Жабборов Икромжон Жуманиязовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон.

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Шайх Нажмиддин Кубро таълимотида инсон тушунчаси: қиёсий-фалсафий таҳлил”, 09.00.03 –Фалсафа тарихи  (фалсафа фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Fal1114
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро муҳандислик технология институти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, PhD.03/27.02.2020.F.72.08.
Илмий раҳбар: Наврўзова Гулчеҳра Нигматовна, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Музаффаров Феруз Давронович, фалсафа фанлари доктори, профессор; Рахмонов Суннатилло Мавлонович, фалсафа фанлар доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Қорақалпоқ давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади Шайх Нажмиддин Кубро тасаввуфий-фалсафий меросидаги инсон тўғрисидаги қарашларнинг антропологик аҳамиятини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Шайх Нажмиддин Кубронинг “Латоиф” назариясида (онг билан ҳис-туйғу, руҳ билан вужуд ўртасидаги ўзаро боғлиқлик) инсонни илоҳий хислатлари “нуқта” (ваҳдат- бирлик, ягоналик), “доғ” (дунё тимсоли) ва “доира” (фалакнинг айланиши) системаси руҳ, ҳол, мақом, вақт, мушоҳада ва завқ каби тасаввуфий атрибутлар асосида очиб берилган;
мутасаввифнинг “Фи одобус-соликин” асаридаги “фойдали одам”, “фойдасиз одам”, “ҳақиқий инсон” (руҳ ва вужуд уйғунлиги) қалбан пок, руҳий қуввати буюк, илоҳий-ладуний илм эгасини тарбиялашда нафс тарбияси (жаҳолат, илмсизлик, порахўрлик, ҳасад, шаҳват, ғазаб) ҳамда ақлий тарбия (нарса-ҳодисалар ва борлиқнинг ҳақиқий манзарасини идрок этишга асосланган билимлар, воқеликни идрок этиш имконияти) зарурати “комил инсон” консепсиясининг илмий лойиҳавий асоси эканлиги мантиқий далилланган;
Шайх Нажмиддин Кубронинг “Усули ашара” асарида илгари сурилган “фаросат илми” (ақлий, ҳиссий, интуитив билиш) консепсиясида “қалб, ботин кўзи” ҳамда Баҳоуддин Нақшбанд таълимотида “вуқуфи қалбий” тамойили ботиний ва зоҳирий илм уйғунлигини таъминлашда тавба, зуҳд, узлат, таваккул, таважжуҳ, зикр, қаноат, муроқаба, сабр ҳамда ризо усуллари муҳим асос эканлиги фалсафий компаративистик асослаб берилган;
Кубровия тариқатидаги комил инсонни тарбиялашда садоқат, талаб, ишқ, муҳаббат, ошиқлик мақоми тамойиллари Шайх Нажмиддин Кубронинг “Шарҳус-суннати вал-масолиҳ” ва “Рисолат ут-туруқ”, “Одоб ул-муридин” асарларида илгари сурилган инсон комиллиги мезонлари (нафс тарбияси, ахлоқий поклик ва илоҳий ишқ) асосида очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Шайх Нажмиддин Кубро маънавий меросида инсон тушунчасининг фалсафий таҳлилини тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Шайх Нажмиддин Кубронинг “Латоиф” назариясида (онг билан ҳис-туйғу, руҳ билан вужуд ўртасидаги ўзаро боғлиқлик) инсонни илоҳий хислатлари “нуқта” (ваҳдат- бирлик, ягоналик), “доғ” (дунё тимсоли) ва “доира” (фалакнинг айланиши) системаси руҳ, ҳол, мақом, вақт, мушоҳада ва завқ каби тасаввуфий атрибутлар асосида очиб берилганлигига доир хулосаларидан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2022-2023 йилларда ўтказилган тарғибот фаолиятида, жумладан, 2023-йил учун чора-тадбирлар дастурининг ИВ йўналишида белгиланган “Ватанпарварлик туйғуларини ривожлантиришга қаратилган тарғибот-ташвиқот ишлари” 18-банди “Ёшларда юксак ватанпарварлик, миллий ғурур ва ифтихор туйғуларини ривожлантириш, ҳарбийлар, ватан ҳимоячиларига ҳурмат уйғотиш, Ватанни ҳимоя қилишни энг шарафли бурч эканлигини кенг тарғиб қилиш бўйича амалий чора-тадбирларни йўлга қўйиш” мавзусида тарғибот ишларини ташкил этиш ва ўтказишда фойдаланилган (Республика Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги Ижтимоий-манавий тадқиқотлар институтининг 2024-йил 27-майдаги 229-сон маълумотномаси). Натижада, диссертацияда илгари сурилган таклифлар, тавсия ва хулосалар Шайх Нажмиддин Кубро маънавий меросида инсон моҳиятини фалсафий таҳлил қилишга хизмат қилган;
мутасаввифнинг “Фи одобус-соликин” асаридаги “фойдали одам”, “фойдасиз одам”, “ҳақиқий инсон” (руҳ ва вужуд уйғунлиги) қалбан пок, руҳий қуввати буюк, илоҳий-ладуний илм эгасини тарбиялашда нафс тарбияси (жаҳолат, илмсизлик, порахўрлик, ҳасад, шаҳват, ғазаб) ҳамда ақлий тарбия (нарса-ҳодисалар ва борлиқнинг ҳақиқий манзарасини идрок этишга асосланган билимлар, воқеликни идрок этиш имконияти) зарурати “комил инсон” консепсиясининг илмий лойиҳавий асоси эканлигига оид хулосалардан Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партиясининг 2020-2024 йилларга сайловолди дастуридаги ВИ. “Маънавий-маърифий соҳадаги устувор йўналишлар”да келтирилган вазифалар ижросини таъминлашда, жумладан партия тизимидаги ходимларнинг маънавий-маърифий йўналишдаги билим ва кўникмаларини оширишга қаратилган ўқув-тарбиявий фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партияси Марказий кенгашининг 2024 йил 19-июндаги 02/02-39-сон маълумотномаси). Натижада, партия йўл харитасида белгиланган дастурларини амалга оширишга, мутасавуф асарларида келтирилган инсон борлиғи масаласи, комил инсон ҳақидаги фикрлари ёшларни юксак маънавиятли комил инсонлар қилиб тарбиялашда, адолат муаммоларини холисона ёритишда илмий манба бўлиб хизмат қилган;
Шайх Нажмиддин Кубронинг “Усули ашара” асарида илгари сурилган “фаросат илми” (ақлий, ҳиссий, интуитив билиш) консепсиясида “қалб, ботин кўзи” ҳамда Баҳоуддин Нақшбанд таълимотида “вуқуфи қалбий” тамойили ботиний ва зохирий илм уйғунлигини таъминлашда тавба, зуҳд, узлат, таваккул, таважжуҳ, зикр, қаноат, муроқаба, сабр ҳамда ризо усуллари муҳим асос эканлигига доир назарий умумлашмалар ва илмий янгиликлардан Ўзбекистон Миллий университетида бажарилган ОТ-Ф1-106-сон “Ўрта асрлар Шарқ алломалари ва мутафаккирларининг табиий-илмий ва ижтимоий-фалсафий меросининг Ғарб олимлари томонидан тадқиқ этилиши” (2017-2020 йй) фундаментал илмий-тадқиқот лойиҳаси доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университетининг 2024-йил 7-июндаги 04/11-4927-сон маълумотномаси). Натижада, жамият ижтимоий ҳаётида Шайх Нажмиддин Кубро маънавий мероси таҳлили асосида огоҳлик мақомини инсонпарварлик мезонлари ва принциплари асосида амалга ошириш юзасидан таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишга ҳамда лойиҳа доирасида нашр этилган ишларнинг мазмунан бойишига хизмат қилган;
Кубровия тариқатидаги комил инсонни тарбиялашда садоқат, талаб, ишқ, муҳаббат, ошиқлик мақоми тамойиллари Шайх Нажмиддин Кубронинг “Шарҳус-суннати вал-масолиҳ” ва “Рисолат ут-туруқ”, “Одоб ул-муридин” асарларида илгари сурилган инсон комиллиги мезонлари (нафс тарбияси, ахлоқий поклик ва илоҳий ишқ) асосида очиб берилганлигига доир илмий асосланган таклиф, тавсияларидан Хоразм вилояти телерадиокомпанияси “Хоразм” телеканали дастурларини, 2024-йил март-апрел ойларида эфирга узатилган “Ассалом Хоразм” номли махсус телекўрсатувларининг дастур ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Хоразм вилояти телерадиокомпаниясининг 2023-йил 12-августдаги 816-сон маълумотномаси). Натижада, мамлакатимиз ёшларига таълим-тарбия бериш жараёнида буюк ислом мутафаккирларининг ҳаёт йўли, илмий мероси, шунингдек, ислом илоҳиётшунослигининг ижтимоий аҳамиятига доир кўрсатувларнинг мазмунан бойишига, телетомошабинларнинг бу борадаги билим ва дунёқарашининг кенгайишига хизмат қилган.