Sayt test rejimida ishlamoqda

Захидова Камола Шухратовна
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистон ахолиси аёлларида поликистоз тухумдон синдромининг молекуляр генетик жихатлари» 14.00.03 – Эндокринология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/Tib1632.
Илмий раҳбар: Рахимова Гульнара Нишановна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тиббий ходимларнинг касбий малакасини ривожлантириш маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019.Tib30.02.
Расмий оппонентлар: Шагазатова Барно Хабибуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор, Музаффарова Салима Асхатовна тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўзбекистон популяциясида репродуктив ёшдаги аёлларда тухумдон поликистози синдромидада аниқланган муҳим фенотипларига қараб клиник, биокимёвий  кўрсаткичларни баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек популяциясида репродуктив ёшидаги аёлларда PPARG2 ва  AR генлари полиморфизмининг клиник  хамда гормонал  фенотипни ҳисобга олган ҳолда тухумдонлар поликистози синдромида молекуляр-генетик тадқиқотлар ўтказиш асосланган;
ўзбекистон аҳолисининг репродуктив ёшидаги аёлларда тухумдон поликистози синдроми патогенезида инсулин қаршилигини башорат қилувчи генларнинг полиморфик локуси PPARG2  аниқланган;
ўзбек популяциясида статистик тадқиқот натижаларига кўра, PPARG геннинг G мутант аллели ва мутант G/G гомозигота генотиплари A ва B фенотипларида тухумдон поликистозини эхтимолини ошириши исботланган;
ўзбек аёлларида тухумдон поликистози хавфи кузатилганда мутант аллеллар ва гетерозигота генотиплар тасдиқланмаган ва андроген рецепторлари AR полиморфизми (CАG) геноми тухумдон проликистози ривожланиши билан боғлиқ эмаслиги исботланган.
 IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Мазкур касаллик ташхисот, даволаш касалликни олдини олиш қирраларини очиши, молекуляр генетик  асосларини кўриб чиқиб олинган натижалар даволаш муассасалари амалий фаолиятига жумладан, Тошкент вилоят перинатал марказига 01.06.2023 йилдаги №273-сонли буйруқ хамда Тошкент шаҳар 34-оилавий поликлиникасига 05.06.2023 йилдаги №176-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган.
биринчи илмий янгилик: ўзбек аёлларида ТПКС хавфи кузатилганда мутант аллеллар ва гетерозигота генотиплар тасдиқланмаган ва андроген рецепторлари AR полиморфизми (CАG) геноми тухумдон поликистози ривожланиши билан боғлиқ эмаслиги исботланган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:     pеспубликага касалликнинг кириб келишини олдини олиш ва эрта ташхислаш ҳамда асоратларнинг олдини олиш кўрсаткичини камайтиришдан иборат.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:   тадқиқотнинг иқтисодий самарадорлиги аниқ рақамларни бериш мураккаб, чунки биз кузатган беморларни шифохонада даволанишга мухтожлари йуқ.     Лекин аниқ ва ўз вақтида тухумдон поликистозли репродуктив ёшдаги аёлларда гормонал негизидаги ўзгаришлар турли фенотипларда фарқланиши билан диққатга сазовор бўлди. Ингибин B  кўрсаткичи ва  Антимюллер гормони миқдори соғлом гурухникидан юқори чиқти ва ахамияти йўқ деб хисобладик. Битта бемор тахлили учун кетган сўм 1565000 ташкил қилган бўлса, ушбу кўрсатилган гормонларни бекор қилинганда 660000 сўм тежалди.
Хулоса: Тухумдон поликистозли репродуктив ёшдаги аёлларда касалликнинг намоён бўлишига қараб, классик шакли 30,83%ни, В фенотипга мансублик 35%ни, С фенотипдагиси 15,8%ни, D фенотипдаги 18,3% ташкил қилди. Бемордарни 3 ойдан сўнг қайта текширув килинганда, 660000 cўмни тежаш имконини берди.
Захидова Камола Шухратовнанинг «Ўзбекистон ахолиси аёлларида поликистоз тухумдон синдромининг молекуляр генетик жихатлари» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг 2023 йил 30 декабрдаги 11-сонли баённомаси Соғлиқни сақлаш вазирлигига юборилган.
иккинчи илмий янгилик: ўзбекистон аҳолисининг репродуктив ёшидаги аёлларда тухумдон поликистози патогенезида инсулин қаршилигини башорат қилувчи генларнинг полиморфик локуси PPARG2  баҳоланган;
Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: мазкур касаллик ташхисот, даволаш касалликни олдини олиш қирраларини очиши, молекуляр генетик  асосларини кўриб чиқиб олинган натижалар даволаш муассасалари амалий фаолиятига жумладан, Тошкент вилоят перинатал марказига 01.06.2023 йилдаги №273-сонли буйруқ хамда Тошкент шаҳар 34-оилавий поликлиникасига 05.06.2023 йилдаги №176-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: биокимёвий ва молекуляр-генетик текширувлар тухумдон поликистози синдроми эрта даврларида ташҳис қилиш ва уларнинг қайси фенотипга мансублигини аниқлай билиш ўз вақтида юзага келиши мумкин бўлган асоратларни олдини олиш, касалликни самарали даволаш ва тамойилларини  ишлаб чиқишда энг самаралисини танлаш имконини беради.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: хар бир тухумдон поликистозли бемор учун биокимёвий ва молекуляр-молекуляр генетик тахлил учун кетган маблағ 783000 дан 935000 сўмни ташкил қилган. Бизни таклифимиз билан олиб борилган текширувларга кетадиган маблағ 348000 сўмни ташкил килиб, 597000 сўм тежалди.
Хулоса: PPARG2 генининг (C>G) полиморфизмининг С аллели ва С/С гомозигота генотипи ўзбек популяциясидаги аёлларда тухумдон поликистози синдромининг пайдо бўлишида муҳим роль ўйнамайди, лекин бу ёввойи типидаги аллел ўзбек популяциясида тухумдон поликистози  пайдо бўлишида ҳимоя ролини ўйнаши мумкин. Ушбу аёлларни 6 ойдан кейинги тахлили учун 597000 сўм тежалди.
Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиш: «Ўзбекистон ахолиси аёлларида поликистоз тухумдон синдромининг молекуляр генетик жихатлари» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг 2023 йил 30 декабрдаги 11-сонли баённомаси Соғлиқни сақлаш вазирлигига юборилган (2-илова).
учинчи илмий янгилик: ўзбек популяциясида PPARG геннинг G мутант аллели ва мутант G/G гомозигота генотиплари A ва B фенотипларида тухумдон поликистози синдромини ривожланиш эхтимолини ошириши асосланган.
Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши:  Мазкур касаллик ташхисот, даволаш касалликни олдини олиш қирраларини очиши, молекуляр генетик  асосларини кўриб чиқиб олинган натижалар даволаш муассасалари амалий фаолиятига жумладан, Тошкент вилоят перинатал марказига 01.06.2023 йилдаги №273-сонли буйруқ хамда Тошкент шаҳар 34-оилавий поликлиникасига 05.06.2023 йилдаги №176-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:
тухумдон поликистози синдромида молекуляр-генетик асосларини ўрганиш истиқболли  йўналишлардан бири бўлиб, бунда касалликни эрта даврларида тўғри аниқлаш, унда гиперандрогениянинг патогенетик механизмларини тушуниб етиш, овулятор дисфункция  ва склерокистозни ривожланишида  универсал маркерларни топишга ёрдам беради.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: тухумдон поликистозли хар бир беморни гормонал ва молекуляр генетик  текшируви учун кетган маблағ қиймати 1845000 сўмдан 2200000 сўмгача бўлган. Биз ташхис кўйгунимизча кетган маблағ 990000 сўмни ташкил қилди. Шунда хар бир бемор учун 1210000 сўм тежалди.       
Хулоса: тухумдон поликистозли беморларга ташхис кўйишдаги гормонал ва молекуляр-генетик тахлиллар учун хар бир бемордан 1210000 сўм тежалди. PPARG2 генинг rs1801282 полиморфизми G мутант гомозигот генотипи аниқланганда тухумдон поликистози ривожланиш эҳтимоли 3-5 мартага ошиши, агар тухумдон поликистози аниқланган бўлса уни даволаш ва профилактикасига диққатни қаратиш кераклигини тасдиқлайди.
Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиш: «Ўзбекистон ахолиси аёлларида поликистоз тухумдон синдромининг молекуляр генетик жихатлари» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг 2023 йил 30 декабрдаги 11-сонли баённомаси Соғлиқни сақлаш вазирлигига юборилган (2-илова).
тўртинчи илмий янгилик: ўзбек аёлларида тухумдон поликистози хавфи кузатилганда мутант аллеллар ва гетерозигот генотиплар тасдиқланмаган ва андроген рецепторлари AR полиморфизми (CАG) геноми тухумдон поликистози ривожланиши билан боғлиқ эмаслиги аниқланган.
Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур касаллик ташхисот, даволаш касалликни олдини олиш қирраларини очиши, молекуляр генетик  асосларини кўриб чиқиб олинган натижалар даволаш муассасалари амалий фаолиятига жумладан, Тошкент вилоят перинатал марказига 01.06.2023 йилдаги №273-сонли буйруқ хамда Тошкент шаҳар 34-оилавий поликлиникасига 05.06.2023 йилдаги №176-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: статистик маълумотларидан мутант аллел ва гетерозигота генотиплари ўзбек аёлларида тухумдон поликистоз хавфини кузатган бўлсак ҳам, бу натижаларни хи-квадрат статистик усул билан таҳлил қилганда тасдиқланмади яъни  тухкмдон поликистози билан асоратланган аёлларда андроген рецептор  AR генининг (CAG) полиморфизми билан боғлиқ эмаслигини кўрсатди.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:  тадқиқотнинг иқтисодий самарадорлиги аниқ рақамларни бериши қийин, сабаби бизнинг беморларни шифохонага мухтожлари йук, лекин аник ва ўз вактида кўрсатмага биноан бажарилган тахлиллар натижаси уланинг хар бир текширувига кетган маблағ 1,678000 сўм дан 2675000 сўмгачани ташкил қилди. Бизнинг таклифларимиз билан олиб борилган текширувлар сонида маблағ ташхис куйилгунча 1350000 сўмни ташкил килди ва 3 ойдан кейин ўтказилган тадқиқотлар мониторингига факат аниқлаган ўзгаришларга қараб 950000 сўмни ташкил килди ва хар бир тадқиқотга жалб килинган тухумдон поликистозли аёлда  ташхисгача ва уни мониторингидан 333000 + 1725000  тежалди (1 нафар бемор учун)
Хулоса: тухумдон поликистози синдроми билан касалланган ўзбек аёлларида AR ген полиморфизмининг аҳамияти ўрганилиб, касалликнинг келиб чиқишида АR ген полиморфизмининг (CАG) роли тасдиқланмаганлиги ва тухумдон поликистози ривожланиши билан боғлиқ бўлмагани учун бемордарда андроген рецепторни  текшириш шарт эмас.
Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиш: «Ўзбекистон ахолиси аёлларида поликистоз тухумдон синдромининг молекуляр генетик жихатлари» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг 2023 йил 30 декабрдаги 11-сонли баённомаси Соғлиқни сақлаш вазирлигига юборилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish