Sayt test rejimida ishlamoqda

Самадий Муроджон Абдусалимзоданинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Орол денгизи шўрланган сувлари асосида литий бирикмалари ва Хандиза кони хомашё манбаларидан рух хлоридини олиш технологияларини ишлаб чиқиш», 02.00.13 - Ноорганик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.DSc/Т495.
Илмий маслаҳатчи: Намазов Шафоат Саттарович, техника фанлари  доктори, профессор, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент кимё-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Умумий ва ноорганик кимё институти, DSc.02/05.05.2023. K/T.35.02.
Расмий оппонентлар: Шарафитдинов Улуғбек Зиятович, кимё фанлари доктори, профессор; Реймов Ахмед Мамбеткаримович, техника фанлари доктори, профессор, академик; Шеркузиев Дониёр Шермаматович, техника фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона политехника институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Хандиза кони рух сақловчи рудаси ва концентратини рух хлоридга қайта ишлаш, ҳамда Орол денгизи сув ресурсларидан литий бирикмаларини ажратиб олиш технологияларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор 500оС ҳароратда термик ишлов берилган Хандиза кони рух сақловчи концентрати хлорид кислотада парчаланганда рухнинг парчаланиш даражасини 68,45% дан 90,05% гача ошганлиги, кальций, мис, қўрғошин, молибден, кадмий ва кремнийларнинг эрувчанлиги эса бир неча баробар камайганлиги исботланган;
рух хлорид эритмасини тозалаш жараёнида кальций хлорат, кальций оксид, рух гидрооксид ёрдамида темир ва кальций тузларининг 98,33 ва 99,82% миқдорда чўкиши аниқланган;
рух сақловчи концентратни юқори босимли автоклав қурилмасида хлорид кислота билан парчалаш асосида тозалик даражаси 97,7% рух хлориди синтез қилинган ва олиниш технологияси ишлаб чиқилган;
илк бор абсолют этил спирти иштирокида литий карбонати ва титан оксиди аралашмасини 1023К ҳароратда қаттиқ-фазали модификациялаш усулида LiTi2O4 (LТО-1) адсорбенти синтез қилинган;
LТО-1 адсорбент кукунига карбоксилметилцеллюлоза (КМЦ), темир хлориди, диэтилен гликол глицидил эфир (ДЭЭГ) ва меламиндан (МЕ) иборат эритма билан ишлов бериш йўли билан хлорид кислота муҳитига барқарор ва адсорбциялаш сиғими 12,02 мг/г бўлган донадор КМЦ-LТО-ДЭЭГ-МЕ композицияси ишлаб чиқилган;
Орол денгизи сувидан КМЦ-LТО-ДЭЭГ-МЕ композициясида литийни адсорбциялаш, хлорид кислотали десорбциялаш ва натрий карбонатда чўктириш усулларида литий карбонати олиш технологияси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Хандиза кони рух сақловчи концентратини рух хлоридига қайта ишлаш ва Орол денгизи шўр сувидан литий бирикмасини ажратиб олиш технологияларини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
карбоксиметилцеллюлоза, литий-титан оксиди, диэтилен гликол глицидил эфир ва меламин асосида КМЦ-LТО-ДЭЭГ-МЕ адсорбентини олиш технологияси  «Навоий кон-металлургия комбинати» АЖнинг “2026-2030 йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли илмий ишланмалар рўйхати”га киритилган («Навоий кон-металлургия комбинати» АЖнинг 2024 йил 15 февралдаги 23/01-01-07/65-сон маълумотномаси). Натижада, Орол денгизи сувларидан литийни танламали ажратиб олиш хусусиятига эга адсорбент олиш имконини беради;
Орол денгизи сувидан адсорбция усулида литий карбонат синтез қилиб олиш «Навоий кон-металлургия комбинати» АЖ нинг “2026-2030 йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли илмий ишланмалар рўйхати”га киритилган («Навоий кон-металлургия комбинати» АЖнинг 2024 йил 15 февралдаги 23/01-01-07/65-сон маълумотномаси). Натижада, Орол денгизи сувларидан аккумумляторлар учун литий карбонат олиш имконини беради;
Орол денгизи сувидан литий карбонат олиш технологияси «Навоий кон-металлургия комбинати» АЖ нинг “2026-2030 йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли илмий ишланмалар рўйхати”га киритилган («Навоий кон-металлургия комбинати» АЖнинг 2024 йил 15 февралдаги 23/01-01-07/65-сон маълумотномаси). Натижада, Орол денгизи сувларидан литий карбонат олиш технологиясини ишлаб чиқиш имконини беради.

Yangiliklarga obuna bo‘lish