Sayt test rejimida ishlamoqda

Абдухалик-Заде Нигина Шухратовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Одонтоген ўсмаларни ташҳислашда клиник кечишининг хусусиятлари ва молекуляр-генетик аспектлари”, 14.00.21 – Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.PhD/Tib1937.
Илмий раҳбар: Ганиев Абдуаваз Абдулахатович, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат стоматология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат стоматология институти, DSc.04/30.12.2019.Tib.59.01.
Расмий оппонентлар: Азимов Мухамаджон Исмаилович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Святицкий Павел Викторович, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Россия Федерацияси).
Етакчи ташкилот: Техас университети (АҚШ).
Диссертациянинг йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади диагностикани такомиллаштириш, молекуляр-генетик хусусиятларни ҳисобга олган ҳолда одонтоген ўсмаларнинг оқимини прогноздан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор патогенез бўғинларига салбий таъсир кўрсатадиган ВRAF V600Е генининг полиморф мутант вариантидан одонтоген ўсмалари мавжуд беморларда классификатор белгиси сифатида фойдаланиш имконияти исботланган;  
ВRAF V600Е генининг мутант полиморфик аллели билан гетерозиготали генотип аниқланганда одонтоген ўсмаларнинг ривожланиш хавфи 2,7 мартага ошганлиги аниқланган, бу касалликнинг ривожланиши ва клиник кечишини прогнозлаш, шу билан қайта ривожланишини камайтириш ва амелобластомаларнинг агрессив кечишини олдини олиш имконини берганлиги исботланган;
амелобластомаларнинг клиник кечиши асосида, эркакларда тез-тез ўзига хос тарзда учраб туриши  аёлларга нисбатан 59,6% эканлиги аниқланган, 40,4% га тенг, 90,4% ҳолатларда пастки жағ соҳасидаги ўсманинг устун жойлашуви, амелобластома билан оғриган беморларда одонтоген ўсманинг хавфли шаклга ўтиши 5,8% кузатилганлиги аниқланган;
 одонтоген ўсмаларнинг ривожланишини, клиник кечишини ва кейинги даволаш тактикасини танлашни прогноз қилиш билан диагностика алгоритми ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий килиниши.
Тошкент давлат стоматология институти мувофиқлаштирувчи Экспертлар кенгашининг 2024 йил 18 апрелдаги №04-х/36-сон хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: илк бор патогенез бўғинларига салбий таъсир кўрсатадиган ВRAF V600Е генининг полиморф мутант вариантидан одонтоген ўсмалари мавжуд беморларда классификатор белгиси сифатида фойдаланиш имконияти исботланган ва асоратлар ривожланишини олдини олади. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: татбиқ натижасида таклиф қилинаётган ташҳислаш келгусида даволаниш муддати қисқаради, оптимал эстетик ва функционал натижага эришилди, одонтоген ўсмалари бўлган беморларда BRAF V600Е ген мутациясини аниқлаш касалликнинг ривожланиши ва клиник йўналишини прогноз қилиш имконини берди, шу билан кайталаниш ривожланишини камайтиради ва агрессив кечишини олдини олди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: тавсия этилган усул анъанавий диагностика протоколи билан таққослаганда, генетик тадқиқотлар давомида хавфсиз одонтоген ўсмалари бўлган беморларни ташхислаш учун ишлаб чиқилган алгоритм кейинчалик диагностика текшируви ва даволаш кунлари сонини ўртача 5 кунга қисқартиришга, беморларни такрорий даволанишини олдини олиб ва камида 700 000 сўм маблағ тежайди. Хулоса: татбиқ натижасида таклиф қилинаётган ташҳислаш келгусида даволаниш муддати қисқарди ва даволаш кунлари сони ўртача 5 кунга қисқарди, беморларни такрорий даволанишини олдини олиб ва камида 700 000 сўм маблағ тежайди. Илмий янгиликдан кенгайтирилган холда фойдаланиш “Эпителиал одонтоген ўсмаларини даволаш тактикасида диагностика алгоритми” ва “Пастки жағ амелобластомаси билан оғриган беморларни операциядан олдинги тайёрлаш” (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 17 ноябрдаги 8 н-р/1288,  8-н-р/1289-сонли тасдиқланган) мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларидан   Тошкент шаҳридаги 7-шахар клиник шифохонасининг 2023 йил 3 апрелдаги №183-сонли буйруғи ва Самарқанд шахар тиббиёт бирлашмасининг 2024 йил 2 февралдаги №198-7-107TV/2024- сонли буйруғига биноан муассасаларнинг амалий фаолиятига тадбиқ этилган (2024 йил 17 январдаги № 04-з/46 сонли ТДСИ Мувофиқлаштирувчи Експерт Кенгаши хулосаси олинган.)
иккинчи илмий янгилик: ВRAF V600E генининг мутант полиморфик аллели билан гетерозиготали генотип аниқланганда одонтоген ўсмаларнинг  ривожланиш хавфи 2,7 мартага ошгани исботланган, бу касалликнинг ривожланиши ва клиник кечишини прогнозлаш, шу билан қайта ривожланишини камайтириш ва амелобластомаларнинг агрессив кечишини олдини олиш имконини берганлиги исботланган ва BRAF V600Е генини эрта аниқлашдан иборат бўлган одонтоген ўсмалари бўлган беморлар учун ишлаб чиқилган диагностика алгоритми тўғри даволаш тактикасини танлаш имкониятини беради. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: татбиқ натижасида таклиф қилинаётган ташҳислаш келгусида даволаниш муддати қисқаради, оптимал эстетик ва функционал натижага эришилди, одонтоген ўсмалари бўлган беморларда BRAF V600Е ген мутациясини аниқлаш касалликнинг ривожланиши ва клиник йўналишини башорат қилиш имконини берди, шу билан кайталаниш ривожланишини камайтиради ва агрессив кечишини олдини олади. Илмий янгиликнинг иқтисодий  самарадорлиги қуйидагилардан иборат: тавсия этилган усул анъанавий диагностика протоколи билан таққослаганда, генетик тадқиқотлар давомида хавфсиз одонтоген ўсмалари бўлган беморларни ташхислаш учун ишлаб чиқилган алгоритм кейинчалик диагностика текшируви ва даволаш кунлари сонини ўртача 5 кунга қисқартиришга, беморларни такрорий даволанишини олдини олиб ва камида 700 000 сўм маблағ тежайди. Хулоса: даволаш кунлари сонини ўртача 5 кунга қисқартиришга, беморларни такрорий даволанишини олдини олади. Илмий янгиликдан кенгайтирилган холда фойдаланиш “Эпителиал одонтоген ўсмаларини даволаш тактикасида диагностика алгоритми” ва “Пастки жағ амелобластомаси билан оғриган беморларни операциядан олдинги тайёрлаш” (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 17 ноябрдаги 8 н-р/1288,  8-н-р/1289-сонли тасдиқланган) мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларидан   Тошкент шаҳридаги 7-шахар клиник шифохонасининг 2023 йил 3 апрелдаги №183-сонли буйруғи ва Самарқанд шахар тиббиёт бирлашмасининг 2024 йил 2 февралдаги №198-7-107TV/2024- сонли буйруғига биноан муассасаларнинг амалий фаолиятига тадбиқ этилган (2024 йил 17 январдаги № 04-з/46 сонли ТДСИ Мувофиқлаштирувчи Експерт Кенгаши хулосаси олинган.)
учинчи илмий янгилик: амелобластомаларнинг клиник кечиши асосида, эркакларда тез-тез ўзига хос тарзда учраб туриши  аёлларга нисбатан 59,6% эканлиги аниқланган, 40,4% га тенг, 90,4% ҳолатларда пастки жағ соҳасидаги ўсманинг устун жойлашуви, амелобластома билан оғриган беморларда одонтоген ўсманинг хавфли шаклга ўтиши 5,8% кузатилганлиги аниқланган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: одонтоген ўсмаларда BRAF генининг мутацион шикастланишини ўз вақтида аниқлаш беморларни стационарда даволаш вақтини қисқартириш ва касалликнинг асоратларини камайтириш ва сифатини ошириш орқали тежамкорликка эришиш имконини берди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: тавсия этилган усул анъанавий диагностика ва даволаш протоколи билан таққослаганда, генетик тадқиқотлар давомида хавфсиз одонтоген ўсмалари бўлган беморларни ташхислаш учун ишлаб чиқилган алгоритм кейинчалик диагностика текшируви ва даволаш кунлари сонини ўртача 5 кунга қисқартиришга, беморларни такрорий даволанишини олдини олиб ва камида 700 000 сўм маблағ тежайди. Хулоса: Генетик текширувлар одонтоген хавфсиз ўсмаларни тарорланишини ва хавфли ўсмаларга утишини олдини олади.  Илмий янгиликдан кенгайтирилган холда фойдаланиш “Эпителиал одонтоген ўсмаларини даволаш тактикасида диагностика алгоритми” ва “Пастки жағ амелобластомаси билан оғриган беморларни операциядан олдинги тайёрлаш” (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 17 ноябрдаги 8 н-р/1288,  8-н-р/1289-сонли тасдиқланган) мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларидан   Тошкент шаҳридаги 7-шахар клиник шифохонасининг 2023 йил 3 апрелдаги №183-сонли буйруғи ва Самарқанд шахар тиббиёт бирлашмасининг 2024 йил 2 февралдаги №198-7-107TV/2024- сонли буйруғига биноан муассасаларнинг амалий фаолиятига тадбиқ этилган (2024 йил 17 январдаги № 04-з/46 сонли ТДСИ Мувофиқлаштирувчи Експерт Кенгаши хулосаси олинган).
тўртинчи илмий янгилик: одонтоген ўсмаларнинг ривожланишини, клиник кечишини ва кейинги даволаш тактикасини танлашни прогноз қилиш билан диагностика алгоритми ишлаб чиқилган ва BRAF V600Е генини ерта аниқлашдан иборат бўлган одонтоген ўсмалари бўлган беморлар учун ишлаб чиқилган диагностика алгоритми тўғри даволаш тактикасини танлаш имкониятини беради. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: татбиқ натижасида таклиф қилинаётган ташҳислаш келгусида даволаниш муддати қисқаради, одонтоген ўсмалари бўлган беморларда BRAF V600Е ген мутациясини аниқлаш касалликнинг ривожланиши ва клиник йўналишини башорат қилиш имконини берди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: тавсия этилган усул анъанавий диагностика протоколи билан таққослаганда, генетик тадқиқотлар давомида хавфсиз одонтоген ўсмалари бўлган беморларни ташхислаш учун ишлаб чиқилган алгоритм кейинчалик диагностика текшируви ва даволаш кунлари сонини ўртача 5 кунга қисқартиришга, беморларни такрорий даволанишини олдини олиб ва камида 700 000 сўм маблағ тежайди. Хулоса: ишлаб чиқилган диагностика алгоритми беморларни қайта кўрикга мурожаат қилиш ва касалликни қайталанишига, шу билан бемор ва бюджет маблағларини тежайди. Илмий янгиликдан кенгайтирилган холда фойдаланиш “Эпителиал одонтоген ўсмаларини даволаш тактикасида диагностика алгоритми” ва “Пастки жағ амелобластомаси билан оғриган беморларни операциядан олдинги тайёрлаш” (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 17 ноябрдаги 8 н-р/1288,  8-н-р/1289-сонли тасдиқланган) мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларидан   Тошкент шаҳридаги 7-шахар клиник шифохонасининг 2023 йил 3 апрелдаги №183-сонли буйруғи ва Самарқанд шахар тиббиёт бирлашмасининг 2024 йил 2 февралдаги №198-7-107TV/2024- сонли буйруғига биноан муассасаларнинг амалий фаолиятига тадбиқ этилган (2024 йил 17 январдаги № 04-з/46 сонли ТДСИ Мувофиқлаштирувчи Експерт Кенгаши хулосаси олинган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish