Bafaev Jamshed Turabovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar:
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Tipologik xususiyatlarga bog‘liq holatdagi eksperimental diabetda teri jarohatlarining farmakologik korreksiyasi” 14.00.17 – Farmakologiya va klinik farmakologiya, 14.00.16 – Normal va patologik fiziologiya (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2021.4.PhD/Tib2276.
Ilmiy rahbarlar: Mavlonov Anvar Ahmadovich, tibbiyot fanlari nomzodi, dotsent; Saidov Saidamir Abrorovich, tibbiyot fanlari doktori, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat stomatologiya instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent tibbiyot akademiyasi, DSc.04/30.12.2019.Tib.30.02.
Rasmiy opponentlar: Fayzieva Ziyoda Turaevna, tibbiyot fanlari doktori, professor; Irisqulov Baxtiyor O‘ktamovich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Xoja Ahmad Yassaviy nomidagi xalqaro qozoq-turk universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: eksperimental diabet fonida teri jarohatlarida individual tipologik xususiyatlariga inobatga olgan holda farmakologik korreksiyalashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
teri yaralarini davolashda birinchi marta arzon mahaliy Bombyx mori fibroin asosidagi bog‘lamlarning samaradorligi isbotlangan;
teri nuqsoni asosida turli individual tipologik xususiyatlarga ega hayvonlar terisining morfologik parametrlarining mezonlari ishlab chiqilgan;
eksperimental qandli diabetda turli tipologik xossalarga ega bo‘lgan hayvonlarda teri jaroxatlarinini davolashda qaxrabo kislotasi, metil ko‘ki va sink kompleks birikmaning farmakologik samaradorligi isbotlangan;
eksperimental qandli diabetga chalingan xayvonlarning individual tipologiyasining xususiyatlariga ko‘ra qondagibiokimyoviy va gematologik ko‘rsatkichlarini baholash mezonlari ishlab chiqilgan.
IV.Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Toshkent davlat stomatologiya instituti ekspert kengashining 2024 yildagi 03 yanvardagi 04-x/23-son xulosasiga ko‘ra:
birinchi ilmiy yangilik: teri yaralarini davolashda birinchi marta arzon mahaliy Bombyx mori fibroin asosidagi bog‘lamlarning samaradorligi isbotlangan.
Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: olingan ilmiy-amaliy ma`lumotlar Abu Ali ibn Sino nomidagi Buxoro davlat tibbiyot instituti labaratoriya va bo‘limi bo‘yicha 27.06.2023 yildagi №2-R/328 sonli buyruq hamda Farmatsevtika ta’lim va tadqiqot instituti laboratoriyasi bo‘yicha 16.06.2023 yildagi №F-239/B sonli buyruq bilan amaliyotiga joriy etilgan. Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagilardan iborat: qandli diabetga chalingan odamlarda mahalliy tabiiy xomashyo Bombyx moridan foydalanish orqali diabet yaralarini davolashni yaxshilash, shikastlangan to‘qimalarni davolashning arzon usulini amaliy tibbiyotga keng joriy etish imkonini beradi. Dastlabki bosqichlarda bu tiklash choralarini ko‘rishga, kosmetik deformatsiya darajasini va davolanish uchun kutilmagan xarajatlarni kamaytirishga imkon beradi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: Zamonaviy texnologiyalarni joriy etish bemorni kasalxonaga yotqizmasdan, ambulatoriya sharoitida davolashga imkon beradi va bemorni kasalxonaga yotqazish kunlari sonini qisqartirishga imkon beradigan davolashning iqtisodiy samaradorligi 19 616 940,0 so‘mgacha, amalga oshirish miqiyosida (n = 106). Davolashning zamonaviy usullaridan foydalanish, bemorni kasalxonaga yotqizmasdan davolash usulini tanlash bilan yakuniy tashxis qo‘yish imkonini beradi, bu esa yotish kunlarini 50% ga,  tibbiy yordam  xarajatlari va  tibbiyot xodimlarini ish vaqtini tejash imkonini beradi. Xulosa: Olingan natijalarning ilmiy axamiyati organizmning induvidual tipologik xususiyatlariga bog‘liq xolda qandli diabetda teri jarohatlarni farmakokorreksiyasini o‘rganishga yangicha yondoshuvdadir. Ushbu usul dalilar asoslangan dori va bog‘lov materiallarni ishlab chiqarish uchun eksprimental asos bo‘lib, bunday dori va bog‘lov materiallarni tanlash tizimini va ularning farmakologik faolligini oshishiga xizmat qiladi.
ikkinchi ilmiy yangilik: teri nuqsoni asosida turli individual tipologik xususiyatlarga ega hayvonlar terisining morfologik parametrlarining mezonlari ishlab chiqilgan. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: olingan ilmiy-amaliy ma`lumotlar Abu Ali ibn Sino nomidagi Buxoro davlat tibbiyot instituti labaratoriya va bo‘limi bo‘yicha 27.06.2023 yildagi №2-R/328 sonli buyruq hamda Farmatsevtika ta’lim va tadqiqot instituti laboratoriyasi bo‘yicha 16.06.2023 yildagi №F-239/B sonli buyruq bilan amaliyotiga joriy etilgan. Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagilardan iborat: Qandli diabetga chalingan odamlarda teri yaralarini tipologik xossalari asosida diabet yaralarini davolashni yaxshilash, shikastlangan to‘qimalarni davolashning tibbiyotga keng joriy etish imkonini beradi. Bu orqali kosmetik deformatsiya darajasini va davolanish uchun kutilmagan xarajatlarni kamaytirishga imkon beradi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: Zamonaviy texnologiyalarni joriy etish bemorni kasalxonaga yotqizmasdan, ambulatoriya sharoitida davolashga imkon beradi va bemorni kasalxonaga yotqazish kunlari sonini qisqartirishga imkon beradigan davolashning iqtisodiy samaradorligi 19 616 940,0 so‘mgacha, amalga oshirish miqiyosida (n = 106). Davolashning zamonaviy usullaridan foydalanish, bemorni kasalxonaga yotqizmasdan davolash usulini tanlash bilan yakuniy tashxis qo‘yish imkonini beradi, bu esa yotish kunlarini 50% ga, tibbiy yordam  xarajatlari va  tibbiyot xodimlarini ish vaqtini tejash imkonini beradi. Xulosa: Olingan natijalarning ilmiy axamiyati organizmning induvidual tipologik xususiyatlariga bog‘liq xolda qandli diabetda teri jaroxatlarni morfologiyasini o‘rganishga yangicha yondoshuvdadir. Ushbu usul dalilar asoslangan dori va bog‘lov materiallarni ishlab chiqarish uchun eksprimental asos bo‘lib, bunday dori va bog‘lov materiallarni tanlash tizimini va ularning farmakologik faolligini oshishiga xizmat qiladi.
uchinchi ilmiy yangilik: eksperimental qandli diabetda turli tipologik xossalarga ega bo‘lgan hayvonlarda teri jaroxatlarinini davolashda kahrabo kislotasi, metil ko‘ki va sink kompleks birikmaning farmakologik samaradorligi isbotlandi. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: olingan ilmiy-amaliy ma`lumotlar Abu Ali ibn Sino nomidagi Buxoro davlat tibbiyot instituti labaratoriya va bo‘limi bo‘yicha 27.06.2023 yildagi №2-R/328 sonli buyruq hamda Farmatsevtika ta’lim va tadqiqot instituti laboratoriyasi bo‘yicha 16.06.2023 yildagi №F-239/B sonli buyruq bilan amaliyotiga joriy etilgan. Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagilardan iborat: Qandli diabetga chalingan odamlarda teri yaralarini tipologik xossalari asosida diabet yaralarini davolashni qo‘lash va shikastlangan to‘qimalarni davolashning tibbiyotga keng joriy etish imkonini beradi. Bu orqali diabetik yaralarni tuzatishni davolanish uchun kutilmagan xarajatlarni kamaytirishga imkon beradi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: Zamonaviy texnologiyalarni joriy etish bemorni kasalxonaga yotqizmasdan, ambulatoriya sharoitida davolashga imkon beradi va bemorni kasalxonaga yotqazish kunlari sonini qisqartirishga imkon beradigan davolashning iqtisodiy samaradorligi 19 616 940,0 so‘mgacha, amalga oshirish miqiyosida (n = 106). Davolashning zamonaviy usullaridan foydalanish, bemorni kasalxonaga yotqizmasdan davolash usulini tanlash bilan yakuniy tashxis qo‘yish imkonini beradi, bu esa yotish kunlarini 50% ga,  tibbiy yordam  xarajatlari va tibbiyot xodimlarini ish vaqtini tejash imkonini beradi. Xulosa: Olingan natijalarning ilmiy axamiyati organizmning induvidual tipologik xususiyatlariga bog‘liq xolda qandli diabetda teri jaroxatlarni kahrabo kislotasi, metil ko‘ki va sink kompleks birikma bilan davolashni o‘rganishga yangicha yondoshuvdadir. Ushbu usul dalilar asoslangan dorilarni ishlab chiqarish uchun eksprimental asos bo‘lib, bunday dorilarni farmakologik xossalarini o‘rganishga xizmat qiladi.
to‘rtinchi ilmiy yangilik: eksperimental qandli diabetga chalingan xayvonlarning individual tipologiyasining xususiyatlariga ko‘ra qondagi biokimyoviy va gematologik ko‘rsatkichlarini baholash mezonlari ishlab chiqilgan. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: olingan ilmiy-amaliy ma`lumotlar Abu Ali ibn Sino nomidagi Buxoro davlat tibbiyot instituti labaratoriya va bo‘limi bo‘yicha 27.06.2023 yildagi №2-R/328 sonli buyruq hamda Farmatsevtika ta’lim va tadqiqot instituti laboratoriyasi bo‘yicha 16.06.2023 yildagi №F-239/B sonli buyruq bilan amaliyotiga joriy etilgan. Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagilardan iborat: Qandli diabetga chalingan odamlarda teri yaralarini tipologik xossalari asosida qonning biokimyoviy va gematologik ko‘rsatkichlarining o‘zgarishilariga qarab, diabet yaralarini davolashni qo‘lash. Bu orqali xar bir bemorga individual davolashda keng joriy etish imkonini beradi va diabetik yaralarni tuzatishni davolanish uchun kutilmagan xarajatlarni kamaytirishga imkon beradi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: Zamonaviy texnologiyalarni joriy etish bemorni kasalxonaga yotqizmasdan, ambulatoriya sharoitida davolashga imkon beradi va bemorni kasalxonaga yotqazish kunlari sonini qisqartirishga imkon beradigan davolashning iqtisodiy samaradorligi 19 616 940,0 so‘mgacha, amalga oshirish miqiyosida (n = 106). Davolashning zamonaviy usullaridan foydalanish, bemorni kasalxonaga yotqizmasdan davolash usulini tanlash bilan yakuniy tashxis qo‘yish imkonini beradi, bu esa yotish kunlarini 50% ga, tibbiy yordam  xarajatlari va  tibbiyot xodimlarini ish vaqtini tejash imkonini beradi. Xulosa: Olingan natijalarning ilmiy axamiyati organizmning induvidual tipologik xususiyatlariga bog‘liq xolda qandli diabetda teri jaroxatlarni qonning biokimyoviy va gematologik ko‘rsatkichlarining o‘zgarishilar asosida individual davolashni o‘rganishga yangicha yondoshuvdadir. Ushbu usul dalilar asoslangan yangi davolash rejasini ishlab chiqarish uchun eksprimental asos bo‘lib, bunda davolash saradorligini o‘rganishga imkon beradi.