Шониязова Ирода Мурадуллаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўсмирларда аффилация мотивини шакллантиришнинг педагогик-психологик детерминантлари” 19.00.06 – Ёш педагогик психология. Ривожланиш психологияси (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.PhD/P668.
Илмий раҳбар: Каршиева Дилафрўз Суюновна, психология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК номи: Бухоро давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Psi.72.06.
Расмий оппонентлар: Абдурасулов Рустам Абдураимович, психология фанлари доктори, профессор; Қодиров Обид Сафарович, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўсмирларда аффилиация мотивини шакллантиришининг педагогик-психологик детерминантларини аниқлаш ва амалий тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўсмирларда аффилиация мотивининг динамик ифодаланишида эмоционал хусусиятларнинг фаолият жараёнида шахслараро муносабат мотивациясининг эмпатия, идентификацияга боғлиқ равишда ортиб боришига интенсив таъсири туфайли шахслилик ва интеллектуал омилларнинг интегратив намоён бўлиши далилланган;
ўсмирлардаги аффилиация мотивини шаклланганлик даражасини баҳолашда мулоқотга мойиллик, ижтимоий етуклик билан боғлиқ қабул қилинишга интилишнинг ортиши ва рад қилинишдан қўрқишнинг пасайиши шахслараро муносабатларда симбиоз ҳолатда дифференциал намоён бўлиши туфайли ўқув мотивлари етакчи мезон эканлиги далилланган;
ўсмирларда аффилация мотивини шакллантиришда мулоқот иштирокчисининг ҳиссиёти, фикри ва ниятларини тушуниш, новербал ҳаракатлардаги кинестик, визуал, экстролингвистик ахборотларни вербал маълумотлар билан идентификациялаш кўникмасини шахс хусусиятларига интегратив намоён бўлиши туфайли ижтимоий интеллектнинг ривожланганлик даражаси устувор омил эканлиги асосланган;
ўсмирларни аффилиация мотивини шакллантиришда муваффаққияцизликдан қочиш, тан олинмасликдан қўрқиш ҳисси, вазиятга боғлиқ хавотирланиш ҳолатларига коррексион-адаптив таъсир этиш интеллектуал ва ҳиссий-иродавий сифатларни ривожланишига олиб келганлиги туфайли ижтимоий-ахлоқий эмоцияларни барқарорлаштириш муҳим аҳамиятга эга эканлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўсмирларда аффилиация мотивини шакллантиришнинг педагогик-психологик детерминантларини ўрганиш бўйича амалга оширилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
ўсмирларда аффилиация мотивининг динамик ифодаланишида эмоционал хусусиятларнинг фаолият жараёнида шахслараро муносабат мотивациясининг эмпатия, идентификацияга боғлиқ равишда ортиб боришига интенсив таъсири туфайли шахслилик ва интеллектуал омилларнинг интегратив намоён бўлиши далилланганлиги билан боғлиқ илмий натижалар бўйича чиқарилган хулосалар ва тавсиялар Психология ўқув-илмий марказининг 2023-йил 12-августдаги ПМ-49-сон буйруғи асосида «Ижтимоий психология» модулига киритилган (Психология ўқув-илмий марказининг 2023-йил 14-августдаги 49-а-сон маълумотномаси). Натижада ўсмирлардаги аффилиация мотивининг шахслилик ва интеллектуал жиҳатларга боғлиқ детерминантларини аниқлаштиришга эришилган;
ўсмирлардаги аффилиация мотивининг шаклланганлик даражасини баҳолашда мулоқотга мойиллик, ижтимоий етуклик билан боғлиқ қабул қилинишга интилишнинг ортиши ва рад қилинишдан қўрқишнинг пасайиши шахслараро муносабатларда симбиоз ҳолатда дифференциал намоён бўлиши туфайли ўқув мотивлари етакчи мезон эканлиги асосланганлиги билан боғлиқ илмий янгилик натижалари Психология ўқув-илмий марказининг 2023-йил 12-августдаги ПМ-49-сон буйруғи асосида «Онтогенез психологияси», «Педагогик психология» модулига киритилган (Психология ўқув-илмий марказининг 2023-йил 14-августдаги 49-а-сон маълумотномаси). Натижада ўсмирлардаги аффилиация мотиви мезонлари шаклланишига хизмат қилувчи педагогик -психологик омилларни очиб бериш имкони оширилган;
ўсмирларда аффилация мотивини шакллантиришда мулоқот иштирокчисининг ҳиссиёти, фикри ва ниятларини тушуниш, новербал ҳаракатлардаги кинестик, визуал, экстролингвистик ахборотларни вербал маълумотлар билан идентификациялаш кўникмасини шахс хусусиятларига интегратив намоён бўлиши туфайли ижтимоий интеллектнинг ривожланганлик даражаси устувор омил эканлиги асосланган маълумотлар Психология ўқув-илмий марказининг 2023-йил 12-августдаги ПМ-49-сон буйруғи асосида «Ижтимоий психология» модулига киритилган (Психология ўқув-илмий марказининг 2023-йил 14-августдаги 49-а-сон маълумотномаси). Натижада ўсмирларда аффилация мотивини шакллантиришга ижтимоий интеллектнинг таъсирини очиб бериши имконияти яратилган;
ўсмирларни аффилиация мотивини шакллантиришда муввафаққияцизликдан қочиш, тан олинмасликдан қўрқиш ҳисси, вазиятга боғлиқ хавотирланиш ҳолатларига коррексион-адаптив таъсир этиш интеллектуал ва ҳиссий-иродавий сифатларни ривожланишига олиб келганлиги туфайли ижтимоий-ахлоқий эмоцияларни барқарорлаштириш муҳим аҳамиятга эга эканлиги исботланган маълумотлар Психология ўқув-илмий марказининг 2023-йил 12-августдаги ПМ-49-сон буйруғи асосида «Коррексион психология», «Психологик маслаҳат» модулига киритилган (Психология ўқув-илмий марказининг 2023-йил 14-августдаги 49-а-сон маълумотномаси). Натижада ўсмирларда аффилиация мотиви омилларини шакллантиришга мўлжалланган психологик тренинг дастури ишлаб чиқилган.