Сатторова Зилола Исмоиловнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):  “Девону луғати-т-турк” асарининг ўзбек тилидаги нашрлари ва уларнинг қиёсий-матний тадқиқи”, 10.00.10 – Матншунослик ва адабий манбашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.2.PhD/Fil1896.
Илмий раҳбар: Омонов Қудратулла Шарипович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети, DSc.03/30.12.2019.Fil/Tar.21.01.
Расмий оппонентлар: Исломов Зоҳиджон Маҳмудович, филология фанлари доктори, профессор; Шодмонов Нафас Намозович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Ўзбек тили адабиёти ва фолклори институти. 
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади “Девону луғати-т-турк” асарининг ўзбек тилидаги нашрларини ўзаро қиёсий-матний баҳолаш, матний тафовутларни аниқлаш, қўлёзма билан чоғиштириш ҳамда нашрларнинг қўлёзма хусусиятларини акс эттиришини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
Абдурауф Фитратнинг “Энг эски турк адабиёти намуналари” мажмуасида “Девону луғати-т-турк”дан олинган шеʼрий парчалар нашри учун асарнинг босма нусхаси асос бўлганига қарамасдан шеʼрий матнларнинг қўлёзмага мос шакли тўғри тиклангани далилланган; 
С.Муталлибов нашрида олтита сўз-мақола ҳамда қатор диний тушунча ва калималар тушириб қолдирилгани, шунингдек, матннинг ўқилиши ва талқини билан боғлиқ хатолар кейинги тадқиқотларда ҳам такрорлангани очиқланган;
“Девону луғати-т-турк”нинг Ҳ.Болтабоев бошчилигида тайёрланган нашри С.Муталлибов ёндашувлари асосида эканлиги, матннинг тикланган ўринлари А.Рустамовнинг русча нашрига асосланилгани, Қ.Содиқов нашрида эса ўзигача бўлган нашрларда тушириб қолдирилган қўлёзма буюртмачисининг сўзбошиси ҳамда саккизта сўз-мақола тиклангани исботланган;
ўзбек тилидаги нашрларда аниқланган 650 га яқин тафовутлар қўлёзма билан солиштирилиб таснифлангани, фарқларнинг асосий қисми туркий матн билан боғлиқ эканлиги кўрсатилган ҳамда қўлёзмада келтирилган туркий сўзлар талқинида С.Муталлибов арабча матнга, Қ.Содиқов эса туркий матнга асосланганлиги далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Девону луғати-т-турк” асарининг ўзбек тилидаги нашрлари ва уларнинг қиёсий-матний тадқиқи” мавзуси юзасидан олиб борилган илмий изланишлар асосида:
“Девону луғати-т-турк” асарининг қўлёзмаси, унинг матний хусусиятлари, асарнинг ўзбек тилидаги нашрлари, туркологияда асар талқинини мукаммаллаштиришга бўлган уринишлар билан боғлиқ таҳлиллардан Тошкент давлат шарқшунослик университетида 2021-2023-йилларда бажарилган ИЗ-2020102832 рақамли “Эвропа фондларида сақланаётган, Ўзбекистонда мавжуд Туркий қўлёзмаларнинг маълумотлар базасини ва “Эвротурcологиcа.уз” электрон платформасини яратиш” мавзусидаги инновацион лойиҳада фойдаланилган (Тошкент давлат шарқшунослик университетининг 2023-йил 15- ноябрдаги 02-04/2217- сон маълумотномаси). Натижада “Девону луғати-т-турк”нинг Туркияда сақланаётган ягона нусхаси 1266-йилда дамашқлик Муҳаммад ибн Абу Бакр Дамашқий томонидан Маҳмуд Кошғарийнинг ўз қўли билан ёзган нусхадан кўчирилганлиги тўғрисидаги қарашларни асослашга хизмат қилган;
“Девону луғати-т-турк” асарининг ўзбек тилидаги илк нашрлари ва кейинги йиллардаги қайта нашрларининг қиёсий-матний тадқиқи, матний фарқларнинг қўлёзмада қандай шаклда келгани билан боғлиқ хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлиги ҳузуридаги Ёшлар ишлари агентлигининг 2023-йил биринчи ярим йиллик иш режасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлиги ҳузуридаги Ёшлар ишлари агентлигининг 2023-йил 4-августдаги 1 13-21-2157-сон маълумотномаси). Тадқиқот асосида тайёрланган иш режаси янги маълумотлар билан бойитилган ҳамда тарғибот ва ташвиқот ишларида “Девону луғати-т-турк”нинг ўзбекча нашрлари ҳақидаги тасаввурларни бойитишда назарий-методологик манба вазифасини бажарган;
“Девону луғати-т-турк” асарининг бугунгача ўзбек тилида тайёрланган нашрлари тадқиқига оид таҳлиллардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Озбекистон тарихи” телеканалининг “Тақдимот” кўрсатуви ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг 2023-йил, 28-ноябрдаги 06-28-1778-сон маълумотномаси). Кўрсатувда ўзбек кошғарийшунослиги бевосита Абдурауф Фитратдан бошлангани, илк ўзбекча нашрлар асарнинг қўлёзмасидан эмас, балки таҳрир қилинган босма нусха асосида амалга оширилгани ва сўнгги йилларда асар икки марта қайта нашрга тайёрлангани, мазкур нашрлар ўзаро ва қўлёзма билан солиштирилиб матний тафовутлар аниқлангани илмий асосда ёритилган.