Кўпайсинова Наргиза Каримовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): Амир Темур ва темурийлар даврида Қашқадарё воҳасининг ижтимоий-сиёсий, иқтисодий ва маданий ҳаёти, 07.00.01 – Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B 2022.2. PhD/Tar.1104.
Илмий раҳбар: Хасанов Акрам Муминович, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат университети. PhD.03/27.02.2021.Tar.70.05.
Расмий оппонентлар: тарих фанлари доктори, профессор Юлдуз Алимовна Эргашева, тарих фанлари доктори Наби Олимович Хушвақов.
Етакчи ташкилот: Шаҳрисабз давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Амир Темур ва темурийлар даврида Қашқадарё воҳасининг ижтимоий-сиёсий, иқтисодий ва маданий ҳаёт тарихини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Кеш шаҳрининг давомчиси сифатида “Шаҳрисабз” номи кенг истеъмолга кириб, бутунудунёга машур бўлганлиги, шаҳарнинг “Қуббатул – илм вал адаб” рутбасини олганлиги, шаҳарда Коба карвонсаройи бунёд этилганлиги, шаҳарнинг иқтисодий-маданий марказ сифатидаги мавқеининг кучайганлиги ва энг асосийси, шаҳарнинг мустаҳкам мудофаа деворлари билан ўраб олиниши бевосита Амир Темур номи ва фаолияти билан бўғлиқ эканлиги асосланган;
ХИВ аср иккинчи ярми - ХВ аср бошларида ҳунармандчиликнинг турли тармоқлари анча ривож топиб, кенг истеъмол моллари ишлаб чиқариш ғоят кўпайиб, Шаҳрисабз, Қарши  ва бошқа шаҳарлар ўз аҳолисининг касб-кори, ички ва ташқи савдо алоқалари билан Ўрта Осиё шаҳарлари каби намунавий ҳунармандчилик ва гавжум тижорат марказига айланганлиги асосланган;
Амир Темур ўзи бунёд этган давлат тизимида илк бора бюджет шакллантириб, давлат харажатларини бир меёрда режалаштиришгани, харбийларга ойлик маош тўлашни, давлатнинг даромад ва харажатларни ёзиб бориш таомилини жорий этгани, солиқ миқдорини белгилашда аҳолини иқтисодий имкониятларини ҳисобга олиш, қаттий назорат ва жиноятларга жазо чоралари устидан ҳисобот талаб этганлиги аниқлаштирилган;
Амир Темур ва темурийлар даври меъморчилигида мозайика ва маёликлар билан безатиш, “қўш” услубдаги меъморий иншоатлар тизимини такомиллаштириш, шаҳар- “чорбоғ”лар тизими, очиқ айвонли кўшклар,  яшил майдонлар яратиш, Ислом маданиятини тарғиб этишда “Темурийлар услуби” номи билан янги меъморчилик йўналишини шакллангани исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Амир Темур ва темурийлар даврида Қашқадарё воҳасидаги сиёсий, иқтисодий ва маданий ҳаёт тарихини илмий тадқиқ этиш бўйича қўлга киритилган натижалар, хулосалар, таклиф ва тавсиялар асосида:
Амир Темур ва темурийлар даври Қашқадарё воҳаси тарихига оид манбалар, вилоятлар, туманлар, шаҳарлар ва қишлоқларда аҳоли учун зарур бўлган етарлича ижтимоий турмуш шароити шакллантирилганлиги, Қашқадарё воҳасининг Амир Темур ҳукмронлиги дастлабки йилларидаги сиёсий, маъмурий ҳолати, 1360 – 1370 йиллардаги сиёсий жараёнларнинг Қашқадарё воҳаси тарихидаги ўрни, Амир Темур ва темурийлар давридаги иқтисодий ва маданий ҳаёт тўғрисидаги илмий – тарихий маълумотлардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг “Кўҳна манзиллар” кўрсатувини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг 2023-йил 20-апрелдаги 06-31-594-сон маълумотномаси). Илмий натижаларининг қўлланиши Амир Темур ва темурийлар даври сиёсий, маъмурий ҳолати, сиёсий жараёнларда Шаҳрисабз, Қарши ва бошқа шаҳарлар ўз аҳолисининг касб-кори, ички ва ташқи савдо алоқалари билан Ўрта Осиё шаҳарлари каби намунавий ҳунармандчилик ва гавжум тижорат марказига айланганлиги масаласи бўйича аниқ хулосалар чиқариш имконини берган.
Қашқадарё воҳаси Амир Темур ва темурийлар давридаги шаҳарларда олиб борилган изланишлар натижасида археологик ашёлар, жумладан, сопол идишлар, иқтисодий ҳаёти ҳақида маълумот берувчи тангалар, зеб-у зийнат ва бошқа ашёларга оид илмий изланишлари натижасида аниқланган маълумотлар, келтирилган далиллар Шаҳрисабз музей қўриқхонасида фойдаланиш учун топширилган (Ўзбекистон Республикаси Маданий мерос агентлигининг 2023-йил 11-март 02-10/666-сон маълумотномаси). Натижаларининг амалиётга қўлланиши Қашқадарё воҳасининг Амир Темур ва темурийлар даври меъморчилигида “қўш” услубдаги меъморий иншоотлар тизими яратилганлиги, “Темурийлар услуби” янги йўналиш шаклланганлиги, илм-фанда эришилган ютуқлар асосида такомиллаштирилиб борилганлиги маданий ҳаёти бўйича маҳаллий ва хорижий ташрифчиларнинг янги маълумотлар билан таъминлаш имкониятини яратган.
Амир Темур ўзи бунёд этган давлат тизимида илк бора бюджет шакллантириб, давлат харажатларини бир меёрда режалаштиришгани, ҳарбийларга ойлик маош тўлашни, давлатнинг даромад ва харажатларни ёзиб бориш тамойилини жорий этгани, солиқ миқдорини белгилашда аҳолини иқтисодий имкониятларини ҳисобга олиш, қаттий назорат ва жиноятларга жазо чоралари устидан ҳисобот талаб этганлиги каби маълумотлардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг “Кўҳна манзиллар” кўрсатувини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг 2023-йил 20-апрелдаги 06-31-594-сон маълумотномаси). Натижада халқимиз тафаккурида Амир Темур ва темурийлар даври  Амир Темур иқтисодий тизимининг турли-туман эканлигини кўзда тутган ўзгаришларни ўрганиб бориш, бу орқали барча мамлакатлар ҳақида тўла маълумотларга эга бўлиш имконини берган.
Шаҳрисабз шаҳрида янги хаммомлар бунёд этилиб, хаммомлар тизими Дорултиловат ва Доруттиловат мажмуаси билан боғлангани, Марказий Осиёда ўзига хос чинни ишлаб чиқариш йўлга қўйилиб, чинни идишлардан саройларда фойдаланиш кенг таомилда бўлгани Оқсаройдаги қазишмалар пайтида топилган топилмаларни ўша давр ёзма манбалари билан қиёсий ўрганиш натижасида исботланиб, тарихий воқеликка йўналтирилганлиги Шаҳрисабз музей қўриқхонаси кўргазмалари намойишида фойдаланилган. Ўзбекистон Республикаси Маданий мерос агентлигининг 2023-йил 11-март 02-10/666-сон маълумотномаси). Натижада Амир Темур ва темурийлар даврида Шаҳрисабзда бир қанча меъморчилик обидалари қурилганлиги, Қашқадарёда, хусусан, Қарши ва Шаҳрисабзда қули гул меъморлар етишиб чиққанлиги, Қарши ва унинг теварак-атрофидан бўлган бинокорлар Самарқанднинг масжиду мадрасалари қурилишларида иштирок этганлари халқимизнинг бой моддий мероси билан танишиш учун хизмат қилган.