Худойбердиев Жамшид Журабой ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Институционал ўзгаришлар шароитида камбағалликни камайтиришнинг ижтимоий-иқтисодий механизмларини такомиллаштириш», 08.00.01 – Иқтисодиёт назарияси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/Iqt3179  
Илмий раҳбар: Мамарахимов Бекзод Эркинович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети ҳузуридаги илмий даражалар берувчи DSc.03/30.01.2021.I.16.03 рақамли илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар Мамбетжанов Қахрамон Қурбандурдиевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Абулқосимов Мурод Хасанович, (PhD) доцент.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистонда институционал ўзгаришлар шароитида камбағалликни камайтиришнинг ижтимоий-иқтисодий механизмларини такомиллаштириш бўйича илмий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мазмуни алоҳида шахс ёки оилалар иқтисодий ҳолатининг кўрсаткичи сифатида ижтимоий-иқтисодий шарт-шароитларини акс эттирувчи хусусият эканлиги нуқтаи назаридан такомиллаштирилган;
назарий-услубий ёндашувга кўра камбағалликни вужудга келиши ва кенгайишининг асосий омиллари маҳаллий-ҳудудий шарт-шароитларга боғлиқлигини ифодаловчи институционал назарияларга мувофиқ маҳалланинг бирламчи ихтисослашуви натижасида келиб чиқувчи янги, қўшимча имкониятлар асосида иккиламчи маҳаллалараро ихтисослашув доирасидаги иқтисодий фаолиятни йўлга қўйиш асосида аҳоли бандлиги ва даромадини ошириш таклифи асосланган;
назарий-услубий ёндашувга кўра “занжирли таъсир самараси” ёндашуви мазмунидан келиб чиққан ҳолда маҳаллий ҳокимият кесимида иқтисодий, маъмурий, ташкилий, ҳуқуқий ва ижтимоий воситаларни жалб этган ҳолда аҳолини камбағаллик таъсирига тушиб қолишининг олдини олишга йўналтирилган махсус комиссия фаолиятини йўлга қўйиш таклифи асосланган;
Ўзбекистонда камбағаллик даражасининг улушини аниқлаш ҳамда унга таъсир этувчи омиллар ўртасидаги корреляцион-регрессион боғлиқликнинг эконометрик модели асосида 2027 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Олиб борилган тадқиқотлар  натижасида қуйидаги илмий натижалар ва янгиликлар амалиётга татбиқ этилган:
назарий-услубий ёндашувга кўра “камбағаллик” тушунчасининг иқтисодий мазмуни алоҳида шахс ёки оилалар иқтисодий ҳолатининг кўрсаткичи сифатида ижтимоий-иқтисодий шарт-шароитларини акс эттирувчи хусусият эканлиги нуқтаи назаридан такомиллаштиришга оид назарий ва услубий материаллардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган «Иқтисодиёт» номли дарсликни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2022 йил 9 сентябрдаги 302-1137-302-сон буйруғи). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши талабаларда ижтимоий шахс ёки оилалар иқтисодий аҳволининг кўрсаткичи сифатида уларнинг ҳолатини ифодалаб, иқтисодий шароитларини акс эттирувчи хусусият эканлиги нуқтаи назаридан такомиллаштирилган “камбағаллик” тушунчасининг иқтисодий мазмуни юзасидан назарий билимларни кенгайтириш имконини берган;
назарий-услубий ёндашувга кўра камбағалликни вужудга келиши ва кенгайишининг асосий омиллари маҳаллий-ҳудудий шарт-шароитларга боғлиқлигини ифодаловчи институционал назарияларга мувофиқ маҳалланинг бирламчи ихтисослашуви натижасида келиб чиқувчи янги, қўшимча имкониятлар асосида иккиламчи маҳаллалараро ихтисослашув доирасидаги иқтисодий фаолиятни йўлга қўйиш асосида аҳоли бандлиги ва даромадини ошириш таклифидан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 16 авгутдаги “Маҳаллада тадбиркорликни ривожлантириш, аҳоли бандлигини таъминлаш ва камбағалликни қисқартириш масалалари бўйича туман (шаҳар) ҳокимларининг ёрдамчилари фаолияти самарадорлигини янада ошириш бўйича намунавий консепсияни тасдиқлаш тўғрисида”ги 450-сон қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлигининг 01/00-26/00-259 хдфу-сон маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши маҳаллада аниқланган аҳоли ва тадбиркорлик субектларининг ҳудудий даражадаги муаммоларини ҳоким ёрдамчилари билан маҳалла еттилиги ҳамкорликда тезкорлик билан бартараф этиш чоралари кўрилганлиги сабабли тадбиркорларнинг фаолияти янада жадаллашишига имкон яратган;
назарий-услубий ёндашувга кўра “занжирли таъсир самараси” ёндашуви мазмунидан келиб чиққан ҳолда маҳаллий ҳокимият кесимида иқтисодий, маъмурий, ташкилий, ҳуқуқий ва ижтимоий воситаларни жалб этган ҳолда аҳолини камбағаллик таъсирига тушиб қолишининг олдини олишга йўналтирилган махсус комиссия фаолиятини йўлга қўйиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлиги томонидан амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлигининг 01/00-26/00-259 хдфу-сон маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 16 августдаги “Маҳаллада тадбиркорликни ривожлантириш, аҳоли бандлигини таъминлаш ва камбағалликни қисқартириш масалалари бўйича туман (шаҳар) ҳокимларининг ёрдамчилари фаолияти самарадорлигини янада ошириш бўйича намунавий консепсияни тасдиқлаш тўғрисида”ги 450-сон қарорига мувофиқ, «маҳаллабай» ишлаш тизими орқали камбағал аҳоли билан манзилли ишлаш йўллари самарадорлигини ошириш йўналишида аҳолини камбағалликдан чиқариш дастурларини шакллантириш ва уларнинг ижросини ташкил этишга хизмат қилган;
Ўзбекистонда камбағаллик даражасининг улушини аниқлаш ҳамда унга таъсир этувчи омиллар ўртасидаги корреляцион-регрессион боғлиқликнинг эконометрик модели асосида 2027 йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичларидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йил 11-сентябрдаги ПФ-158-сон “Ўзбекистон - 2030” стратегияси тўғрисида”ги Фармонида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлигининг 01/00-26/00-259 хдфу-сон маълумотномаси). Мазкур прогноз кўрсаткичларидан фойдаланиш  мамлакатимизда иқтисодий ўсиш ва аҳоли даромадларини ошириш асосида камбағаллик даражасини 2026 йилга қадар 2 баробар камайтиришнинг тизимли йўналтирилган иқтисодий воситаларини такомиллаштиришга хизмат қилган.