Жумаев Мамазиё Юсуповичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Плеврит билан асоратланган хавфли ўсма касаллиги аниқланган беморларни комбинир даволаш» 14.00.14 – Онкология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.DSc/Tib699
Илмий раҳбар: Тилляшайхов Мирзагалеб Нигматович, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт маркази
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий амалий тиббиёт маркази ҳузуридаги илмий даражалар берувчи DSc.04/30.12.2019Tib.77.01
Расмий оппонентлар: Жўраев Миржалол Дехконович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Юлдашев Равшан Зохидович, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Тожикистон); Беркинов Улуғбек Бозарбаевич тиббиёт фанлари доктори, профессор
Етакчи ташкилот: Андижон давлат тиббиёт институти
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Турли жойларида саратон ўсмалари бўлган беморларни даволаш усуллари ва мезонларини ишлаб чиқиш йўли билан экссудатив плеврал йирингли беморларни даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк маротаба коррекцияловчи усуллар ёрдамида ўпкалар ва плевранинг шикастланиш жойлари ва майдони, тури, клиник-морфологик вариантларига боғлиқ холда плевра бўшлиғида экссудатни тўпланиш жадаллиги асосланган;
оқсил >75 г/л ва лактодегидрогеназа >1000 шартли бирлик/лдан юқори миқдори, плеврал суюқликдаги глюкоза миқдорининг<4,0 ммоль/лдан камлиги,  шу билан биргаликда ўпканинг шикастланган соҳасининг кенглиги амалга оширилган даволаш тартибига резистентлик ва йиринг тўпланишининг интенсив ошиши билан хавфли плеврал суюқликнинг башоратлашга салбий таъсири маҳаллий иммунитетнинг пасайиши билан боғлиқлиги асосланган;
плеврал ичи кимётерапиясида гидрокортизон ва лидазанинг қўшилиши плеврал йирингнинг реологик хусусияти ҳамда абсорбциянинг яхшиланиши, плеврал шварт пайдо бўлишининг кичрайишига хослигини исботланган;
ўпкалар ва плевранинг шикастланиш жойлари ва майдони, тури, клиник-морфологик вариантларига боғлиқлиги плевра бўшлиғида суюқликни тўпланиш интенсивлигини ҳисобга олувчи плевро–перитонеал шунтлаш усули такомиллаштирилган;
хавфли плеврит ташхсиланган беморларда плевроперитонеал шунтлаш операциясида қорин бўшлиғида плеврал суюқлигининг юқори абсорбцион хусусиятлиги натижасида хавфли плеврал экссудатнинг миқдори ва ажралиш тезлигини инобатага олиш даволашнинг самарали усул эканлиги исботланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт маркази Мувофиқлаштирувчи-эксперт кенгашининг 2024 йил 18 январдаги 1-сон хулосасига кўра (илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий етиш тўғрисида Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг 2023 йил 15 декабрдаги 01-4/255 -сонли хати Соғлиқни сақлаш вазирлигига тақдим етилган):
биринчи илмий янгилик: биринчи марта коррекцияловчи усуллар ёрдамида ўпкалар ва плевранинг шикастланиш жойлари ва майдони, тури, клиник-морфологик вариантларига боғлиқ холда плевра бўшлиғида экссудатни тўпланиш жадаллиги асосланганлиги Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Хоразм филиали нур ва кимётерапия бўлимида 2023 йилнинг 1 мартдаги 69-I§2 сонли буйруқ билан, Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қашқадарё вилояти филиали нур ва кимётерапия бўлимида 2023 йилнинг 01 мартдаги 56-а-f-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги таклиф этилган ташхислаш биринчи марта коррекцияловчи усуллар ёрдамида ўпкалар ва плевранинг шикастланиш жойлари ва майдони, тури, клиник-морфологик вариантларига боғлиқ холда плевра бўшлиғида экссудатни тўпланиш жадаллиги ҳамда беморлар умр давомийлигини узайишига қаратилган замонавий ташхислаш тартиби яхшиланган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: биринчи марта коррекцияловчи усуллар ёрдамида ўпкалар ва плевранинг шикастланиш жойлари ва майдони, тури, клиник-морфологик вариантларига боғлиқ холда плевра бўшлиғида экссудатни тўпланиш жадаллигини самарали ташхислаш орқали давлат бджетидан сарф харажатларни 90300 сўмга иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: коррекцияловчи усуллар ёрдамида ўпкалар ва плевранинг шикастланиш жойлари ва майдони, турига боғлиқ холда плевра бўшлиғида экссудатни тўпланиш жадаллиги бартараф этиш натижасида пациентларнинг ҳаёт сифатини ошириш даражасини баҳолашда 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини бир курс учун 90300 сўмга иқтисод қилиш, шифохонада бўлиш вақтини 2-3 кунга қисқартириш натижасида 170000дан 255000гача қисқартириш орқали беморларнинг ҳаёт сифатини ошириш имконини берган.
иккинчи илмий янгилик: плеврит билан асоратланган хавфли ўсма касаллиги ташхислаш беморларда  оқсил  (>75 г/л) ва лактодегидрогеназа(>1000 ЕД/л)нинг юқори миқдори, шунингдек, плеврал суюқликда глюкоза миқдорининг (<4,0 ммоль/л) камлиги, ўпка шикастланган майдонининг кенглиги ўтказилган терапияга резистентлик ва йиринг тўпланишининг интенсив ошиши билан хавфли плеврал суюқликнинг башоратига салбий таъсири исботланганлиги Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Хоразм филиали нур ва кимётерапия бўлимида 2023 йилнинг 1 мартдаги 69-I§2 сонли буйруқ билан, Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қашқадарё вилояти филиали нур ва кимётерапия бўлимида 2023 йилнинг 1 мартдаги 56-а-f-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагича: плеврит билан асоратланган хавфли ўсма касаллиги аниқланган беморларни комбинир даволашни амалга ошириш учун плеврал суюқликда глюкоза миқдорининг (<4,0 ммоль/л) камлиги, ўпка шикастланган майдонининг кенглиги ўтказилган терапияга резистентлик ва йиринг тўпланишининг интенсив ошиши билан хавфли плеврал суюқликнинг башоратлаш орқали самарали даволаш  тартибини татбиқ этиш имконини берган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: плеврит билан асоратланган хавфли ўсма касаллиги аниқланган беморларни комбинацияланган даволаш натижасида бджетидан сарф харажатларни 90300 сўмга иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: плеврит билан асоратланган хавфли ўсма касаллиги ташхислаш беморларда оқсил (>75 г/л) ва лактодегидрогеназа(>1000 шартли бирлик/л)нинг юқори миқдори, шунингдек, плеврал суюқликда глюкоза миқдорининг (<4,0 ммоль/л) камлиги ташхислаш тартиби учун 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини бир курс учун 90300 сўмга иқтисод қилиш, шифохонада бўлиш вақтини 2-3 кунга қисқартириш натижасида 170000дан 255000гача қисқартириш орқали беморларнинг ҳаёт сифатини ошириш имконини берган иқтисод қилишга эришилган.
учинчи илмий янгилик: плеврал ичи кимётерапиясида гидрокортизон ва лидазанинг қўшилиши плеврал йирингнинг реологик хусусияти ҳамда абсорбциянинг яхшиланиши, шунингдек, плеврал шварт пайдо бўлишининг кичрайишига боғлиқ унинг самарадорлигини ошириши натижаларининг исботланганлиги Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Хоразм филиали нур ва кимётерапия бўлимида 2023 йилнинг 1 мартдаги 69-I§2 сонли буйруқ билан, Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қашқадарё вилояти филиали нур ва кимётерапия бўлимида 2023 йилнинг 1 мартдаги 56-а-f-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагича: плеврал ичи кимётерапиясида гидрокортизон ва лидазанинг қўшилиши плеврал йирингнинг реологик хусусияти ҳамда абсорбциянинг яхшилаш, шунингдек, плеврал шварт пайдо бўлишининг кичрайишига боғлиқлиги  баҳолаш орқали ушбу усулининг самарадорлигини ошириши, беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш орқали самарали даволаш тартибини татбиқ этиш имконини берган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: плеврал ичи кимётерапиясида гидрокортизон ва лидазанинг қўшилиши плеврал йирингнинг реологик хусусияти ҳамда абсорбциянинг яхшиланиши, шунингдек, плеврал шварт пайдо бўлишининг кичрайишига боғлиқ унинг самарадорлигини ошириши орқали бджетидан сарф харажатларни 90300 сўмга иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: плеврал ичи кимётерапиясида гидрокортизон ва лидазанинг қўшилиши плеврал йирингнинг реологик хусусияти ҳамда абсорбциянинг яхшиланиш учун 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини бир курс учун 90300 сўмга иқтисод қилиш, шифохонада бўлиш вақтини 2-3 кунга қисқартириш натижасида 170000дан 255000гача қисқартириш орқали беморларнинг ҳаёт сифатини ошириш имконини берган иқтисод қилишга эришилган.
тўртинчи илмий янгилик: ўпкалар ва плевранинг шикастланиш жойлари ва майдони, тури, клиник-морфологик вариантларига боғлиқ холда плевра бўшлиғида суюқликни тўпланиш жадаллигини ҳисобга олувчи янги плевро–перитонеал шунтлаш усули ишлаб чиқилганлиги Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Самарқанд филиали нур ва кимётерапия бўлимида 2023 йилнинг 19 августдаги 23-I сонли буйруқ билан, Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Тошкент вилояти филиали нур ва кимётерапия бўлимида 2022 йилнинг 01 июлдаги 41-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагича: ўпкалар ва плевранинг шикастланиш жойлари ва майдони, тури, клиник-морфологик вариантларига боғлиқ холда плевра бўшлиғида суюқликни тўпланиш жадаллигини ҳисобга олувчи янги плевро–перитонеал шунтлаш усули ва умр кўриш давомийлигини узайтириш кўрсатиб ўтилган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: ўпкалар ва плевранинг шикастланиш жойлари ва майдони, тури, клиник-морфологик вариантларига боғлиқ холда плевра бўшлиғида суюқликни тўпланиш жадаллигини ҳисобга олувчи янги плевро–перитонеал шунтлаш усули татбиқ этиш орқали  бджетидан сарф харажатларни 90300 сўмга иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: ўпкалар ва плевранинг шикастланиш жойлари ва майдони, тури, клиник-морфологик вариантларига боғлиқ холда плевра бўшлиғида суюқликни тўпланиш жадаллигини ҳисобга олувчи янги плевро–перитонеал шунтлаш усули татбиқ этиш орқали 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини бир курс учун 90300 сўмга иқтисод қилиш, шифохонада бўлиш вақтини 2-3 кунга қисқартириш натижасида 170000дан 255000гача қисқартириш орқали беморларнинг ҳаёт сифатини ошириш имконини берган иқтисод қилишга эришилган.
бешинчи илмий янгилик: плевроперитонеал шунтлаш қорин бўшлиғи плеврал суюқлигининг юқори абсорбциясига боғлиқликда тўлиқ юқори самара билан хавфли плеврал йирингни даволашнинг самарали усул эканлиги исботланганлиги Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Самарқанд филиали нур ва кимётерапия бўлимида 2023 йилнинг 19 августдаги 23-I сонли буйруқ билан, Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Тошкент вилояти филиали нур ва кимётерапия бўлимида 2022 йилнинг 01 июлдаги 41-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагича: плевроперитонеал шунтлаш қорин бўшлиғи плеврал суюқлигининг юқори абсорбциясига боғлиқликда тўлиқ юқори самара билан хавфли плеврал йирингни даволашнинг самарали усули ва хавф гуруҳини шакллантириши орқали беморлар ҳаёт сифатининг пасайиши, ногиронликнинг ортиши, доимий равишда дори таъминоти, ўзгалар парваришига муҳтожлик ва умр давомийлигининг узайтириш имконини берган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагича: плевроперитонеал шунтлаш қорин бўшлиғи плеврал суюқлигининг юқори абсорбциясига боғлиқликда тўлиқ юқори самара билан хавфли плеврал йирингни даволашнинг самарали усул орқали пациентларнинг умр кўриш давомийлигини узайтириш кўрсатиб ўтилган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: плевроперитонеал шунтлаш қорин бўшлиғи плеврал суюқлигининг юқори абсорбциясига боғлиқликда тўлиқ юқори самара билан хавфли плеврал йирингни даволаш орқали бджетидан сарф харажатларни 90300 сўмга иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: плевроперитонеал шунтлаш қорин бўшлиғи плеврал суюқлигининг юқори абсорбциясига боғлиқликда тўлиқ юқори самара билан хавфли плеврал йирингни даволаш учун 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини бир курс учун 90300 сўмга иқтисод қилиш, шифохонада бўлиш вақтини 2-3 кунга қисқартириш натижасида 170000дан 255000гача қисқартириш орқали беморларнинг ҳаёт сифатини ошириш имконини берган иқтисод қилишга эришилган.
М.Ю.Жумаевнинг «Плеврит билан асоратланган хавфли ўсма касаллиги аниқланган беморларни комбинир даволаш» мавзусидаги диссертация тадқиқотида олинган юқоридаги 5 та илмий янгилик бошқа соғлиқни сақлаш муассаларига жорий этиш бўйича Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг 2023 йилдаги 15 декабрдаги 01-4/255-сон хати Соғлиқни сақлаш вазирлигига тақдим этилган.