Давранова Лобар Саидовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): "Вагинал  ва бачадон аплазияси бўлган беморларни касалхонага қадар олиб боришни оптималлаштириш", 14.00.01-Акушерлик ва гинекология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.3.PhD/Tib2044.
Илмий рахбар: Негмаджанов Баходур Болтаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарган муассаса номи: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат тиббиёт университети, DSc.04/30.12.2019.Tib.102.01.
Расмий оппонентлар: Зокирова Нодира Исломовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Надирханова Наталья Суратовна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади қин ва бачадон аплазияси бор беморларда эрта ташхислашни ва беморларни шифохона босқичигача олиб боришни такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қин ва бачадон аплазияси бўлган беморларга  кеч ташхис қўйилиши ва 83% холарда турмуш қуриш ва жинсий ҳаётни бошлаш каби нотўғри маслаҳат берилиши аниқланган;
илк бор қин ва бачадон аплазияси бўлган беморларнинг клиник  ва анамнестик хусусиятлари тахлили асосида, ташхислаш  ва даволашдаги энг кўп учрайдиган хатолар (бачадон гипоплазияси 73%, жарохлик аралашув пайтидаги аппэндэктомия-72,7%, уткир корин 61,9%, асосиз гормонал терапия 66,1%)  аниқланган;  
қин ва бачадон аплазияси мавжуд  беморларнинг  касалхонагача  бўлган даврда эрта аниклаш учун (махсус гинекологик текширув ва магнит -резонанс томография) усуларини кўллаш  максадга мофик эканлиги асосланган;
қин ва бачадон аплазияси мавжуд беморларда учраган диагностик ва терапевтик хатолар  таҳлили асосида касалхонагача бўлган даврда беморларни олиб бориш усуллари  такомилаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Самарқанд давлат тиббиёт университети 2024 йилдаги 26 февралдаги №15-сон хулосасига кўра (илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Самарқанд давлат тиббиёт университетининг 2022 йил 8 октябрдаги 3442-сонли хати юборилган):
биринчи илмий янгилик: қин ва бачадон аплазияси бўлган беморларга  кеч ташхис қўйилиши ва 83% холарда турмуш қуриш ва жинсий ҳаётни бошлаш каби нотўғри маслаҳат берилишини олдини олиш бўйича  Самарқанд шаҳар 3-сон туғруқ мажмуаси 21.10.2022 йилдаги 318/5- сонли буйруғи билан гинекология бўлимига, Самарқанд шаҳар 6-сонли оилавий поликлиникасининг 05.12.2022 йилдаги 174/3 сонли буйруғи билан Самарқанд шаҳар 10-сонли оилавий поликлиникасининг 07.12.2022йилдаги 203/2-сонли буйруғи билан амалий фаолиятига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги куйидагилардан иборат: қин ва бачадон аплазияси бўлган беморларни учраш частотасини хисобга олган холда касаликни текшириш  учун хамда прогнозини бахолаш учун дастур яратилган ва беморларнинг ҳаёт сифатини, касаликни  эрта ташхислаш мезонлари такомиллаштирилган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: қин ва бачадон аплазияси бўлган беморларга  кеч ташхис қўйилиши ва турмуш қуриш ва жинсий ҳаётни бошлаш каби нотўғри маслаҳат берилмаслигни  ва асоратларни сонини камайтириш хамда олдини олиш максадида  амбулатор акушер-гинеколог кўриги учун 54 000 (эллик) сўм миқдорида маблағ сарфланса, 1 нафар бемор уз вактида аникланса шу маблағни иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: қин ва бачадон аплазияси бўлган беморларга  кеч ташхис қўйилиши ва жинсий ҳаётни бошлаш каби нотўғри маслаҳат берилмаслигни олдини олиш максадида диагностик-даволаш чора тадбирларни қўллаш натижасида 1 нафар бемор ҳисобига давлат бюджети маблағларини 6000 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди.
иккинчи илмий янгилик: илк бор қин ва бачадон аплазияси бўлган беморларнинг клиник  ва анамнестик хусусиятлари тахлили асосида, ташхислаш  ва даволашдаги энг кўп учрайдиган хатоларни (бачадон гипоплазияси 73%, жарохлик аралашув пайтидаги аппэндэктомия-72,7%, уткир корин 61,9%, асосиз гормонал терапия 66,1%)  аниқлаш ва ўз вактида олдини олиш бўйича Самарканд шахар 3-сон тугрук мажмуаси, 2022 йил 05 декабрдаги 174/3-сонли буйруқ билан клиник амалиётига жорий этилган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Қин ва бачадон аплазиясини эрта ташхислашни такомилаштириш, профилактик чора-тадбирларни оптималлаштириш, қин ва бачадон аплазиясини билан касалланган беморларда ҳаёт сифатини яхшилаш, асоратларни камайтириш ва тиббий ёрдам сифатини ошириш имконини берган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Қин ва бачадон аплазияси бўлган аёлнинг аппэндэктомия 300 минг сўм, асосиз гормонал терапия 360 минг сўм ҳисобига давлат бюджети маблағлари иқтисод қилинган. Хулоса: қин ва бачадон аплазияси бўлган беморларга  клиник  ва анамнестик хусусиятлари тахлили асосида, ташхислаш  ва даволашдаги энг кўп учрайдиган хатолар олдини олиш максадида  чора тадбирларни қўллаш натижасида 1 нафар бемор ҳисобига давлат бюджети маблағларини 600 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди.
учинчи илмий янгилик: қин ва бачадон аплазияси мавжуд  беморларнинг  касалхонагача  бўлган даврда эрта аниклаш учун (махсус гинекологик текширув ва магнит - резонанс томография) усуларини кўллаш  максадга мофик эканлиги Самарканд шахар 6-сонли оилавий поликлиникасида 2022 йил 07 декабрдаги 203/3-сонли буйруқ билан,Самарканд шахар 10-сонли оилавий поликлиникаси 2023 йил 13январдаги 64-сонли буйруқ билан амалиётига жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги:  Қин ва бачадон аплазияси булган беморларда ультратовуш аппарати ёрдамида касалликни эрта ташхислашни, касаллик прогнозини яхшилаши имконини берган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Кин ва бачадон аплазияси билан касалланган беморларда кин аплазиясини аниклаш учун гинекологик курув утказиш ва бачадон аплазиясини аниклаш учун   ультратовуш  текширишлар ўтказиш, касалликни эрта аниклашга эришиш, асоратларнинг учраш частотасини камайтириши билан изоҳланади. Бу ўз навбатида кин ва бачадон аплазияси булган беморларда амбулатор ультратовуш ва магнит-резонанс курикдан утказиш учун 75 минг сум маблағ сарфланиб, бошка кушимча текширувлар талаб этилмагани учун давлат бюджети маблағлари  иқтисод қилинган. Хулоса: қин ва бачадон аплазияси мавжуд  беморларнинг  касалхонагача  бўлган даврда эрта аниклаш учун (махсус гинекологик текширув ва магнит - резонанс томография) усуларини кўллаш натижасида 1 нафар бемор ҳисобига давлат бюджети маблағларини 450 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди.
тўртинчи илмий янгилик: қин ва бачадон аплазияси мавжуд беморларда учраган диагностик ва терапевтик хатолар  таҳлили асосида касалхонагача бўлган даврда беморларни олиб бориш усуллари  такомилаштириш Самарқанд шаҳар 3-сон туғруқ мажмуаси 21.10.2022 йилдаги 318/5- сонли буйруғи билан гинекология бўлимига , Самарқанд шаҳар 6-сонли оилавий поликлиникасининг 05.12.2022 йилдаги 174/3 сонли буйруғи билан Самарқанд шаҳар 10-сонли оилавий поликлиникасининг 07.12.2022 йилдаги 203/2-сонли буйруғи билан амалий фаолиятига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: илк бор “оддийдан мураккабгача” замонавий текшириш усулларидан фойдаланган ҳолда алгоритм ишлаб чиқиган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Бир беморнинг шифохонада қолиш муддатини 9 кундан 6 кунга (3 кун) кискартириш хисобига стационарда етиш нархи уртача 210 000сумга арзонлашди, кушимча даво чоралари талаб этилмагани учун давлат бюджети маблағлари  иқтисод қилинган. (Самарканд шахридаги 3- сон тугрук мажмуаси прейскуранти буйича 1 кун касалхонага етиш уртача 70000сум ташкил этади). Хулоса: қин ва бачадон аплазияси мавжуд беморларда учраган диагностик ва терапевтик хатолар  таҳлили асосида касалхонагача бўлган даврда беморларни олиб бориш усуллари  такомилаштирилган натижасида 1 нафар бемор ҳисобига давлат бюджети маблағларини 210 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди.
Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: “Вагинал ва бачадон аплазияси  бўлган беморларни касалхонага қадар олиб боришни оптималлаштириш” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Самарқанд давлат тиббиёт университети проректори томонидан 2022 йил 27 сентябрдаги №1038-сонли хати юборилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 27 сентябрдаги 8н-з/1038-сон маълумотномаси).