Эргашов Абдурасул Қодиржоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Таркибига рутений (ИИ) бирикмалари киритилган ТиО2 асосидаги юпқа пардали қуёш элементларини фотоелектрик характеристикалари» 01.04.10 – «Яримўтказгичлар физикаси» ихтисослиги бўйича фалсафа доктори (PhD) (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:  (B2023.4.PhD/FM526)
Илмий раҳбар: Шарибаев Носир Юсупжанович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган муҳандислик-технология институти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-технология институти, PhD.03/30.11.2022.FM/Т.66.04.
Расмий оппонентлар: Йўлчиев Шаҳриёр Хусанович, физика-математика фанлари доктори, профессор; Зикриллаев Нурулла Фатхуллаевич, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона политехника институти.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Таркибига рутений (ИИ) бирикмалари киритилган ТиО2 асосидаги юпқа пардали қуёш элементларини эффективлигини ошириш учун таркибий қисмларидаги моддалар улушини элементнинг фотоелектрик характеристикаларига боғлиқлигини аниқлаш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Илк бор ТиО2 асосли таркибида 0,05грКИ+0,10грТБАИ+0,1грПЕО+0,25грПC+ +0,25грЕC+0,5грДМФ+0,015грИ2(10%) аралашма улушларига эга электролит ва фотоаноди 0.3мМол рутений билан бойитилган юпқа плёнкали қуёш элементи яратилган.
Яратилган юпқа плёнкали қуёш элементи намунасида ВАХларни таҳлили ёрдамида  қуёш элементининг қуввати УсўИқў=0.002165, юқори натижага эришилганлиги кучланиш ва ток кучи катталикларини олинган график боғланиш ва сонли аниқланган қийматлари ёрдамида ҳисоблаш орқали кўрсатиб берилган.
Илк бор олинган намунанинг оптик ютилиш коеффициени (αҳν1/2, см-1/2, эВ1/2=0.99) эканлиги, тақиқланган соҳа кенглиги 0.3мМол Н3 рақамли намунада  (Эг=1.804еВ) лиги аниқланган.
яратилган юпқа плёнкали қуёш элементининг импеданс спектроскопия услубидаги фотоелектрик тавсифларни олиш ва таҳлил ёрдамида намунани ўтказувчанлиги қиймати σ=0.0493378Ω-1 эканлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Таркибига Рутений (ИИ) бирикмалари киритилган ТиО2 асосидаги юпқа пардали қуёш элементларини фотоелектрик характеристикалари асосида:
“Шимадзу 1900и”- қурилмасида кузатилган ФТО  (фтор билан лигерланган шиша) ойна сиртига қопланган ТиО2 юпқа қатлам ва турли улушлардаги Ру  учун ютилган ёруғликнинг тўлқин узунлиги ва ўтказувчанлик  тавсифи    олиниб Таус услубида қатламларнинг тақиқланган зона кенглигини аниқланган. Шу билан бирга импеданс спектроскопия методи асосида муҳитнинг ўтказувчанлиги ўрганиш “Фотон” акциядорлик жамиятида яримўтказгичли электрон  қурилмалар ишлаб чиқаришда фойдаланишга тавсия этилган. (“Ўзелтехсаноат акциядорлик компанияси” нинг  2023йил 24/09 даги 04-3/1155 сон маълумотномаси). Натижада фотоелементни таркибий қисмларининг ўтказувчанлик тавсифлари турли ташқи омиллар таъсирида замонавий технологиялар асосида фотоелементларни фойдали иш коеффисиентини ортиришга, жумладан: иқтисодий арзон ва экологик безарар материаллардан фойдаланишга имкон яратилган.
 Наманган муҳандислик қурилиш институти «Физика» кафедрасида 2017-2020 йилларга мўлжалланган ОТ-Ф2-71 «ўта юқори частотали электромагнит майдондаги деформацияланган п-н-ўтиш волт-ампер характеристикасига ёруғликнинг таъсирини тадқиқ этиш» мавзусидаги фундаментал давлат грантини бажариш жараёнида “Таркибига Рутений (ИИ) бирикмалари киритилган ТиО2 асосидаги юпқа пардали қуёш элементларини фотоелектрик характеристикалари” мавзусидаги диссертация ишида олинган илмий натижалардан фойдаланилган. Жумладан, фундаментал давлат грантида ўта юқори частотали майдонда   сезгир яримўтказгич қатламни ўтказувчанлик хоссаларини ўрганиш орқали наноелектрон ва оптоелектрон асбобларни самарадорлигини ошириш чоралари тадқиқотчи томонидан ишланган тажриба кузатув ишлари хулосаларида келтирилган. Натижада белгиланган миқдордаги кришмалар киритиш орқали яримўтказгич қатламни тақиқланган соҳа кенглигини танлаш имконияти мавжуд бўлиб  қурилмаларни ишчи мухитига  мослаштириш ва турли ташқи тасирларга чидамлилигини аниқлаш имкониятини берган. (НамМҚИ ректорининг 2023йил 31/07 даги 06/10-09/676 сон маълумотномаси) Натижада фойдаланилган ташқи тасирни қўллашда ўта юқори частотали майдондан фойдаланишнинг услуби ишлаб чиқилган бўлиб бунда юпқа яримўтказгич материалларнинг ташқи омилларга чидамлилигини аниқлашда фойдаланилган.  
Юпқа қатламли қуёш элементини учун спектрал электрон  микроскопда,  “Шимадзу 1900и”- қурилмасида олинган натижалар ва уларнинг таҳлили асосида дисертацияда келтирилган натижалар янги ишлаб чиқаришда қўлланилиши имконини беради. (Малая университети, Фан  Физика бўлими Ион маркази маълумотномаси) Натижада рутений (ИИ) бирикмалари билан ТиО2 асосидаги юпқа плёнкали қуёш элементларининг янги тузилмаларини ишлаб чиқилган.