Сатторова Шалола Бобир қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон.

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Мирзо Бедил фалсафасида олам ва одам муносабатлари”, 09.00.03 –Фалсафа тарихи  (фалсафа фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Fal952
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/27.02.2020.F.72.08.
Илмий раҳбар: Ҳусейнова Абира Амановна, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Амриддинова Дилрабо Турсуновна, фалсафа фанлари доктори, доцент; Рахматова Холида Холиқовна, фалсафа фанлар доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро муҳандислик технология институти
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: Мирзо Бедилнинг олам ва одам муносабатларига оид қарашларнинг ўзига хос хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Мирзо Абдулқодир Бедилнинг “Дебоча”, “Нуқот” ва “Руқаъот” асарларидаги сўфиёна, ахлоқий эстетик қарашлари тасаввуф назариясидаги “ваҳдати вужуд” таълимотига асосланганлиги ҳамда онтологик масалаларда руҳий оламнинг моддий оалмга муносабати, бақо ва фано, борлиқ ва йўқлик каби диалектик муносабатлар устуворлиги фалсафий очиб берилган;
мутафаккирнинг “Муҳити аъзам”, “Маърифат тўри” ва “Ҳайрат тилсими” маснавийларидаги антропологик қарашларида таносух назарияси ва таваккул таълимотининг танқид қилинганлиги ҳамда комил инсон тушунчасининг маърифатпарварлик, мурувват ва одамийлик тамойиллари бош ғоя сифатида улуғланганлиги асослаб берилган;
Мирзо Бедил фалсафий дунёқараши ислом, сўфийлик, антик дунё ва қадимги ҳинд фалсафасига асосланганлиги, ижтимоий қарашларининг гуманистик моҳиятида оилавий тарбия, бунёдкорлик, ахлоқий тарбия, дўстлик омили устуворлиги аниқлаштирилган;
алломанинг “Ирфон” достонидаги антропологик қарашларида ақл ва илм омили, инсон қадрини рационал тамойиллар асосида юксалтириш, дўстлик, карамлилик, адолат каби мезонлар ва жамият тараққиётида таълим, ахлоқий тарбияга оид ғояларнинг ёшларнинг маънавий камол топтириш ҳамда маънавий-ахлоқий муҳит барқарорлигини таъминлашдаги ўрни очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Мирзо Абдулқодир Бедил фалсафий қарашларидаг олам ва одам муносабатларига оид ғояларни таҳлил этиш жараёнида олинган илмий натижалар асосида:
Мирзо Абдулқодир Бедилнинг “Дебоча”, “Нуқот” ва “Руқаъот” асарларидаги сўфиёна, ахлоқий эстетик қарашлари тасаввуф назариясидаги “ваҳдати вужуд” таълимотига асосланганлиги ҳамда онтологик масалаларда руҳий оламнинг моддий оалмга муносабати, бақо ва фано, борлиқ ва йўқлик каби диалектик муносабатлар устуворлигига оид илмий хулоса ва таклифлардан Ўзбекистон Республикаси Дин ишлари бўйича қўмитасининг Илмий эксперт Кенгаши томонидан томонидан ўтказилган маънавий-маърифий тадбирлар, ёшларнинг дунёқарашни шакллантиришга оид рисолаларда ва қўлланмаларни тайёрлашда тарқатма материал сифатида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Дин ишлари бўйича қўмитасининг 2023-йил 18-сентябрдаги 04-12/185 сон маълумотномаси ). Натижада, Бедил фалсафий қарашлари қо'митанинг асосий вазифаларида келтирилган илмий ўрганиш асосида олинган илмий маълумотлар ва уларнинг таҳлилий натижаларига оид библиографик то'ъламлар, каталоглар, китоб-албомлар, ахборот бюллетенлари ва бошқа матбаа маҳсулотларини турли тилларда нашр этиш, оммавий ахборот воситалари ва Интернет жаҳон ахборот тармоғида кенг ёритиш, ҳалқаро ва хорижий ташкилотлар билан ҳамкорлик қилишга хизмат қилган;
мутафаккирнинг “Муҳити аъзам”, “Маърифат тўри” ва “Ҳайрат тилсими” маснавийларидаги антропологик қарашларида таносух назарияси ва таваккул таълимотининг танқид қилинганлиги ҳамда комил инсон тушунчасининг маърифатпарварлик, мурувват ва одамийлик тамойиллари бош ғоя сифатида улуғланганлигига доир назарий умумлашма ва хулосалардан Ўзбекистон Миллий университетида бажарилган А-ОТ-2021-11-сон “Ўзбек халқи диний ва миллий қадриятлари комплексининг электрон-трансдициплинар платформасини яратиш” (2021-2022 йй) амалий лойиҳасининг “Диний ва миллий қадриятлар тадқиқотининг янги илмий парадигма ва методологияси”ни яратишда фойдаланилган (Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университетининг 2023-йил 9-октябрдаги 04/11-6324-сон маълумотномаси). Натижада, Мирзо Бедилнинг ҳаёти ва маънавий меросига бўлган қизиқишини ортишига, ёшларнинг маърифий-маданий ва илмий салоҳиятини оширишга, дунёқарашини кенгайтиришга ҳамда миллий ва диний қадриятлар тарихий-фалсафий, илмий анъаналар ва инсон тарбияси каби масалалар доирасида таҳлилларни амалга оширишга хизмат қилган;
Мирзо Бедил фалсафий дунёқараши ислом, сўфийлик, антик дунё ва қадимги ҳинд фалсафасига асосланганлиги, ижтимоий қарашларининг гуманистик моҳиятида оилавий тарбия, бунёдкорлик, ахлоқий тарбия, дўстлик омили устуворлиги каби илмий-амалий таклиф ва тавсиялардан Республика Маънавият ва маърифат марказининг фаолиятида, жумладан, 2023-йил учун чора-тадбирлар дастурининг ИИИ йўналишида белгиланган “Ғоя ва мафкура масаласи ҳамда илм-фан ва маърифат тарғиботи” 16-банди “Буюк аллома ва мутафаккирларимиз ҳаёти ва фаолиятини чуқур ўрганиш, бой маънавий ва маданий меросларини асраб авайлаш, илмий-ижодий асарларини кенг тарғиб қилиш” мавзусида ўтказилган тарғибот ишларини ташкил этишда фойдаланилган (Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2023 йил 6-ноябрдаги 02-22/1212-сон маълумотномаси). Натижада, Бедил таълимотида олам ва одам муносабатлар фалсафасини назарий ва амалий жиҳатдан тизимлаштиришга хизмат қилган;
алломанинг “Ирфон” достонидаги антропологик қарашларида ақл ва илм омили, инсон қадрини рационал тамойиллар асосида юксалтириш, дўстлик, карамлилик, адолат каби мезонлар ва жамият тараққиётида таълим, ахлоқий тарбияга оид ғояларнинг ёшларнинг маънавий камол топтириш ҳамда маънавий-ахлоқий муҳит барқарорлигини таъминлашдаги ўрнига оид хулос ва таклифлардан Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг “Долзарб мавзу”, “Ассалом Бухоро”, “Тил-миллат кузгуси”, “Саккизинчи мўжиза” каби кўрсатувлар ссенарийларини тайёрлаш ва тадқиқотчи билан бевосита сурбат олиб боришда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг 2023-йил 27-ноябрдаги 02/09-322-сон маълумотномаси). Натижада, ёш авлодни инсон ҳаётини қадрлашга ўргатиш, билим ва маърифат, ахлоқий фазилатлар руҳида тарбиялашнинг мақбул усуллари ҳақидаги хулосалар телетомошабинларнинг ушбу масалалар юзасидан керакли маълумотларни олиш имкониятини бериб, кўрсатувларнинг илмийлиги ва оммабоплигини таъминлашга хизмат қилган.