Abdulvoxidov Alisher Latifovichning
falsafa doktori (PhD) Dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Muqobil gravitatsiya nazariyalarida qora o‘ralar atrofida optik-energetik jarayonlar”, 01.03.01 – “Astronomiya” va 01.03.02- “Astrofizika va kosmos fizikasi” (fizika-matematika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.1.PhD/FM1025
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Andijon davlat universiteti
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: “TIQXMMI” Milliy tadqiqot universiteti huzuridagi Fundamental va amaliy tadqiqotlar instituti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DSc.03/31.03.2022.T/FM.10.04 raqamli Ilmiy kengash.
Ilmiy rahbarlar: Axmedov Bobomurat Juraevich,fizika-matematika fanlari doktori,akademik
Atamurotov Farrux Shuxratovich, fizika-matematika fanlari doktori.
Rasmiy opponentlar: Narzilloev Baxtiyor Murot o‘g‘li, fizika-matematika fanlari doktori, (O‘zR FA Astronomiya instituti, bosh ilmiy xodimi); Mamadjanov Ahror Ibragimovich, fizika-matematika fanlari nomzodi,dotsent (Namangan muhandislik-qurilish instituti).
Yetakchi tashkilot: Samarqand davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi turli gravitatsiya modellarida qora o‘ralar yaqinidagi zarralar va kvazi davriy tebranishlar dinamikasini tavsiflash uchun astrofizik modellarni ishlab chiqish va takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:
Ma’lum bo‘lishicha, torli bulutning mavjudligi hodisalar (yoki kosmologik) gorizontning biroz o‘sishiga (yoki kamayishiga) sabab bo‘ladi va kvintessensial maydon hodisalar gorizontining biroz oshishiga olib keladi, kosmologik esa etarli darajada kamayadi;
Hodisalar gorizontining mavjudligi/yo‘qligiga ikkita maydon parametrlarining mos keladigan qiymatlari, shuningdek, maydonlar ta’sirining hodisalar gorizonti radiusiga ta’siri tahlil qilindi. Hodisalar gorizonti torli bulutlar mavjudligida ortib borishi uchun olinadi, kvintessensial parametrning oshishi bilan esa u kamayadi;
Torli bulutlarning turli qiymatlari va kvintessensial parametrlarining samarali potentsialini tahlil qilish shuni ko‘rsatdiki, ikkala parametrning oshishi samarali potentsialning pasayishiga olib keladi;
Zarrachalar energiyasi va aylana orbitalariga mos keladigan burchak impulslarini o‘rganish shuni ko‘rsatdiki, torli bulut parametri qiymatlari uchun burchak impulsi ortadi, kvintessensial maydon mavjud bo‘lganda esa impuls kamayadi;
Energiya samaradorligi torli bulut parametrlarining oshishi bilan ortib borishi va kvintessensial maydon yo‘qligida 70% gacha etishi ko‘rsatilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi Muqobil gravitatsiya nazariyalarida qora o‘ralar atrofida optik-energetik jarayonlar bo‘yicha olingan natijalar asosida:
O‘zgartirilgan gravitatsiya nazariyasida zaryadlangan zarrachalarning foton va zarracha harakatining ishlab chiqilgan matematik modellari asosida:
magnitlangan zarrachalar harakati va magnit effektlar bo‘yicha olingan ilmiy natijalar Shanxaydagi Fudan universiteti (FU) olimlari tomonidan qo‘llanilgan (FU, Xitoy, 2024 yil 26 mart ma’lumotnomasi);
zarrachalarning magnit qiymati va deformatsiyalangan fazoning bu zarralar orbitalariga ta’siri hisoblangan. Xorijiy tadqiqotchilarning ishlarida, yuqori impakt faktorli xorijiy jurnallarda zaryadlangan zarrachalar harakati natijalari (Physical Review D, 2022; V.94: Issue 8, Web-Sc, IF-4,804; Astrophysics and Space Science, 2016) , V.361: id91, Web-Sc, IF- 1495; Evropa jismoniy jurnali C, 2020; V.80: 11-son, Web-Sc, IF-4,389; Physica Scripta, 2020; V.95: 8-son, id 80800 , Web-Sc, IF-1.866 va boshqalar) aylanuvchi qora o‘ra atrofida magnitlangan zarrachalarning ta’sirini tasvirlash uchun 20 dan ortiq nashr etilgan ilmiy ishlarda qo‘llaniladi;
natijada o‘zgartirilgan gravitatsiya nazariyalari doirasida magnitlangan zarrachalarning ixcham jismlar atrofida harakati haqida ma’lumot olish mumkin bo‘ladi.