Эргашев Шавкат Муродовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистон тоғ олди минтақасида ковул (Capparis spinosa L.) ўсимлигини етиштиришнинг самарадорлиги”, 06.01.08 – Ўсимликшунослик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Qx757.
Илмий раҳбар: Раббимов Абдулло, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қоракўлчилик ва чўл экологияси илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти, DSc.05/30.12.2019.Qx.42.01.
Расмий оппонентлар: Иминов Абдували Абдуманнобович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Ортикова Лола Соатовна, қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фаласафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўрмон хўжалиги илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Республикамиз марказий минтақаси Самарқанд вилояти шароитида ковул етиштиришда уруғлар унувчанлиги ва экинбоплик сифатини ошириш, уруғларни стратификациялаш, экиш муддатларини ва чуқурлиги ишлаб чиқиш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор турли ареаллардан териб олинган ковул уруғларини экиш сифати ўрганилган, унда уруғларнинг унувчанлиги пастлиги ва тиним даври узоқлиги аниқланган;
ковул уруғлари унувчанлигини ошириш учун 90 кун давомида совуқ стратификациялаш (ковул уруғларини декабрь-февраль ойларида 3/1 нисбатда намланган дарё қумига аралаштириб, очиқ ҳавода 20 см чуқурликда сақланганда) лаборатория унувчанлигини 86,4% ,дала унувчанлигини 69,7% бўлишини таъминлаган;
стратификацияланган уруғларни иссиқхона ва дала шароитларида экишнинг мақбул муддатлари (февраль-март) ва экиш чуқурлиги (2-3 см) ишлаб чиқилган;
ковул баргларининг чорва учун озуқабоплиги, озиқ овқат учун гул ғунча ҳосилдорлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Самарқанд вилоятининг тоғ олди ярим чўл минтақасида ковул - Capparis spinosa L. ўсимлигини етиштириш бўйича олиб борилган тадқиқот ишлари натижалари асосида:
“Самарқанд вилояти адирлари шароитида ковул - Capparis spinosa L. ўсимлигини етиштириш бўйича агротехник тавсиялар” тасдиқланган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 14.09.2023 йилдаги 04/21-05/4050 сон маълумотномаси). Ушбу тавсиянома фермер хўжалиглари учун қўлланма сифатида хизмат қилмоқда;
Самарқанд вилоятининг Нуробод туманидаги адир минтақасида жойлашган “Бахром бобо” фермер хўжалигида ковулнинг 2,0 гектардан иборат плантацияси барпо этилиб, (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 14.09.2023 йилдаги 04/21-05/4050 сон маълумотномаси). Бунда жами 1360 кг экспортбоп маҳсулот олинган гектаридан 53,4 млн. сўмлик соф фойда олиниб, рентабелликнинг 90,0% бўлишига эришилган;
Иштихон туманидаги “Ҳасан бобо” фермер хўжалигида 1,0 гектардан иборат ковул плантацияси барпо этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 14.09.2023 йилдаги 04/21-05/4050 сон маълумотномаси). Ушбу плантациядан ўсимликлар ҳаётининг учинчи йилидан бошлаб йилига гектаридан 750 кг экспортбоп маҳсулот олиниб, гектаридан 29,45 млн. сўмлик соф фойда олинишига ва рентабелликнинг 99,3% бўлишига эришилган;
Жомбой туманининг “Балли Азаматлар” фермер хўжалигида 1,0 га майдонда ковул плантацияси барпо этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 14.09.2023 йилдаги 04/21-05/4050 сон маълумотномаси). Натижада, гектаридан 620 кг маҳсулот олинган ва 24,3 млн. сўм соф даромад олиниб, рентабелликнинг 81,9% бўлишига эришилган.