Саибов Ҳакимжон Мавлоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қўшилиб келган бош мия ёпиқ шикастланишларида жароҳат муддатини аниқлашни суд-тиббий баҳолаш», 14.00.24 – Суд тиббиёти (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/Tib1341.
Илмий раҳбар: Рўзиев Шерзод Ибодуллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019.Tib.30.03.
Расмий оппонентлар: Хасанова Мухаррама Алмаредановна, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Жуманов Зиядулла Эшмаматович, тиббиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Абуали ибни Сино номидаги Тожикистон давлат тиббиёт университети (Тожикистон Республикаси).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатларида етказилиш муддатини аниқлашнинг суд-тиббий баҳолаш мезонларини янада такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишларини етказилиш муддатларини таҳлилида, қондаги этанол миқдорига қараб бош мия қўшма жароҳатланишларининг морфологик ўзгаришларнинг ўзига хослиги асосланган;
қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишлари оқибатида ўлим ҳолатларида жароҳатларнинг бевосита ўлимга олиб келувчи омил (миянинг шикастланиш натижасида қон томирларнинг ёрилиши ва инсульт) натижасида юзага келган ўлимга суд-тиббий ташхисотининг аҳамияти асосланган;
қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишларида асосий ички аъзолар (жигар ва буйрак), таянч-ҳаракат тизими, орқа мия ва тизимларнинг патоморфологик ўзгаришларини суд-тиббий баҳолаш тартиби такомиллаштирилган;
қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишларининг тури, вақти, ўрни ва аҳамиятини инобатга олган тартибда суд-тиббий баҳолаш мезонлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тошкент педиатрия тиббиёт институти Эксперт кенгашининг 2024 йил 5 январдаги 08/01-сон хулосасига кўра (илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассаларига жорий этиш бўйича Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2024 йил 5 январдаги 09-06590-сонли хати Соғлиқни сақлаш вазирлигига тақдим этилган):
биринчи илмий янгилик: қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишларини етказилиш муддатларини таҳлилида, қондаги этанол миқдорига қараб бош мия қўшма жароҳатланишларининг морфологик ўзгаришларнинг ўзига хослиги асослангани Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий марказининг Қашқадарё филиали бўйича 11.01.2022 йилдаги 2/Т-сон ҳамда Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий марказининг Сурхондарё филиали бўйича 27.01.2023 йилдаги 34-1-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: таклиф этилган ташхислаш тартиби илк бора суд-тиббиёти амалиётида қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишларини етказилиш муддатларининг таҳлилида қондаги этанол миқдорининг мавжуд натижасида бош миянинг қўшма жароҳатланишларининг морфологик ўзгаришларнинг юзага келиши, турли жароҳатланишлар қаторида бош мия  қшма жароҳатларни юзага келишини ортириши ва ўзига хослиги баҳолашнинг оптимал варинати яратилганлиги орқали суд тиббий экспертизанинг сифати яхшилаган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: суд-тиббиёти амалиётида қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишларини етказилиш муддатларининг таҳлилида қондаги этанол миқдорининг аниқлаш натижасида бош миянинг қўшма жароҳатланишларининг морфологик ўзгаришлар асосида ўзига хослигини баҳолаш орқали мураккаб экспертизасини ўтказишга талаб камайиши натижасида иқтисодий самарадорликга эришилган (Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий маркази Бухоро филиалининг прейскурантига кўра бирламчи экспертиза учун харажатлар 2200000 сўмни ташкил қилса, мураккаб экспертиза учун эса 19800000 сўм ташкил қилади). Хулоса: қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишларини етказилиш муддатларининг таҳлилида қондаги этанол миқдорининг аниқлаш натижасида бош миянинг қўшма жароҳатланишларининг морфологик ўзгаришларни мурракаб экспертизасини амалга оширмаслик натижасида 1 та экспертиза ҳисобига бюджет маблағларини 17600000 сўмни иқтисод қилиш имконини берган;
иккинчи илмий янгилик: қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишлари оқибатида ўлим ҳолатларида жароҳатларнинг бевосита ўлимга олиб келувчи омил (миянинг шикастланиш натижасида қон томирларнинг ёрилиши ва инсульт) натижасида юзага келган ўлимга суд-тиббий ташхисотининг аҳамияти асослангани Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий марказининг Қашқадарё филиали бўйича 11.01.2022 йилдаги 2/Т-сон ҳамда Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий марказининг Сурхондарё филиали бўйича 27.01.2023 йилдаги 34-1-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишлари оқибатида ўлим юз берган ҳолатларда жароҳатларнинг бевосита ўлимга олиб келувчи омилларга, бош миянинг шикастланиш оқибатида  юзга келган миянинг шикастланиш натижасида қон томирларнинг ёрилиши ва унинг асоратида юзга келган ва инсультлар натижасида юзага келган ўлим натижасида суд-тиббий ташхислаш тартиби тизимлаштириш натижасида ўлимнинг сабаби ва оқибатиларини аниқлашга шароит яратилган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишлари оқибатида ўлим юз берган ҳолатларда жароҳатларнинг бевосита ўлимга олиб келувчи омилни баҳолаш орқали бирламчи суд тиббий экспертизасини амалга ошириш натижасида иқтисодий самарадорликга эришилган (Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий маркази Бухоро филиалининг прейскурантига кўра бирламчи экспертиза учун харажатлар 2200000 сўмни ташкил қилса, мураккаб экспертиза учун эса 19800000 сўм ташкил қилади). Хулоса: қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишлари оқибатида ўлим юз берган ҳолатларда жароҳатларнинг бевосита ўлимга олиб келувчи омилни баҳолаш натижасида бош миянинг қўшма жароҳатланишларининг морфологик ўзгаришларни мурракаб экспертизасини амалга оширмаслик натижасида 1 та экспертиза ҳисобига бюджет маблағларини 17600000 сўмни иқтисод қилиш имконини берган;
учинчи илмий янгилик: қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишларида асосий ички аъзолар (жигар ва буйрак), таянч-ҳаракат тизими, орқа мия ва тизимларнинг патоморфологик ўзгаришларини суд-тиббий баҳолаш тартиби такомиллаштирилгани Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий марказининг Қашқадарё филиали бўйича 11.01.2022 йилдаги 2/Т-сон ҳамда Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий марказининг Сурхондарё филиали бўйича 27.01.2023 йилдаги 34-1-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: таклиф этилган усул тирик шахсларда юздаги чандиқларни кўнгдаланг тексилигидаги гипоэхогенлиги, дерма ва дерма остидаги гиперэхогенлиги чегаранинг узилишининг суд-тиббий  экспертизани амалга ошириш орқали  бирламчи экспертизанинг самарадорлигини ошириш имконини берган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: тирик шахсларда ва мурда экспертизаларида қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишларида асосий ички аъзолар, таянч-ҳаракат тизими, орқа мия ва тизимларнинг патоморфологик ўзгаришларининг суд-тиббий  баҳолаш тартибининг суд-тиббиёти амалиёти учун муҳимлиги асосланганлиги 17600000 сўмни иқтисод қилиш имконини берган (Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий маркази Бухоро филиалининг прейскурантига кўра бирламчи экспертиза учун харажатлар 2200000 сўмни ташкил қилса, мураккаб экспертиза учун эса 19800000 сўм ташкил қилади). Хулоса: қўшилиб келган ёпиқ бош-мия шикастланишларида асосий ички аъзолар, таянч-ҳаракат тизими, орқа мия ва тизимларнинг патоморфологик ўзгаришларининг муддатларини суд-тиббий баҳолаш орқали бош миянинг қўшма жароҳатланишларининг морфологик ўзгаришларни мурракаб экспертизасини амалга оширмаслик натижасида 1 та экспертиза ҳисобига бюджет маблағларини 17600000 сўмни иқтисод қилиш имконини берган;
тўртинчи илмий янгилик: қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишларининг тури, вақти, ўрни ва аҳамиятини инобатга олган тартибда ишлаб чиқилган суд-тиббий баҳолаш мезонлари Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий марказининг Қашқадарё филиали бўйича 11.01.2022 йилдаги 2/Т-сон ҳамда Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий марказининг Сурхондарё филиали бўйича 27.01.2023 йилдаги 34-1-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишларининг қайси соҳасида қандай тартибида юзага келишининг тури, содир бўлган вақти, бош миянинг ёпиқ жароҳатланишини юзага келтирадиган жиҳозларнинг ўрни ва аҳамиятини инобатга олган  суд-тиббий баҳолаш тартибини ўз ичига олган агоритмнинг ўзига боғлиқ бўлган мезонлари ишлаб чиқилган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишларининг тури, вақти, ўрни ва аҳамиятини аниқлаш учун бирламчи суд тиббий экспертизасини амалга ошириш натижасида иқтисодий самарадорликга эришилган (Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий маркази Бухоро филиалининг прейскурантига кўра бирламчи экспертиза учун харажатлар 2200000 сўмни ташкил қилса, мураккаб экспертиза учун эса 19800000 сўм ташкил қилади). Хулоса: қўшилиб келган ёпиқ бош-мия жароҳатланишлари оқибатида ўлим юз берган ҳолатларда жароҳатларнинг бевосита ўлимга олиб келувчи омилни баҳолаш натижасида бош миянинг қўшма жароҳатланишларининг морфологик ўзгаришларни мурракаб экспертизасини амалга оширмаслик натижасида 1 та экспертиза ҳисобига бюджет маблағларини 17600000 сўмни иқтисод қилиш имконини берган.