Жўраев Ўткир Ортиқбоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистонда ижтимоий-маданий ҳаётни мафкуралаштириш жараёнларининг тарихий таҳлили (1950-1991-йй)”. 07.00.01 – Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақами: B2018.3.PhD/Tar 307.
Илмий маслаҳатчи: Маврулов Абдуҳалил Абдулхаевич, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети. DSc.03/30.12.2021.Tar.26.03.
Расмий оппонентлар: Юнусова Хуршида Эркиновна, тарих фанлари доктори, профессор; Расулов Абдулла Нуриддинович, тарих фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: 1950 – 1991-йиллари Ўзбекистонда ижтимоий-маданий ҳаётни мафкуралаштириш жараёнини тарихий таҳлил қилиш ва унинг республикадаги ижтимоий ҳаётга ҳамда миллий маданиятга етказган зарарли жиҳатларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Ўзбекистонда санъат соҳасини коммунистик мафкуралаштиришнинг назарий-консептуал жиҳатлари чекланганлиги, жумладан, совет даврида унитилаёзган миллий санъатнинг чуқур тарихий илдизга эга эканлиги ва санъатда миллийлик ҳамда байналминалликнинг уйғунлиги билан изоҳланиши асосланган;
совет таълим тизимини ислоҳ қилиш жараёнларининг чекланганлиги таълимни мафкуралаштириш жараёни билан боғлиқлиги очиб берилган;
ёшлар онгига “ривожланган социализм” ғоясини сингдириш жараёнида назария ва амалиётнинг бир-бири билан мос эмаслиги бу жараённинг муваффақияцизлигини олдиндан белгилаб берганлиги ва оқибатда ёш авлод қиёфасида ишончсизлик ва апатия хусусиятларининг шаклланишига олиб келганлиги асосланган;
1980-йилларнинг иккинчи ярмидан ўзбек зиёлиларининг оммавий ахборот воситаларида ўзликни англаш учун олиб борган кураши жамиятда миллий мустақиллик ғояларининг шаклланишида катта рол ўйнаганлиги ёритиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Мавзу юзасидан ишлаб чиқилган илмий хулоса ва таклифлар асосида:
Ўзбекистонда ижтимоий-маданий ҳаётни мафкуралаштириш жараёнларининг тарихий таҳлили (1950-1991-йй.) бўйича ишлаб чиқилган амалий таклиф ва тадқиқотлар натижаси асосида:
Ўзбекистонда санъат соҳасини коммунистик мафкуралаштиришнинг назарий-консептуал жиҳатлари чекланганлиги, жумладан, совет даврида унитилаёзган миллий санъатнинг чуқур тарихий илдизга эга эканлиги ва санъатда миллийлик ҳамда байналминалликнинг уйғунлиги ҳақидаги хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Сурхондарё вилоятида маданият ва санъат соҳасини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида” 2024-йил 26-апрелдаги 240-сон қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2024-йил 13-майдаги 12-15-39-сон маълумотномаси). Натижада мазкур маълумотлар Сурхондарё вилоятида маданият ва санъат соҳасини янада ривожлантириш борасидаги амалга оширилган ишларни янги босқичга олиб чиқишга хизмат қилди.
совет таълим тизимини ислоҳ қилиш жараёнларининг чекланганлиги таълимни мафкуралаштириш жараёни билан боғлиқлиги ҳақидаги хулосасидан Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2022-йил 19-июлдаги 233-сонли буйруғига мувофиқ нашр этилган “Ўзбекистоннинг энг янги тарихи” номли ўқув қўлланмани тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 24-майдаги 03/11-24/05-сон маълумотномаси). Натижада ушбу маълумотлар асосида Ўзбекистоннинг таълим тизими тарихини янги материаллар билан бойитишга хизмат қилди.
ёшлар онгига “ривожланган социализм” ғоясини сингдириш жараёнида назария ва амалиётнинг бир-бири билан мос эмаслиги бу жараённинг муваффақияцизлигини олдиндан белгилаб берганлиги ва оқибатда ёш авлод қиёфасида ишончсизлик ва апатия хусусиятларининг шаклланишига олиб келганлиги Республика маънавият ва маърифат марказининг “Миллий давлатчилигимиз тарихи, буюк аждодларимизнинг бой илмий-маънавий меросини ўрганиш орқали аҳоли ўртасида миллий бирдамлик, ватанга садоқат, миллий ўзлигидан фахрланиш туйғуларини кучайтириш” мавзусидаги тарғибот ишларини ташкил этишда фойдаланилган (Республика маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг 2024-йил 22-февралдаги 85-сон маълумотномаси). Натижада диссертацияда илгари сурилган таклифлар, тавсия ва хулосалар
1950 – 1991-йиллар Ўзбекистонда ижтимоий-маданий ҳаётни мафкуралаштириш жараёнини тарихий таҳлил қилиш ва унинг республика ижтимоий ҳаётига ҳамда миллий маданиятига етказган зарарли жиҳатларини очиб беришни ўрганишда хизмат қилган.
1980-йилларнинг иккинчи ярмидан ўзбек зиёлиларининг оммавий ахборот воситаларида ўзликни англаш учун олиб борган кураши жамиятда миллий мустақиллик ғояларининг шаклланишида катта рол ўйнаганлигига оид материалллар умумтаълим мактабларининг 10-синфлари учун тайёрланган “Ўзбекистон тарихи” дарслигининг “1980-1990-йилларда Ўзбекистон”, “Ўзбекистонда ижтимоий-сиёсий фаоллик ва мустақиллик сари интилишнинг кучайиши” номли параграфларини ёзишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2023-йил 22-майдаги 04-02/3-429-сон маълумотномаси). Натижада 10-синфлар учун тайёрланган “Ўзбекистон тарихи” дарслигининг янги илмий маълумотлар билан бойишига хизмат қилди ҳамда ушбу маълумотлар ёш авлод тафаккурини кенгайиши ва уларни ватанпарварлик руҳида тарбиялашдаги янги илмий маълумотларни тўлдирилишига хизмат қилди.