Ахмадалиев Лочинбек Махамадюсуф ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Тазкираи Қайюмий”даги Қўқон шоирлари асарларининг матний-қиёсий тадқиқи”, 10.00.10 – Матншунослик ва адабий манбашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B.2022.2.PhD/Fil2684.
Илмий раҳбар: Жўрабоев Отабек Рустамбек ўғли, филология фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: ЎзР ФА Алишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейи.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01.
Расмий оппонентлар: Зоҳидов Рашиджон Фозилович, филология фанлари доктори, профессор; Ҳасанов Нодирхон Дадахонович, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади “Тазкираи Қайюмий” қўлёзмасининг манбашунослигини амалга ошириш, қўлёзма ва жорий нашр вариантларини матний-қиёсий аспектда, олим биографияси ва асарларини бирламчи манбалар асосида тиклаш ҳамда олимнинг илмий-эстетик тафаккурини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
“Тазкираи Қайюмий” қўлёзмаси тўлиқ илмий тавсифи шакллантирилиб, қўлёзма манбашунослик аспектида текширилган ҳамда тазкиранинг ёзилиш тарихи, ижодкорлар биографияси ва ижод намуналари, шеърларининг тазкира ва девондаги вариантларида шеʼрий банд, мисра ва байтларнинг матн хусусиятлари очиб берилган;
тазкиранинг қўлёзма ва нашр нусхалари ўзаро таққосланиб, шоирлар сони (324 нафар эмас, 328 нафар) ва уларнинг сираси, фиқралар рақамланишидаги хатоликлари тузатилган, А.Қаюмов томонидан нашр жараёнида қўшиб кетилган ва аксинча, тушириб қолдирилган маълумотлар, қўлёзмадаги таҳрир талаб ўринлар, нашрдаги хатоликлар, қўлёзма ва нашрдаги услубий (774 та) ва имловий (2327 та) камчиликлар аниқланган ҳамда тазкиранинг янги нашр варианти чоп этиш учун тайёрланган;
тазкирадан ўрин олган Қўқон шоирларининг шеърлари мазкур шоирлар девонларидаги вариантлари билан биргаликда қиёсий текширилиб, қўлёзма нусхаларда кўчирилишида котиблар томонидан тушириб қолдирилган мисралар, нўтўғри кўчирилган жумлалар каби камчиликлар аниқланган ва  тазкирага киритилган шеърларнинг муаллиф матнига нисбатан яқин матни тайёрланган;
Пўлатжон Қайюмий ҳаёти ва илмий фаолияти билан боғлиқ архив материаллари аниқланиб, статистикаларда хато берилган Пўлатжон Қайюмийга 1942-йилда “Ўзбекистонда хизмат кўрсатган ўқитувчи” унвонининг берилиши ҳамда ушбу унвоннинг айнан шу йилда берилишига унинг ўқитувчилик фаолиятига йигирма беш йил тўлгани сабаб қилиб кўрсатилиши аслида ушбу унвон 1944-йилда Ўзбекистон Совет Социалистик Республикаси тузилганлигининг йигирма йиллиги муносабати билан берилгани каби маълумотлар тўғирланган ҳамда унинг фаолиятига доир саналарнинг турли манба ва нашрларда турлича келишига чек қўйилган, нотўғри ва чалкаш маълумотларга ойдинлик киритилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Тазкираи Қайюмий”даги Қўқон шоирлари асарларининг матний-қиёсий тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
“Тазкираи Қайюмий” қўлёзмаси тўлиқ илмий тавсифи шакллантирилган ва иқўлёзма манбашунослик аспектида текширилиб, тазкиранинг ёзилиш тарихи, ижодкорлар биографияси ва ижод намуналари, шеърларининг тазкира ва девондаги вариантларида ўхшаш ва фарқли жиҳатлари каби матн хусусиятларига оид илмий хулосалардан Муқимий номидаги Қўқон давлат педагогика институтида 2022-йилда бажарилган АЛ-322103020 рақамли “Қўқон адабий муҳити ижодкорлари ҳаёти ва ижоди бўйича веб-сайт ва электрон платформа яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Муқимий номидаги Қўқон давлат педагогика институтининг 2024-йил 25-январдаги 93/04-сон маълумотномаси). Натижада “Тазкираи Қайюмий”даги қўқонлик шоирлар ҳаёти ва адабий меросидан намуналар веб-сайт ва электрон платформа яратишда хизмат қилган;
тазкиранинг қўлёзма ва нашр нусхалари ўзаро таққосланиб, шоирлар сони (324 нафар эмас, 328 нафар) ва уларнинг сираси, фиқралар рақамланишидаги хатоликлари тузатилгани, А.Қаюмов томонидан нашр жараёнида қўшиб кетилган ва аксинча, тушириб қолдирилган маълумотлар, қўлёзмадаги таҳрир талаб ўринлар, нашрдаги хатоликлар, қўлёзма ва нашрдаги услубий (774 та) ва имловий (2327 та) камчиликлар аниқланганига оид илмий-назарий хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2021-2023-йилларда бажарилган  ПФ-201912258 рақамли  “Ўзбек адабиётининг кўп тилли (ўзбек, рус, инглиз тилларида) электрон платформасини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2024-йил 14-июндаги 04/1-1577-сон маълумотномаси). Натижада Пўлатжон Қайюмий ҳаёти ва илмий фаолиятига доир очиқланмаган маълумотлар, статистикаларда хато бериб кетилган ҳамда илмий жамоатчиликда олим фаолияти ҳақида мунозарали ўринларга киритилган илмий аниқликлар, тазкирадан жой олган Қўқон шоирлари асарларининг тузилган саҳиҳ матни асосида тайёрланган вариантлари электрон платформа материалларини бойитишга асос бўлган;
тазкирадан ўрин олган Қўқон шоирларининг шеърлари мазкур шоирлар девонларидаги вариантлари билан биргаликда қиёсий текширилиб, камчиликлар аниқланган ва  тазкирага киритилган шеърларнинг муаллиф матнига нисбатан яқинроқ матни тайёрлангани, Пўлатжон Қайюмий ҳаёти ва илмий фаолияти билан боғлиқ архив материаллари аниқлангани ва  статистикаларда хато берилган маълумотлар тўғрлангани ҳақидаги материаллардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририятининг “Таълим ва тараққиёт”, “Ғазал бўстони” дастурларини тайёрлашда фойдаланилган (ЎзМТРКнинг 2024-йил 21-майдаги Ўз/РМ–19-24-сон маълумотномаси). Натижада бугунги кунда оммавий ахборот воситалари орқали “Тазкираи Қайюмий” ва ундаги Қўқон адабий муҳити шоирларининг тарғиби ҳамда бу орқали унинг ёшлар тарбиясидаги роли ва улуғ аждодларимиз номларини барҳаёт сақлаш, жамият, фан олдидаги асосий вазифа эканлиги, ижодкор ҳақидаги маълумотларни аниқ, ишончли тарзда етказиб бериш имкониятини янада оширишга хизмат қилган.