкониятларини жараён компонентларининг алгоритмик босқичларига кўра изчиллик ва нормативлик тамойилларига мувофиқ кенгайтириш асосида такомиллаштирилган ўқувчиларни миллий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялашнинг педагогик жараён модели, “Ўзбекистон тарихи” фанини ўқитиш жараёнида ўқувчиларни миллий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялашнинг муаммоли эвристик моделлаштириш усулларини таълим ва тарбиянинг эргономиc талабларига витаген таълим интеграциясини таъминлашнинг устувор йўналишларига мувофиқ қўллш асосида ишлаб чиқилган ўқувчиларнинг миллий қадриятларга қизиқишларини ривожлантиришда креатив ёндашувларга асосланган методик тавсиялардан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2023-йил учун чора-тадбирлар дастурининг ИВ “Ватанпарварлик туйғуларини ривожлантиришга қаратилан тарғибот-ташвиқот ишлари” йўналиши 17-банди бўйича амалга оширилган тарғибот-ташвиқот ишларида фойдаланилган (Республика Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг 2023-йил 12-апрелдаги 149-сон далолатномаси). Натижада, диссертацияда илгари сурилган таклиф, тавсия ва хулосалар асосида мамлакатимизда халқимиз, айниқса ёшлар қалбида ватанпарварлик туйғуларини кучайтиришга қаратилган чора-тадбирлар самараси сезиларли даража ошган.