Аблакулова Ирода Камолидиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “ХХ аср ўзбек романларининг инглизча таржималарида миллийликнинг ифодаланиши”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/Fil1972.
Илмий раҳбар: Рузманова Рохила Усмановна, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Ипак йўли” туризм ва маданий мерос халқаро университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD.03/30.12.2019.Fil.83.01.
Расмий оппонентлар: Умурова Гузал Хатамовна, филология фанлари доктори, профессор; Файзуллаев Отабек Мухаммадович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади  ХХ асрда яратилган “Ўткан кунлар”, “Меҳробдан чаён” ва “Навоий” каби ўзбек романларининг инглиз тилидаги таржималарида лингвомаданий хусусиятларнинг сақланганлик жиҳатларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
миллийликни ифодаловчи мақоллар, иборалар, тарихий ва архаик сўзларни инглиз тилига таржима қилишда таржиманинг эквивалент ва транслитерация усулларидан кўпроқ фойдаланилганлиги, миллий характерни ифодаловчи  фразеологик бирликларнинг таржимада тушириб қолдирилиши асар мазмунига  путур етказиши ва миллий характернинг тўлиқ очиб берилмаслигига олиб келиши аниқланган;
Абдулла Қодирийнинг “Ўткан кунлар” ҳамда “Меҳробдан чаён”, Ойбекнинг “Навоий” романлари матнидаги семантик хусусиятини таржимада акс эттиришда лисоний бирликлар, иборалар, лингвомаданий  воситалардан самарали фойдаланганлиги исботланган;
Абдулла Қодирийнинг “Ўткан кунлар” ҳамда “Меҳробдан чаён”, Ойбекнинг “Навоий” романидаги тарихий ва архаик сўзларнинг инглиз тилидаги таржималарида  сўзма-сўз таржима усулидан фойдаланилганлиги сабаб  реалиялар орқали давр руҳи номутаносиблиги очиб берилган;
таҳлилга тортилган асарлардаги мақоллар, иборалар, тарихий ва архаик сўзлар орқали  ифодаланган реалияларнинг миллийлик хусусиятлари берииши калкалаш таржима усули ёрдамида амалга оширилганлиги сабаб асар яратилган давр руҳини ёритишдаги камчилик эканлиги далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. ХХ аср ўзбек романларининг инглиз тилига таржималарини ўрганиш ҳамда аслиятдаги миллийликни таржима қилиш усулларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
миллийликни ифодаловчи мақоллар, иборалар, тарихий ва архаик сўзларни инглиз тилига таржима қилишда таржиманинг эквивалент ва транслитерация усулларидан кўпроқ фойдаланилганлиги, миллий характерни ифодаловчи  фразеологик бирликларнинг таржимада тушириб қолдирилиши асар мазмунига  путур етказиши ва миллий характернинг тўлиқ очиб берилмаслигига олиб келиши билан боғлиқ илмий хулосалардан ОъзРФА ҚҚБ Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида 2012-2016-йилларда бажарилган ФА-Ф1-Г003 “Ҳозирги қорақалпоқ тилида функсионал сўз ясалиши” мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳасини бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2022-йил 16-декабрдаги 17.01/213-сон маълумотномаси). Натижада қорақалпоқ адабиётшунослигидаги насрий асарларнинг инглизча таржималарида қўлланилган лексик воситаларни янгича ёндашув асосида таҳлил қилишга эришилган;
миллий хусусиятларни о'з ичига олган ва илмий жиҳатдан асосланган таржима усуллари билан боғлиқ бўлган ушбу диссертациядаги материаллардан ОъзРФА ҚҚБ Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида 2017-2020-йилларда бажарилган ФА-Ф1-Г005 “Қорақалпоқ фолклоршунослиги ва адабиётшунослигини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойиҳасини амалга оширишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2022-йил 16-декабрдаги 17.01/212-сон маълумотномаси). Натижада қорақалпоқ халқ оғзаки ижоди ва бадиий асарларида миллий бўёқдорликни акс эттирувчи реалияларни ўрганиш кўлами кенгайиб, уларнинг инглиз тилига таржимасини такомиллаштиришга эришилган;
Абдулла Қодирийнинг “Ўткан кунлар” ҳамда “Меҳробдан чаён”, Ойбекнинг “Навоий” романлари матнидаги семантик хусусиятини таржимада акс эттиришда лисоний бирликлар, иборалар, лингвомаданий  воситалардан самарали фойдаланганлиги хусусидаги янги қарашлар бўйича тадқиқ хулосаларидан И-204-4-5 “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш” номли инновацион тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2022-йил 26-декабрдаги 3705/30.02.01-сон маълумотномаси). Тадқиқот илмий натижаларининг қўлланилиши қиёсий адабиётшунослик, таржимашунослик, услубият, лексикология ва фразеология соҳаларини янгича қарашлар билан янада бойитган;
Абдулла Қодирийнинг “Ўткан кунлар” ҳамда “Меҳробдан чаён”, Ойбекнинг “Навоий” романидаги тарихий ва архаик сўзларнинг инглиз тилидаги таржималарида  сўзма-сўз таржима усулидан фойдаланилганлиги сабаб  реалиялар орқали давр руҳи номутаносиблигига доир илмий хулоса ва натижаларидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телеканалида “Тилга эътибор”, “Ассалом, Ўзбекистон!” кўрсатувлари сенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2022-йил 12-декабрдаги 03-19-2561-сон гувоҳномаси). Натижада тингловчилар таржимашунослик ва унинг ривожланиш тенденсиялари, шунингдек, ХХ аср ўзбек романларининг инглизча таржималарида миллийликнинг ифодаланиш ҳақида кенг маълумотларга эга бўлган;
таҳлилга тортилган асарлардаги мақоллар, иборалар, тарихий ва архаик сўзлар орқали  ифодаланган реалияларнинг миллийлик хусусиятлари берииши калкалаш таржима усули ёрдамида амалга оширилганлиги сабаб асар яратилган давр руҳини ёритишдаги камчилик эканлигига оид материаллардан Ўзбекистон Республикаси Самарқанд вилояти Самарқанд вилоят телерадиокомпаниясида 2022-йил 9-сентябр куни эфирга узатилган “Ассалом, Самарқанд” кўрсатувининг дастур сенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Самарқанд вилоят телерадиокомпаниясининг 2022-йил 20-сентябрдаги 01-12/333-сон гувоҳномаси). Натижада тингловчиларнинг таржима санъати ва унинг турли халқлар ўртасида маданий кўприк вазифасини ўташ қобилияти ҳақидаги билимларини кенгайтириш, шунингдек, китобхонликка қизиқишини янада ошириш имконияти яратилган.