Чиникулов Ғайрат Расуловичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Букантоғ ва Томдитоғ уранмаъданли ҳудудларида қумтош туридаги уран маъданлари шаклланиши хусусиятлари», 04.00.02 – Қаттиқ фойдали қазилма конларининг геологияси, уларни қидириш ва разведка қилиш. Металлогения ва геокимё (геология-минералогия фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/GM182.
Илмий раҳбар: Султонов Пулатжон Салимович, геология-минералогия фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Геология ва геофизика ниститути” ДМ.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Минерал ресурслар институти” ДМ, DSc.24/30.12.2019.GM.40.01.
Расмий оппонентлар: Карабаев Маматхан Садирович, геология-минералогия фанлари доктори, профессор; Разиков Одил Тахирджанович, геология-минералогия фанлари доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: «Регионалгеология» ДМ.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Букантоғ ва Томдитоғ уранмаъданли ҳудудларида тарқалган қумтош туридаги уран маъданлашувининг литологик-фациал, структуравий, гидрогеологик ва морфологик хусусиятларини ўрганиш, қидириш меъзонларини ишлаб чиқиш ва истиқболли майдонларни ажратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
маъдан уюмларининг шаклланишида маъдан қамровчи горизонтларнинг қалинлиги, литологик-фациал хусусиятлари, ётиш шароитлари ва ётиш бурчаклари муҳим аҳамиятга эга эканлиги асосланган;
Букантоғ ва Томдитоғ уранмаъданли ҳудудларда уранмаъданли уюмларнинг шаклланиши билан боғлиқ бўлган маҳаллий ва минтақавий тектоник структураларнинг тарқалиш хусусиятлари аниқланган;
йирик тектоник структуралар кислородли қатламлараро ерости сувларини уранга тўйинтириш, кичик маҳаллий тектоник структуралар эса ушбу сувларнинг маъдан қамровчи горизонтларда мўтадил циркуляциясини таъминлаш учун шароит яратиб берганлиги аниқланган;
уранга бой маъданлар брахиантиклинал структураларнинг переклинал тугалланиш қисмида ва структуравий бурунларда ҳосил бўлиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Букантоғ ва Томдитоғ уранмаъданли ҳудудларида тарқалган қумтош туридаги уран маъданлари шаклланиши хусусиятларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Букантоғ ва Томдитоғ уранмаъданли ҳудудларида уранмаъданли горизонтларнинг стратиграфик, тектоник-структуравий ва литологик-фациал хусусиятлари ҳақидаги маълумотлар “Навоийуран” ДК “Уран ва ноёб металлар геологияси” илмий ишлаб чиқариш марказининг амалиётига жорий қилинган. (Ўзбекистон Республикаси тоғ-кон саноати ва геология вазирлигининг 2023 йил 13 ноябрдаги 08-4001-сонли маълумотномаси). Натижада, уранмаъданли горизонтларнинг стратиграфик, тектоник-структуравий ва литологик-фациал шароитларини батафсил тавсифлаш имконини берди;
уранмаъданли ҳудудларда тарқалган уранмаъданли горизонтларнинг таркибий хусусиятлари ва уларнинг уран маъданлашуви билан алоқадорлиги бўйича маълумотлар “Навоийуран” ДК “Уран ва ноёб металлар геологияси” илмий ишлаб чиқариш марказининг амалиёт ишларига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси тоғ-кон саноати ва геология вазирлигининг 2023 йил 13 ноябрдаги 08-4001-сонли маълумотномаси). Натижада, уранга истиқболли майдонларни ажратиш имконини берди;
бўр ва палеоген даври ётқизиқлари билан боғлиқ бўлган фойдали қазилмаларни башоратлашнинг фациал ва структуравий мезонлари “Навоийуран” ДК “Уран ва ноёб металлар геологияси” илмий ишлаб чиқариш марказининг қидирув ишларига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси тоғ-кон саноати ва геология вазирлигининг 2023 йил 13 ноябрдаги 08-4001-сонли маълумотномаси). Натижада, ўрганилган ҳудуднинг шимолий-шарқий қисмида Балхаш маъдан намоёни ва жануби-шарқий қисмида Женгелди истиқболли майдонини ажратиш имконини берди.