Акбарова Шахло Ганиевнанинг    
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):
“Ҳозирги ўзбек насрида А.Камю рецепсияси”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.PhD/Fil2229.
Илмий раҳбар: Қосимов Абдуғапир Абдукаримович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Fil.156.01.
Расмий оппонентлар: Яқубов Жамолдин Абдувалиевич, филология фанлари доктори, профессор; Қобилова  Зебо  Бакировна, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ҳозирги ўзбек насри, жумладан, ҳикоячилик, қиссачилик ва романчиликдаги А.Камю асарлари рецепсияси, таъсир кўлами ҳамда талқин имкониятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бадиий рецепсиянинг самарали-ижодий (продуктив), репродуктив, илмий, сиёсий ва  мафкуравий рецепсия сингари таркибий парадигмалари қаторига рецепсия кузатиладиган адабиётдаги миллий ўзига хосликлар таъсиридан келиб чиқадиган “миллий рецепсия” парадигмасини киритиш зарурати асосланган;
А.Камю тарғиб этган ғоялар ўзбек ёзувчилари асарларида транформациялашган, миллий колорит билан тўйинтирилган тарзда намоён бўлаётгани  асослаб берилган;
Х.Дўстмуҳаммаднинг “Алам”, “Миркомилбойнинг қазо бўлган намози”,  “Ўн биринчи эшик” ҳикоялари ва “Донишманд Сизиф” романи ҳамда  Н.Эшонқулнинг  “Тобут”   ҳикояси  асосида А.Камю ижодининг ўзбек насридаги  рецепсияси (талқини) очиб берилган;
“Бегона” (ЛъÉтрангер) қиссасининг Аҳмад Аъзам таржима варианти асосида асар ғоявий мазмунида муҳим аҳамият касб этган сўз ва ибораларнинг ўзбек тилига қилинган таржималари натижасида фразеологик бирликлар, реалиялар (хос сўзлар), таржима тилида ноадекват берилиши, тушириб қолдирилиши ёки русча транслитерасиялар орқали ифодаланганлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ҳозирги ўзбек насрида А.Камю рецепсиясини  ўрганиш, таҳлил ва талқин қилиш  жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
А.Камю тарғиб этган ғоялар ўзбек ёзувчилари асарларида транформациялашган, миллий колорит билан тўйинтирилган тарзда намоён бўлаётганлигига оид маълумотлар билан боғлиқ таклиф-тавсиялар, хулосалар ва илмий янгиликларидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканалининг “Адабий жараён”, “Жаҳон адабиёти”, “Таълим ва тараққиёт” дастурларини самарали ташкил этишда, уларнинг дастур ва ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2023-йил 7-июндаги 04-36-906-сон маълумотномаси). Кўрсатувлардаги адабий-илмий материаллар француз адабиётининг ўзбек адабиётига, хусусан Албер Камю ижодининг замонавий адабий жараёнга таъсири тўғрисидаги тасаввурларни кенгайтиришга муҳим манба бўлиб хизмат қилган. Натижаларининг баёни кўрсатувларнинг мазмунли тайёрланишига, таълимий, тарбиявий аҳамиятини ошишига хизмат қилган;
Х.Дўстмуҳаммаднинг “Алам”, “Миркомилбойнинг қазо бўлган намози”, “Ўн биринчи эшик” ҳикоялари ва “Донишманд Сизиф” романи ҳамда Н.Эшонқулнинг “Тобут” ҳикояси таҳлили асосида А.Камю ижодининг ўзбек насридаги рецепсияси муаммоларини илмий тадқиқ қилиш юзасидан берилган таклифлар ва таҳлил натижалари Ўзбекистон Республикаси Ёзувчилар уюшмасининг Адабий танқид ва адабиётшунослик кенгаши фаолиятида қўлланилган ҳамда ўзбек ва француз адабиёти ўртасидаги алоқалар, ўзаро таъсир ва бир-бирини бойитиш жараёнларига оид маълумотлардан уюшма томонидан ўтказилган тадбирларда кенг фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ёзувчилар уюшмаси 2023-йил 19-июндаги 01-03/793-сон маълумотномаси). Натижалар ҳозирги кунда шарқшунослик соҳасида фаолият кўрсатаётган француз олимлари, таржимонлари ҳамда тадқиқотчилари билан Ўзбекистон ёзувчилар уюшмаси ўртасида ижодий ҳамкорлик ўрнатишга хизмат қилган;
“Бегона” (“ЛъÉтрангер”) қиссасининг Аҳмад Аъзам таржима варианти асосида асар ғоявий мазмунида муҳим аҳамият касб этган сўз ва ибораларни ўзбек тилига ўгиришдаги ютуқ ва камчиликлар, яъни қиссасининг рус ва ўзбек тиллларидаги таржималарининг қиёсий таҳлиллари натижаларидан 2020-2021-йиллар “Ўзбекистон миллий рақс санʼатини тарғиб этишга бағишланган веб-сайт ва мултимедиа маҳсулотлари (электрон луғатлар) тўпламини яратиш” мавзусидаги ИЗ-2019081663 рақамли фундаментал лойиҳани бажаришда ҳамда ўзбек миллий рақс санʼати терминларининг қисқача ўзбекча-русча-инглизча-французча изоҳли луғати”ни яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон давлат хореография академиясининг 2023-йил 15-июндаги 1/04-59-сон маълумотномаси). Натижада рақс санʼатига оид француз тилидаги сўзлар ва уларнинг муқобилини аниқлаш ва тўғри танлашга доир илмий-назарий қарашларнинг мукаммаллашишига асос бўлган.