Қурбонмуродов Акбар Чориевичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Голубика (Ваccиниум улигиносум Л.) ўсимлигининг морфо-биологик хусусиятлари ва кўчатини етиштириш технологиясини ишлаб чиқиш”, 06.01.07 – Мевачилик ва узумчилик (Қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.PhD/Qx904
Илмий раҳбар: Нормуратов Илхом Турғунович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/29.04.2022.Qx.13.04
Расмий оппонентлар: Файзиев Жамолиддин Носирович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, доцент; Қосимов Ахмаджон Абдуқодирович, қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўсимликлар генетик ресурслари илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Тошкент вилояти шароитига интродукция қилинган голубика (Ваccиниум улигиносум Л.) ўсимлигининг морфо-биологик хусусиятларини тадқиқ этиш ва кўчатини етиштириш технологиясининг самарали элементларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Ўзбекистоннинг марказий минтақаси иқлими шароитига мос голубиканинг Аврора, Чандлер, Дюк, Патриот, Торо, Легаси, Дарроу, Блюкроп навлари интродукция қилинган ва модификация қилинган сунъий тупроқларда (торф+қум) ўстириш мумкинлиги исботланган;
иссиқликка энг юқори чидамлилик голубика ўсимлигининг Дюк ва Блюкроп навларида қайд этилган, уларда +50 ℃ иссиқлик шоки таъсиридан кейин барглардаги сув тикланиш даражаси 109,4-112,3% атрофида бўлиши аниқланган; 
Тошкент вилояти иқлими шароитида етиштирилганда голубиканинг Дюк (2,54 т/га) ва Блюкроп (2,5 т/га) навлари энг юқори ҳосил бериши аниқланган ва мевасининг товарбоплик кўрсаткичлари юқори (4,5 балл) баҳоланган;
ўсишни бошқарувчи модда ИМКнинг 40 мг/л концентрациясида голубика навлари яшил қаламчаларининг энг юқори – 85% илдиз олиши аниқланган;
голубика навлари яшил қаламчаларининг энг юқори – 85% илдиз олишини таъминлаш учун торф+қум таркибли сунъий субстратидан фойдаланиш ва қаламчаларни август ойининг иккинчи ўн кунлигида экиш энг мақбул шароит эканлиги илмий асосланган (р=91);
голубика навлари яшил қаламчасидан кўпайтиришнинг мақбуллиги иқтисодий асосланган (рентабеллик 119,6%).
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Голубика (Ваccиниум улигиносум Л.) ўсимлигининг морфо-биологик хусусиятлари ва кўчатини етиштириш технологик элементларини ишлаб чиқиш бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
боғдорчилик ва кўчатчиликка ихтисослашган агрокластерлар, фермер ва деҳқон хўжаликлари учун «Голубика (Ваccиниум улигиносум Л.) кўчатини етиштириш технологияси» номли тавсиянома тасдиқланган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 28 октябрдаги 02/21-21-06/1270-сон маълумотномаси). Ушбу тавсиянома агрокластерлар, фермер ва деҳқон хўжаликларида голубиканинг сифатли кўчатларини тезкор етиштиришда амалий қўлланма сифатида хизмат қилган;
голубиканинг Аврора, Чандлер, Дюк, Патриот, Торо, Легаси, Дарроу, Блюкроп навларини Тошкент вилояти иқлими шароитига интродукция қилиш ва уларни етиштиришни йўлга қўйиш ишланмаси Тошкент шаҳар «WОРЛД ЭКЗОТИК АГРО» МЧЖ корхонасида 2 гектар майдонга жорий қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 28 октябрдаги 02/21-21-06/1270-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида бугунги кунга қадар республикамизга фақатгина хорижий давлатлардан импорт ҳисобига олиб келинаётган голубика меваларини республикамизнинг ўзида етиштириш имконияти юзага келган. Ушбу голубика навларидан навлар бўйича ўртача 1,7-2,5 т/га атрофида ҳосил олинган. Энг юқори ҳосил берган Дюк ва Блюкроп навларида 1 гектар ҳисобидан олинган ўртача соф фойда 200 000,0 минг сўм, иқтисодий самарадорлик 233 % ни ташкил этган.
голубиканинг Дюк нави кўчатларини яшил қаламчасидан кўпайтириш технологияси ишланмаси Тошкент шаҳар «WОРЛД ЭКЗОТИК АГРО» МЧЖ корхонасида 0,1 гектар, Қашқадарё вилояти «БАХРОМБЕК АГРО ПРОДУC» МЧЖ корхонасида 0,01 гектар, Навоий вилояти «КАРИМ-БЕРДИ КАРМАНА» хусусий корхонасида 0,1 гектар, жами 0,21 гектар иссиқхона майдонига жорий қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 28 октябрдаги 02/21-21-06/1270-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида бугунги кунга қадар республикамизга фақатгина хорижий давлатлардан импорт ҳисобига олиб келинаётган голубика кўчатларини республикамизнинг ўзида етиштириш имконияти юзага келган. Бундан ташқари, республикамизда жорий этилган мевали ўсимликларни ёғочлашган қаламча ёки уруғидан анъанавий етиштириш усулига нисбатан тезкорлиги ва майдон бирлигидан 2 ва ундан кўпроқ баробар кўчат олишга эришилган. Ушбу усулда 0,1 гектар махсус иншоотдан 36000 донагача сифатли кўчат олинган, соф фойда иншоотнинг майдон бирлигидан (0,1 га) 310,000-375,000 минг сўм ва иқтисодий самарадорлик 261-372% ни ташкил этган.