Рузиев Руфат Тошбоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Акрил стирол сополимерлари асосида иссиқликдан ҳимояловчи қопламалар олиш технологиясини ишлаб чиқиш», 02.00.14 – Органик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси, 05.05.05 – Иссиқлик техникасининг назарий асослари (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.2.PhD/Т3605.
Илмий раҳбар: Раҳмонқулов Аликул Амирович, физика-математека фанлар номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент кимё-технология илмий тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент кимё-технология илмий тадқиқот институти ҳузуридаги DSc.16/30.12.2019.K/Т.87.01 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Муртазаев Қувондиқ Мустафаевич, техника фанлари доктори, доцент; Файзиев Жахонгир Баҳромович, техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Термиз давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: акрил стирол сополимерларини модификациялаб иссиқликдан ҳимояловчи қопламалар олишнинг иқтисодий самарадор технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
акрил стирол сополимери, қавариқланган вермикулит, поливинилацетат ва суюқ шиша асосида таркибларни модификациялаб полимер қопламалар олинган;
таркибида кремний, азот ва металл бўлган қўшимчалар билан модификацияланган акрил стирол сополимерини асосидаги ҳароратга барқарор полимер қопламалар олишнинг мақбул шароитлари ва физик-кимёвий хоссаларни аниқланган;
акрил стирол сополимери асосидаги қоплама деструкцияланиш ҳарорати ортишининг модификациялаш шароитига ва тўлдирувчи хоссаларига боғлиқлиги аниқланган;
янги таркибли полимер қопламалар адгезияси 1 балл, майдаланиш даражаси 20 мкм ва зарбий мустаҳкамлик чегараси 18-20 см гача яхшиланишининг полифункционал таъсирга эга кимёвий қўшимчаларнинг оптимал нисбатларига боғлиқлиги илмий исботланган;
акрил-стирол сополимери асосида иссиқликдан ҳимоя қилувчи ва юқори иссиқлик сиғимига эга бўлган полимер қопламаларни ишлаб чиқаришнинг янги технологияси ишлаб чиқилган ва унинг кенг қўлланиладиган аналогларга нисбатан 17,31% га юқори иқтисодий самарадорликка эга эканлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Акрил стирол сополимерлари асосида иссиқликдан ҳимояловчи қопламалар олиш технологиясини ишлаб чиқиш ва амалиётда қўллаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
таркибида кремний, азот ва металл бўлган қўшимчалар билан акрил стирол сополимерини модификациялаш орқали олинган ҳароратга барқарор полимер қопламалар “Шўртан нефт ва газ қазиб чиқариш бошқармаси”да амалиётга жорий қилинган (“Шўртан нефт ва газ қазиб чиқариш” бошқармасининг 2023 йил 10 августдаги ОП02/50-2913-сон маълумотномаси). Натижада акрил стирол сополимерлари асосида иссиқликдан ҳимояловчи қопламалар олиш технологиясини ишлаб чиқиш ва амалиётда қўллаш имконини берган;
қавариқланган вермикулит, поливинилацетат, акрил стирол ва суюқ шиша асосидаги ҳароратга барқарор полимер қопламалар “Шўртан нефт ва газ қазиб чиқариш” бошқармасида амалиётга жорий қилинган (“Шўртан нефт ва газ қазиб чиқариш” бошқармасининг 2023 йил 10 августдаги ОП02/50-2913-сон маълумотномаси). Натижада, таклиф этилаётган ҳароратга барқарор модификацияланган акрил-стирол сополимерлари иссиқлик узатиш қувурларидан ташқи муҳитга чиқадиган иссиқлик миқдорини самарали равишда ушлаб қолади, бу эса энергия сарфини сезиларли даражада камайтириш имконини берган.