Таджибоев Хасанбой Рустамбек ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Хўжағат (малина) навларини агробиологик хусусиятлари ва ҳосилдорлигини оширишда ўғитларнинг таъсири (Андижон вилояти мисолида)”, 06.01.07 – Мевачилик ва узумчилик (Қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/Qx795.
Илмий раҳбар: Абдуллаева Хилола Равшановна, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар  институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/29.04.2022.Qx.13.04.
Расмий оппонентлар: Нормуратов Илҳом Турғунович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Шоумаров Хикмат Бахромович, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўрмон хўжалиги илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади хўжағат навларини муҳим агробиологик хусусиятларини аниқлаш, юқори хосилдор, биокимёвий ва технологик қайта ишлашга яроқли навларни танлаш, ҳосилдорликни оширишда турли меъёрдаги ўғитларнинг таъсирини аниқлаш ва ишлаб чиқаришга тадбиқ этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор оддий ва ремонтант хўжағат навларини агробиологик хусусиятларини тадқиқ этиш натижасида ҳосилдорлиги юқори ҳамда Андижон вилояти тупроқ иқлим шароитиларига мос истиқболли Маравилла ва Геракл навлари танлаб олинган;
органик ва минерал ўғитларнинг N120P95K80 +30 т/га меъёри қўлланилганда фенологик фазаларни эрта ўтиши ва ҳосилнинг эрта пишиб етилиши аниқланган;
органик ва минерал ўғитлар таъсирида новдаларнинг ўсиши N120P95K80+20 т/га меъёри қўлланилганда, энг юқори кўрсаткичлар Маравилла навида 181,7 см, Геракл навида 189,4 см га етиши аниқланган;
тупроқнинг таъминланганлик даражаси энг юқори кўрсаткич, N120P95К80+20 т/га ўғит меъёри қўлланилганда, гумус 1,22-1,24% га, ҳаракатчан фосфор 42,2-42,4% га, алмашинувчи калий 206-208% га ортганлиги исботланган;
танлаб олинган Маравилла ва Геракл навлари мевасининг биокимёвий таркибини оширишда N180P145К120+10 т/га ўғит меёрини қўллаш қанд миқдорини 14,0-13,8% га, қуруқ моддани 15,6-15,4% га, аскарбин кислота миқдорини эса 1,5-1,5% га ошириши аниқланган;
хўжағат нав намуналарининг ҳосилдорлик кўрсаткичларига кўра, энг юқори натижа N120P95К80+20 т/га ўғит меъёри қўлланилганда Маравилла навида 211,7 с/га ва Геракл навида 248,2 с/га ни ташкил этиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Хўжағат (малина) навларини агробиологик хусусиятлари ва ҳосилдорлигини оширишда ўғитларнинг таъсири бўйича олиб борилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
Фермер хўжаликлари, резавор меваларни етиштирувчи мутахассислар ва шахсий томорқа ер эгалари учун «Ҳўжағат етиштириш» номли тавсиянома тасдиқланган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024 йил 28 майдаги 05/04-04-225-сонли маълумотномаси). Ушбу тавсиянома фермер хўжаликлари ва шахсий томорқа майдонларида ҳўжағат етиштиришда қўлланма сифатида хизмат қилмоқда;
ҳўжағатнинг оддий ва ремонтант навларини етиштириш ишланмаси Андижон вилояти Избоскан туманидаги Академик М.Мирзаев номидаги боғдорчилик, узумчилик ва виночилик илмий-тадқиқот институти Андижон илмий-тажриба станциясида 1,0 га, Андижон вилояти Асака туманидаги “Шуҳратбек буюк келажаги” фермер хўжалигида 0,50 га ва “Асакалик Обид” фермер хўжалигида 0,50 га майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024 йил 28 майдаги 05/04-04-225-сонли маълумотномаси). Натижада ҳосилдорлик ўртача 15-25 т/га оралиғида бўлиши, иқтисодий самарадорлик 50-60% гача кўтарилишига эришилган.
хўжағат навларини парваришлаш ишланмаси Андижон вилояти Қўрғонтепа туманидаги “Мўминжон ота Исмоилов” фермер хўжалигида 1,0 га майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024 йил 28 майдаги 05/04-04-225-сонли маълумотномаси). Натижада экилган кўчатлар иккинчи йили ҳосил бера бошлаган ва 1,5х0,5 м схемада ҳосилдорлик ўртача 15-25 т/га оралиғида бўлиши, иқтисодий самарадорлик 50-60% гача кўтарилишига эришилган.