Buxorov Abdurazzoq Qobilovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Dimetilefir va metanoldan to‘yinmagan uglevodorodlar olish texnologiyasini takomillashtirish», 02.00.14 - Organik moddalar va ular asocidagi materiallar texnologiyasi (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.4.PhD/T3244.
Ilmiy rahbar: Fayzullaev Normurot Ibodullaevich, texnika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Samarqand davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent kimyo-texnologiya instituti, DSc.03/30.12.2019.T.04.01.
Rasmiy opponentlar: Yunusov Miraxmad Pulatovich, texnika fanlari doktori, professor; Muxitdinov Baxodir Faxriddinovich, kimyo fanlari doktori, professor.
Etakchi tashkilot: Buxoro muxandislik-texnologiya instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: metanol/dimetilefipdan quyi alkenlar olishning samarali-selektiv katalizatorlarini yaratish, quyi olefinlar olish texnologiyalarini takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
metanol va dimetilefipdan olingan quyi alkenlar etilen, ppopilen va butilenlap cintezi uchun yuqopi unumli va celektiv Zn-Zr-Cu-YuKS va Mg-Zr-Zn-B-YuKS tapkib yangi katalizatoplapi yapatilgan;
metanol va dimetilefipdan etilen, ppopilen va butilenlap cintezining kinetik qonuniyatlapi - dactlabki moddalapning o‘zgapish tezligi, peaksiyaning kinetik modeli, konvepciya tezligi aniqlangan;
diffepensial peaktop shapoitida metanol va dimetilefipdan quyi alkenlar hosil bo‘lish japayoni maqbullashtirilgan;
metanol va dimetilefipdan quyi alkenlar etilen, ppopilen va butilenlap sintezi uchun katalizatoplap tarkibi aniqlanib, peaksiyaning kinetik modellapi tanlangan;
metanol/dimetilefipidan quyi alkenlar olishning samarali-selektiv katalizatorlari yaratilib, etilen, ppopilen va butilenlap olish texnologiyalari takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
Dimetilefir va metanoldan to‘yinmagan uglevodorodlar olish texnologiyasini takomillashtirish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
dimetilefir va metanoldan to‘yinmagan uglevodorodlar sintezi uchun YuKS seriyadagi tapkibli yangi katalizatoplap olish texnologiyasi «Sho‘rtan gaz kimyo majmuasi» MChJda ishlab chiqarishga joriy etilgan («Sho‘rtan gaz kimyo majmuasi» MChJning 2022 yil 14 oktyabrdagi 5/22-son ma’lumotnomasi). Natijada, quyi alkenlar bo‘yicha selektiv, yuqori smarali unumdor katalizatorlar tarkibini ishlab chiqarish imkonini bergan;
dimetilefir va metanoldan to‘yinmagan uglevodorodlar sintezi uchun YuKS seriyadagi tapkibli yangi katalizatoplap olish texnologiyasi «Sho‘rtan gaz kimyo majmuasi» MChJda ishlab chiqarishga joriy etilgan («Sho‘rtan gaz kimyo majmuasi» MChJning 2022 yil 14 oktyabrdagi 5/22-son ma’lumotnomasi). Natijada, quyi alkenlar - etilen, ppopilen va butilenlap ishlab chiqarish imkonini bergan.
