Насимов Садриддин Хуразбоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бошланғич синф ўқувчиларини мактабга адаптациясининг ижтимоий – психологик хусусиятлари”, 19.00.05 – Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.1.PhD/P95.
Илмий раҳбар: Мажидов Наби Махмудович, психология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, PhD.03/30.12.2021.P.01.07.
Расмий оппонентлар: Жабборов Азим Мейликулович, психология фанлари доктори, профессор; Жалилова Сабоҳат Ҳалиловна, психология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бошланғич синф ўқувчиларини мактабга адаптациясининг ижтимоий-психологик хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
эмпатия ҳисси юқори бўлган педагоглар бошланғич синф ўқувчиларида синтоник муносабат муҳитини шакллантириши натижасида уларнинг ижтимоий муҳитга адаптациясидаги социал хавотир ва социофобия каби ҳиссий дискомфортларни бартараф этиши аниқланган;
бошланғич синфларда ўқувчиларнинг ўзаро ҳурматига асосланган эмоционал муносабат муҳитининг яратилиши, ўқув топшириқларини тушуниш, англаш ва фикрларни баён этиш кўникмаларини кучайтириши натижасида, уларда ўқув материалларини ўзлаштиришнинг когнитив компонентларини ривожлантириши далилланган;
бошланғич синф ўқувчиларида ўқув фаолияти, ўқув предметлари, синфдошлари ва ўз “Мен”ига нисбатан ҳурмат муносабатини дарс ва дарсдан ташқари биргаликдаги фаолият асосида шакллантириш орқали уларда “улғайганлик туйғуси”ни камол топтириш сабабли болаларнинг мактабга адаптациясига тўсиқ бўлувчи агрессивлик ва низога мойилликни пасайтириши асосланган;
боланинг синф жамоасига, мактабдаги ўрнига, ўқитувчисига адаптацияси, педагогнинг ҳам ўқувчиларга муваффақиятли мослашуви натижасида ўқувчининг хулқ-атвор меъёрлари, анъаналари ва қоидаларига муносабати, ўзини-ўзи ҳурмат қилиши, тенгдошлари билан ўзаро мулоқотнинг ижтимоий аҳамияти англаш уларнинг мактаб муҳитига мослашувнинг асосий психологик аломатлари эканлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. бошланғич синф ўқувчиларини мактабга адаптациясининг ижтимоий-психологик хусусиятлари мавзусидаги олиб борилган тадқиқот натижалари юзасидан ўтказилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
эмпатия ҳисси юқори бўлган педагоглар бошланғич синф ўқувчиларида синтоник муносабат муҳитини шакллантириши натижасида уларнинг ижтимоий муҳитга адаптациясидаги социал хавотир ва социофобия каби ҳиссий дискомфортларни бартараф этиши янгиликлар Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2023-йил 4-январдаги ПМ-20-сон буйруғига асосан “Онтогенез психология ва дифференциал психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2023-йил 4-январдаги ПМ-20-сон маълумотномаси). Натижада марказ лабораторияларининг илмий-методик таъминоти янада бойишининг таъминланишига хизмат қилган;
бошланғич синф ўқувчиларини мактабга адаптациясининг ижтимоий – психологик хусусиятлари юзасидан назарий ва амалий маълумотлар акс этган бўлиб, бошланғич синфларда синфдошлари билан бир-бирини тушуниши, қўллаб-қувватлаш ва ўзаро ҳурматлашишга асосланган эмоционал муносабат муҳитининг яратилиши ўқувчиларда ўқув топшириқларини тушуниш, англаш, таҳлил қилиш ва фикрларни баён этиш кўникмаларини кучайтириши натижасида ўқувчиларда ўқув материалларини ўзлаштиришнинг когнитив компонентларини ривожлантириши далилланган янгиликлар Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2023-йил 4-январдаги ПМ-20-сон буйруғига асосан “Онтогенез психология ва дифференциал психология” модулларига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2023-йил 4-январдаги ПМ-20-сон маълумотномаси). Натижада марказ лабораторияларининг илмий-методик таъминоти янада бойишининг таъминланишига хизмат қилган;
бошланғич синф ўқувчиларида ўқув фаолияти, ўқув предметлари, синфдошлари ва ўз “Мен”ига нисбатан ҳурмат муносабатини дарс ва дарсдан ташқари биргаликдаги фаолият асосида шакллантириш орқали уларда “улғайганлик туйғуси”ни камол топтириш сабабли болаларнинг мактабга адаптациясига тўсиқ бўлувчи агрессивлик ва низога мойилликни пасайтириши асосланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2023-йил 4-январдаги ПМ-20-сон буйруғига асосан “Ижтимоий психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2023-йил 4-январдаги ПМ-20-сон маълумотномаси). Натижада марказ лабораторияларининг илмий-методик таъминотини янада бойишининг таъминланишига хизмат қилган;
боланинг синф жамоасига, мактабдаги ўрнига, ўқитувчисига адаптацияси, педагогнинг ҳам ўқувчиларга муваффақиятли мослашуви натижасида ўқувчининг хулқ-атвор меъёрлари, анъаналари ва қоидаларига муносабати, ўзини-ўзи ҳурмат қилиши, тенгдошлари билан ўзаро мулоқотнинг ижтимоий аҳамияти англаш уларнинг мактаб муҳитига мослашувнинг асосий психологик аломатлари эканлиги аниқланганлиги Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2023-йил 4-январдаги ПМ-20-сон буйруғига асосан “Ижтимоий психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2023-йил 4-январдаги ПМ-20-сон маълумотномаси). Натижада таълим муассасаларида касбий фаолият юритадиган мутахассислар ва амалиётчи психологларнинг психологик хизмат фаолиятига доир, малака ва кўникмаларини ошишига хизмат қилган.