Арустамян Армен Михайловичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қимматбаҳо металларнинг ажралишини оширишни таъминлаб берадиган мис, мис-молибден рудаларини бойитишнинг комплекс технологиясини тадқиқ қилиш, ишлаб чиқиш ва жорий қилиш», 04.00.14–Фойдали қазилмаларни бойитиш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.2.PhD/Т623.
Илмий раҳбар: Санақулов Қувандиқ, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат кончилик институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Навоий давлат кончилик институти ва Тошкент давлат техника университети, DSc.27.06.2017.T.06.01.
Расмий оппонентлар: Юсупходжаев Анвар Абдуллаевич, техника фанлари доктори, профессор; Петухов Олег Федорович, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: “Минерал ресурслар институти” ДК.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: металларни ажратиб олишни ошириш мақсадида оҳаксиз муҳитда мис ва мис-молибден рудаларининг флотация янги технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мис ва мис-молибден рудаларини тегирмонда сода дозасини таъминлаш, кираётган пульпани натрий фторсиликати ёрдамида қайта ишлаш ва эриган гидроксид бирикмаларни натрий сульфид билан нейтрализация қилиш жараёнларини ўз ичига олган оҳаксиз муҳитда флотациялаш тартиби ишлаб чиқилган;
мис ва мис-молибден рудаларини флотация қилишда пульпанинг электрокимёвий кўрсаткичларини сифатли баҳолаш, технологик жараёнга салбий таъсир қилувчи факторларни аниқлаш имконини берувчи турли электрод тизимлари ёрдамида қайд этиб борадиган потенциограмма яратилган;
флотация жараёнида янги технологиялар ривожланишининг кенг имкон берадиган Ag2S, Pt, Mo, Cd, EM, pH электрод потенциалларини ўз ичига олган электрокимёвий мультисенсор тизимларни жорий қилиш учун янги ахборот макон яратилган;
тасодифий функцияларнинг гармоник ажралиши ва факторли таҳлил методологияси ёрдамида, чегараланган маълумотлар шароитида мис ва мис-молибден рудаларини флотация қилиш жараёнининг технологик аудит услуби ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қимматбаҳо металларни ажратиб олишни ошириш мақсадида мис, мис-молибденли рудаларни бойитиш комплекс технологиясини тадқиқ қилиш, ишлаб чиқиш ва жорий этиш бўйича олиб борилган тадқиқотлар натижалари асосида:
мис ва молибден селекция циклидаги минераллар юзасини янгилаш учун комплекслар «Қалмоқир» ва «Ёшлик 2» конларининг руда шихталарини қайта ишлаш технологиясини лойиҳалаш ва ишлаб чиқиш технологик регламентида жорий қилинган («Олмалиқ кон-металлургия комбинати» АЖнинг 2018 йил 10 апрелдаги ВХ-04171-сон маълумотномаси). Натижада мис-молибден рудаларини ажратиш жараёнининг самарадорлиги оширилди ва жараён жадаллаштирилди, шунингдек бир металли концентратларда металл ажратиб олиш даражасини ошириш имконини берган;
мис ва молибден минералларини ажратиб олиш самарадорлигини ошириш технологияси «Олмалиқ кон-металлургия комбинати» АЖда жорий қилинган («Олмалиқ кон-металлургия комбинати» АЖнинг 2018 йил 10 апрелдаги ВХ-04171-сон маълумотномаси). Натижада маҳсулотли молибден концентрати сифатини меъёрлаштириш ва йилига 15–20 тонна қўшимча мис ишлаб чиқиш орқали иқтисодий самара олиш имконини берган.
