Пўлотова Мохира Рахматиллоевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Кўп параметрли технологик жараёнларни бошқаришда башоратловчи моделларини қўллаш», 05.01.02 – Тизимли таҳлил, бошқарув ва ахборотни қайтаишлаш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Т3630
Илмий раҳбар: Арифжанов Абдулла Шамхатович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертасия бажарилган муассаса номи: Рақамли технологиялар ва сунʼий интеллектни ривожлантириш илмий-тадқиқот институти.
Илмий кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, Илмий кенгаш рақами: Рақамли технологиялар ва сунъий интеллектни ривожлантириш илмий-тадқиқот институти, DSc.13/30.12.2021.Т.142.01.
Расмий оппонентлар: Исмагилов Иляс Идрисович техника фанлари доктори, профессор; Нурмаматов Меҳриддин Қаҳраманович, техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети.
Диссертасия йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади башоратловчи моделлар асосида берилган сифат кўрсаткичларига эга бўлган маҳсулотни ишлаб чиқарувчи кўп параметрли технологик жараёнларни оптимал бошқаришни моделлари, усуллари ва алгоритмларини, ҳамда дастурий воситаларини ишлаб чиқишдан иборат
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ноаниқликлар шароитидаги кечикиш қийматларини ҳисобга олган ҳолда тизим параметрларини баҳолаш моделлари ишлаб чиқилган;
ишлаб чиқарилаётган маҳсулотни сифат кўрсаткичларининг талаб қилинадиган қийматларига эришишни таʼминлайдиган комбинацион параметрлар асосида башоратловчи ва такомиллаштирилган модел ҳамда алгоритмлар ишлаб чиқилган;
ғалаёнлар таъсиридаги ноаниқликлар шароитини ҳисобга олган ҳолда такомиллаштирилган бошқариш тизимини қуриш модели ва алгоритми ишлаб чиқилган ҳамда таклиф этилаётган моделлар маʼлум бир маҳсулотни ишлаб чиқариш бошқарув тизимига мослаштирилган;
ғалаёнлар таъсиридаги обектларни оптимал бошқариш ва қарор қабул қилиш алгоритмлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Диссетация тадқиқотлари доирасида кўп параметрли обектини бошқариш тизими самарадорлигини ошириш учун ишлаб чиқилган модел, алгоритмлар ва дастурий воситалар асосида:
ноаниқликлар шароитида кўп параметрли обектларни бошқаришнинг мақбул параметрларини ҳисоблаш ва аниқлаш учун ичлаб чиқилган математик модел ва бошқарувни оптималлаштириш масалалари «Навоиазот» МЧЖда жорий қилинган («Ўзкимёсаноат» АЖнинг 2023 йил 26-июндаги 23-3-1789-сон маълумотномаси). Натижада амалдаги бошқарув тизимига нисбатан оптимал параметрларни башорат қилиш аниқлигини 14,32 %га ошириш имконини берган;
кўп параметрли обектларни бошқаришда натижавий параметрларнинг ўзгаришини башорат қилиш учун ичлаб чиқилган математик моделлар, алгоритмлар ва дастурлар комплекси «Ўзкимёсаноат» Ажга қарашли «Навоизот» АЖга жорий этилган («Ўзкимёсаноат» АЖнинг 2023 йил 26 июндаги 23-3-1789-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижалари формалинни концентрациясини мониторинги асосида қарор қабул қилиш жараёнининг самарадорлиги ва ресурсларни тежаш ўртача 5% га ошириш, хусусан, тоза сув ресурсларидан фойдаланиш 7% га, энергия сарфи 3% га тежаб қолишга имкон берган.