Шербоев Муродбек Фозилжон ўғли
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): «Пиёз уруғини қаторлаб экадиган машина конструксиясини ишлаб чиқиш ва уни тадқиқ этиш», 05.07.01 – Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация ишларини механизациялаш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Т3360.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Турдалиев Вохиджон Махсудович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон машинасозлик институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-қурилиш институти, PhD.03/30.12.2019.Т.90.01.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Тўхтақўзиев Абдусалим, техника фанлари доктори, профессор; Мансуров Мухторжон Тохиржонович, техника фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади текис дала майдонига суғориш эгатини очадиган, трапециясимон пушта шакллантирадиган ва унинг устки қисмига пиёз уруғини қаторлаб экадиган машина конструксиясини ишлаб чиқиш орқали экиш сифатини оширишдан иборат.
III. Диссертация тадқиқотининг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
уруғ экиш меъёрини камайтириш, иш унуми ва сифат кўрсаткичларини ошириш мақсадида, бир ўтишда текис дала юзасига суғориш эгатини очадиган, пуштага трапециясимон шакл берадиган, пуштанинг устки қисмини зичлаб-текислайдиган ва пиёз уруғини қаторлаб экадиган машинанинг конструксияси ишлаб чиқилган;
тупроқнинг физик-механик хоссалари, тик босим кучини таъминлайдиган пуржинанинг бикирлик коеффициенти ва сошник массасини инобатга олган ҳолда сирпанма сошникнинг узунлиги ҳамда энини аниқлаш имконини берадиган аналитик боғланишлар ишлаб чиқилган;
эгат чуқурлиги, машинанинг қамров кенглиги, ҳаракат тезлиги, массаси ва тупроқнинг зичлигини инобатга олган ҳолда машинанинг умумий тортишга қаршилик кучини ифодаловчи математик модел ўхшашлилик ва ўлчамлилик назариясига асосланиб ишлаб чиқилган;
пиёз уруғини қаторлаб экадиган машина ғалтакмоласи цилиндрсимон қисмининг диаметри, сирпанма сошниги тумшуғининг эгрилик радиуси ва уларга бериладиган тик босим кучларининг оптимал қийматлари унга қўйилган агротехник талабларни сифатли бажарилишини таъминлаш шартидан келиб чиққан ҳолда, тажрибаларни математик режалаштириш усулида аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Пиёз уруғини қаторлаб экадиган машина конструксиясини ишлаб чиқиш ва уни тадқиқ этиш бўйича олинган натижалар асосида:
пиёз уруғини қаторлаб экадиган машинасининг саноат нусхасини ишлаб чиқиш учун лойиҳа-конструкторлик хужжатлари (дастлабки талаблар ва техник топшириқ) «Қишлоқ хўжалиги машинасозлиги конструкторлик-технологик маркази» МЧЖда лойиҳалаш жараёнига жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023-йил 5-апрелдаги 05/05–1457–сон маълумотномаси). Натижада, илмий асосланган параметрларга эга энергия-ресурстежамкор, бир ўтишда текис дала юзасига суғориш эгатини очиб, трапециясимон пушта шакллантириб пиёз уруғларини қаторлаб экадиган машинанинг саноат нусхасини ишлаб чиқариш имконини берган;
бир ўтишда текис дала юзасига суғориш эгатини очиб, трапесиясимон пушта шакллантириб пиёз уруғларини қаторлаб экадиган машина Наманган вилоятининг Поп ва Чуст туманларидаги фермер хўжаликларида жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023-йил 5-апрелдаги 05/05–1457–сон маълумотномаси). Натижада, пиёз уруғини қаторлаб экиш машинаси қўлланганда мавжуд экиш машиналарига нисбатан ёнилғи сарфини 1,3 баробарга, меҳнат сарфини эса 1,8 баробарга камайтириш имконини берган.