Sayt test rejimida ishlamoqda

Турсунов Насритдин Тошовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

 I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўпка эхинококкозида резекцион амалиётларга дифференциал ёндашув», 14.00.27 - Хирургия (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.1.PhD/Tib114.
Илмий рахбар: Худайбергенов Шухрат Нурматович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: «Академик В.Воҳидов номидаги Республика ихтисослаштирилган хирургия илмий-амалий тиббиёт маркази» ДМ.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: академик В.Воҳидов номидаги Республика ихтисослаштирилган хирургия илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.12.2019.Tib.49.01.
Расмий оппонентлар: Юсупбеков Аброрбек Ахмеджанович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Акбаров Миршавкат Миролимович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Абу Али Ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти.
II. Тадқиқотнинг мақсади: оператив аралашувнинг тактик ёндашувлари ва техник жиҳатларини такомиллаштириш орқали ўпка эхинококкози бўлган беморларни хирургик даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
йиринглаш билан асоратланган ўпка эхинококкози кечишининг киста деворларининг деструкцияси, киста-бронхиал оқмаларнинг шаклланиши, яллиғланиш жараёнининг кистадан узоқроқ соҳаларга тарқалиши ҳамда фиброз ва цирротик ўзгаришлар ривожланиши билан тавсифланган морфологик хусусиятлари аниқланган;
ўпка эхинококкозининг асоратланган кечишида текширилаётган материал турини (балғам, пунктатлар, кистанинг таркиби, жароҳат ва дренаж ажралмаси, бронхлардан олинган ювилма сувлар) ҳисобга олиб асосий патогенлар ва мос равишда уларнинг микробларга қарши воситаларга сезгирлигини аниқлаган ҳолда патогенларнинг микробиологик спектри аниқланган;
ўпканинг гигант ва асоратланган эхинококкозини хирургик даволашнинг анатомик резекция қилиш, бронх чўлтоғини саккизсимон шаклли чоклар билан тикиш, шунингдек маҳаллий лазер таъсир кўрсатиш ва ўпка жарохати юзасига ҳамда бронхиал чўлтоққа Хемобен кукунини қўллаш билан тавсифланувчи янги усули ишлаб чиқилган;
ўпка юзасида ва альвеолалар бўшлиғида гемостатик воситанинг бўлаклари 14 кунгача сақланиб барқарор герметикликни таъминлаши, унинг репаратив хусусиятлари эса ўпка тўқимасининг тузилишини тўлиқ тикланишни рағбатлантириши аниқланган;
янги усулдан фойдаланган ҳолда бронх чўлтоғи чокларини шакллантириш вақтида Хемобен яра қопламасидан фойдаланиш герметикликни кучайтириши, одатий тикув усулида эса, синовлар бошлангандаёқ игна тешиклари орқали ҳаво кириши қайд этилиши ex vivo тажрибаларда исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
«Академик В.Вохидов номидаги Республика ихтисослаштирилган хирургия илмий-амалий тиббиёт маркази» эксперт кенгашининг 2023 йил 14 декабрдаги 2х/20 сон хулосасига кўра («Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ» ДМ томонидан илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига 13.12.2023й., №1141 сонли хат юборилган):
эхинококк кистасининг йиринглаши шароитида яллиғланиш жараёни аэрация жараёнининг тўлиқ йўқлиги билан склеротик ўзгаришлар шаклланиши ўпка паренхимасининг соғлом тўқималарига тарқалиб, анатомик резекция аралашувини амалга ошириш заруратини келтириб чиқариши исботланган. Бу эса яқин ва узоқ давр давомида юзага келиши мумкин бўлган асорат ва хатолар сонини кескин камайтириш; асоратларнинг частотасини камайтириш орқали беморлар муолажалардан кейинги реабилитация вақти тезлашиши натижасида фаол ижтимоий ва меҳнат фаолиятига эрта қайтариш; ушбу касалликка чалинган беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга олиб келади. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: ўпка эхинококкозида резекцион аралашувларга дифференциал ёндашув натижалари бўйича олинган илмий-амалий маълумотлар “Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ ва унинг ҳудудий филиаллари бўлимлари амалиётига жорий этилди (“Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ директорининг 2023 йил 13 декабрдаги №1140 сонли буйруғи). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ўпка эхинококкозида резекцион аралашувларга дифференциал ёндашувда ўпка эхинококкози кўп сонли зарарланиши бор беморларда жарроҳлик даволаш тактикаси такомиллаштирилган аралашувларидан кейин юзага келиш мумкин бўлган асоратлар сонини минималлаштириш; амалиётдан кейинги реабилитация сифатини ошириш; беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш ва меҳнат фаолиятига қайтариш; узоқ муддатли кузатув даврида асосий салбий ўпка, қон-томир ҳодисалирини сезиларли камайтириш; интраоперацион асоратларнинг частотасини мос равишда камайтириш. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: ўпка эхинококкозида резекцион аралашувларга дифференциал ёндашувлар натижасида мазкур патологияси мавжуд беморларда ўпка жарроҳлик амалиётининг қўлланиши учун жами умумий харажатлар ўртача 26 067 900 сўмни ташкил этади. Бу каби мураккаб патологияларда таклиф этилаётган ёндашув ҳамда усулларни қўллаш натижасида жами ўртача 22 697 500 сўм сарфланади (“Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ прейскурантига кўра). Демак бунда ўртача 1 нафар бемор учун: 3 370 400 сўм иқтисод қилинади ((одатда мазкур патологияда сарф қилингандиган ўртача умумий  харажат) 26 067 900 сўм  – (таклиф этилган ёндашув ҳамда усуллар ёрдамида тўғри танланган даволаш тактикасини амалиётга жорий этилиши натижасидаги ўртача умумий  харажат) 22 697 500 сўм = 3 370 400 сўм (иқтисод қилинадиган сумма)); Бунда 1 нафар бемордан 3 370 400 сўм иқтисод қилинса, йиллик иқтисодий кўрсаткич 16 852 000 сўмни ташкил этади (5 нафар бемор учун). Шунда йиллик бюджет маблағларидан 5 055 600 сўм, бюджетдан ташқари маблағлардан эса 11 796 400 сўм миқдорда иқтисод қилинди. Хулоса: таклиф этилаётган ёндашув ҳамда усулдан фойдаланишни амалиётга жорий қилиниши бир бемор учун 3 370 400 сўм иқтисод қилинишига олиб келди. Тажрибада келтирилган 5 нафар бемор учун, бу иқтисодий тежаш кўрсатгичи йиллик 16 852 000 сўмни ташкил этди. Шундан йиллик бюджет маблағларидан 5 055 600 сўм, бюджетдан ташқари маблағлардан эса 11 796 400 сўм миқдорда иқтисод қилинди. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: “Ўпка эхинококкозида резекцион аралашувларга дифференциал ёндашув” мавзусидаги диссертацион тадқиқотда олинган илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига “Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ директори томонидан 13.12.2023й.; №1141 сонли хат юборилган;
àñîðàòëàíãàí ¡Ý íè æàððîҳëèê äàâîëàøäà ìèêðîáèîëîãèê òàäқèқîòëàð ¢òêàçèëèøè íàòèæàñèäà ìèêðîá ïåéçàæèíè ¢ðãàíèø (áàëғàìäàí, ïóíêòàòàëàðäàí, êèñòàëàð, ÿðàëàð, áðîíõëàðíèíã þâèíäè ñóâëàðèäàí, äðåíàæäàí), Pseudomonas aeruginosa (10-50%) âà Streptococcus pyogenes (1,9-44,6%) óñòóíëèê қèëèøè áèëàí ïàòîãåíëàðíèíã åòàðëè÷à êåíã ñïåêòðè àíèқëàíãàí. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: ўпка эхинококкозида резекцион аралашувларга дифференциал ёндашув натижалари бўйича олинган илмий-амалий маълумотлар “Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ ва унинг ҳудудий филиаллари бўлимлари амалиётига жорий этилди (“Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ директорининг 2023 йил 13 декабрдаги №1140 сонли буйруғи). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: яқин ва узоқ давр давомида юзага келиши мумкин бўлган асорат ва хатолар сонини кескин камайтириш; асоратларнинг частотасини камайтириш орқали беморлар муолажалардан кейинги реабилитация вақти тезлашиши натижасида фаол ижтимоий ва меҳнат фаолиятига эрта қайтариш; ушбу касаллика чалинган беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: àñîðàòëàíãàí ¡Ý íè æàððîҳëèê äàâîëàøäà ìèêðîáèîëîãèê òàäқèқîòëàð ¢òêàçèëèøè íàòèæàñèäà ìèêðîá ïåéçàæèíè ¢ðãàíèø íàòèæàñèäà áó ìèêðîáëàð öåôòàçèäèì, öèïðîôëîêñàöèí, îôëîêñàöèí âà àìèêàöèíãà ñåçãèð á¢ëãàí, ¢ç íàâáàòèäà áàëғàìäà Candida îèëàñè çàìáóðóғëàðèíèíã àíèқëàíèøè (1,9-23%) æàðà¸ííèíã îғèðëèãèíè ê¢ðñàòàäè âà èììóíîñòèìóëÿöèîí âà çàìáóðóғãà қàðøè äàâî òàéèíëàíèøèíè òàëàá қèëäè. Þқîðèäàãè òàҳëèëëàðäàí êåëèá ÷èқèá, таклиф этилган ўпка эхинококкозининг асоратланган кечишидаги патогенларнинг микробиологик спектри ўрганилиши натижасида беморларда, уларда юзага келган асоратларни комплекс даволаш усуллари сифатида мазкур амалиётдан фойдаланиш ҳисобига 1 нафар беморда: микробиологик спектрни ҳисобга олмаган ҳолда сарфланадиган жами дори дармон ва сарфлов харажатларига ўртача 7 472 000 сўмни ташкил этади. Таклиф этилган ЎЭ да микробиологик спектр ҳисобга олинган даво ёндашувида эса жами дори дармон ҳамда сарфлов харажатлари учун сарфланадиган ўртача харажат 5 472 000 сўмни ташкил этди. Бунда иқтисодий тежаш кўрсатгичи 1 бемор учун 2 000 000 сўмни ташкил этди (“Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ прейскурантига кўра); Олиб борилган тадқиқот ишимизда ўтказилган статистик тадқиқотларга кўра, анъанавий усулдаги жарроҳлик аралашувлари  натижасида асоратли беморлар 26,8% ни ташкил этди. ЎЭ ни жарроҳлик даволашда тавсия этилган тактик - техник жиҳатлар натижасиджа бу 6% ни ташкил этди. Бундан кўриниб турибдики таклиф этилган усул ҳамда ёндашув натижасида асоратлар сони ўртача 4,5 баробар камайди. Бунда 1 бемор учун қўшимча сарф харажтларни тежаш кўрсатгичи 4 264 000 сўмни ташкил этади. Бундан шу нарса аниқ бўладики, демак: 1 нафар бемордан жарроҳлик даволашда тавсия этилган тактик - техник жиҳатлар ёрдамида ўртача жами 6 264 000 сўм иқтисод қилишга эришилса, йиллик иқтисодий кўрсаткич 18 792 000 сўмни ташкил этади (3 нафар бемор учун); мазкур усул тадбиқ этиш натижасида йиллик бюджет маблағларидан 5 637 600 сўм, бюджетдан ташқари маблағлардан эса 13 154 400 сўм миқдорда иқтисод қилинди. Хулоса: бунда ЎЭ ни жарроҳлик даволашда тавсия этилган тактик - техник жиҳатлар даво усулини амалиётга жорий қилиниши натижасида бир бемор учун 6 264 000 сўм иқтисод қилинишига олиб келди. Тажрибада келтирилган 3 нафар бемор учун, бу иқтисодий тежаш кўрсатгичи йиллик 18 792 000 сўмни ташкил этди. Йиллик бюджет маблағларидан 5 637 600 сўм, бюджетдан ташқари маблағлардан эса 13 154 400 сўм миқдорда иқтисод қилинди. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: “Ўпка эхинококкозида резекцион аралашувларга дифференциал ёндашув” мавзусидаги диссертацион тадқиқотда олинган илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига “Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ директори томонидан 13.12.2023й.; №1141 сонли хат юборилган;
“Ўпканинг инфекцияланган гигант эхинококк кисталарини хирургик даволаш усули” ишлаб чиқилган (Ўзбекистон Республикаси Адлия Вазирлигининг 2023 йил 14 апрелдаги IAP 07367-сонли ихтиро учун патенти). Мазкур таклиф этилаётган усул бронх чўлтоғида ортиқча сиқилиш ва трофик бузилишларни бартараф қилади, шунингдек, яхши герметизация, кам травматиклик ва чоклар етишмовчилиги ривожланиши хавфини камайтиради; Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: ўпка эхинококкозида резекцион аралашувларга дифференциал ёндашув натижалари бўйича олинган илмий-амалий маълумотлар “Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ ва унинг ҳудудий филиаллари бўлимлари амалиётига жорий этилди (“Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ директорининг 2023 йил 13 декабрдаги №1140 сонли буйруғи). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: аппаратли чок билан солиштирганда бронх чўлтоғига саккизсимон чоклар ўрнатиш бронхнинг чўлтоғи қисқа чўлтоғида қўлланилиши мумкинлиги исботланган, бу ҳаддан ташқари қисилиш ва трофиканинг бузилишини йўқотади, оддий тугунли ёки узлуксиз чокдан фарқли ўлароқ яхши герметизацияни, травматизациянинг камайишни ва чоклар етишмочилиги хавфининг камайтирилишини таъминлайди; Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: ЎЭ ни жарроҳлик даволашда тавсия этилган тактик - техник жиҳатлар плевра бўшлиғини дренажлаш вақтини аъзоларни сақлаб қолувчи операциялардан кейин плевра бўшлиғини дренажлаш вақтини 4,5±3,6 суткадан (t=4,57; p<0,05) ва резекция аралашувидан кейин 4,2±3,5 суткадан (t=3,67; p<0,05) асосий гуруҳда 2,9±1,6 суткага камайтириш имконини берган; Шунингдек операциядан кейинги касалхона босқичининг давомийлигини 10,0±3,9 суткадан (t=4,24; p<0,05) ва 9,8±3,4 суткадан (t=3,82; p<0,05) дан 8,2±2,6 суткагача камайтирган; Операциядан кейинги эрта реабилитация даврининг кечишини яхшилаш асосий гуруҳда яхши натижалар улушини 73,2% дан (аъзоларни сақлаб қолувчи операциялар бажарилган 157 пациентдан 115 таси) ва 80,0% дан (резекцион операциялар бажарилган 125 пациентдан 100 таси) 94,0% гача ошириш имконини берган (84 пациентнинг 79 таси); Шунингдек аъзоларни сақлаб қолувчи операциялардан сўнг 5,7% дан (9 пациентда) билан қолдиқ бўшлиқ томонидан асоратларнинг ривожланиши билан боғлиқ қониқарсиз натижалар ривожланиш хавфини нивелирлаш; χ2=14,095; df=2; p<0,001) ва бронх чўлтоғи томонидан  3,2% дан (такрорий очиқ операцияларни бажарилган резекцион аралашувлардан сўнг 4 пациентда; χ2=4,069; df=1; p=0,044). Бундан кўриниб турибдики юқоридаги услуб ҳамда ёндашувлардан фойдаланиш ҳисобига: плевра бўшлиғини дренажлаш вақтини аъзоларни сақлаб қолувчи операциялардан кейин плевра бўшлиғини дренажлаш вақтини 4,5±3,6 суткадан (t=4,57; p<0,05) ва резекция аралашувидан кейин 4,2±3,5 суткадан (t=3,67; p<0,05) асосий гуруҳда 2,9±1,6 суткага (ўртача 1,6 суткага) камайтиришга олиб келди. Бу эса бу даврдаги қўшимча йирингли боғлов амалиётини қисқариши натижасида 161 280 сўм иқтисод қилиш имконини берди; Беморларнинг касалхонада қолишининг ўртача давомийлиги операциядан кейинги ўрин-куннинг 10,0±3,9 суткадан (t=4,24; p<0,05) ва 9,8±3,4 суткадан (t=3,82; p<0,05) дан 8,2±2,6 суткагача қисқариши ҳисобидан ўртача 2 кунга камроқ стацонарда бўлишни ташкил этди. Бунинг натижасида 1 бемор учун 609 400 сўм иқтисод қилинади; Реанимация ва интенсив даво бўлими (РИДБ) да бўлиш вақти қисқарган. Бунинг натижасида 1 бемор учун ўртача 1,5 кунга қисқариши натижасида 1 678 800 сўм иқтисод қилинади; Амалиётлар қўлланилгнада операциядан кейинги эрта реабилитация даврининг кечишини яхшиланиши ҳамда юзага келган асоратлар (ўртача 1,3 баробар) қисқариши натижасида ўртача умумий сарф харажатлар иқтисодий кўрсатгичи 2 238 400 сўмни ташкил этди; Интраоперацион ва îïåðàöèÿäàí êåéèíãè àñîðàòëàð ôîèçèíè 5,7% äàí 1,2% ãà÷à (ўртача 4,75 баробар) камайиши ҳисобидан ўртача умумий сарф харажатлар иқтисодий кўрсатгичи 2 727 600 сўмни ташкил этди. Бунинг натижасида мазкур таклиф этилаётган тактика ва амалиётлар натижасида жами ўртача бир бемор учун иқтисодий тежаш кўрсатгичи 7 415 480 сўмни ташкил этса (“Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ прейскурантига кўра), йиллик иқтисодий кўрсаткич 22 246 440 сўмни ташкил этади (3 нафар бемор учун). Хулоса: гèãàíò âà (¸êè) àñîðàòëàíãàí ¡Ý íè æàððîҳëèê äàâîëàøíèíã òàâñèÿ ýòèëãàí æàððîҳëèê óñóëëàðíè амалиётга жорий қилиниши натижасида 1 йилда 22 246 440 сўмни иқтисод қилиш имконини беради, шундан 6 673 932 сўм бюджет маблағлари ҳамда 15 572 508 сўм бюджетдан ташқари маблағлардир. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: “Ўпка эхинококкозида резекцион аралашувларга дифференциал ёндашув” мавзусидаги диссертацион тадқиқотда олинган илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига “Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ директори томонидан 13.12.2023й.; №1141 сонли хат юборилган;
ìàҳàëëèé Õåìîáåí ÿðà қîïëàìàñèäàí ôîéäàëàíèø қîí êåòèøèíè ñàìàðàëè ò¢õòàòèøãà, øóíèíãäåê áðîíõ ÷¢ëòîғè âà òåøèëãàí ¢ïêà ò¢қèìàëàðè ìàéäîíèíèíã ãåðìåòèçàöèÿñè áèëàí òóðғóí àýðîñòàçãà ¸ðäàì áåðàäè, ëàçåð áèëàí ñòèìóëÿöèÿ ýñà, ҳàòòîêè èôëîñëàíãàí ïàòîãåí ìèêðîôëîðà øàðîèòèäà ҳàì ÿðàíèíã áèòèøèíèíã òåçëàøèøèãà ¸ðäàì áåðèøè àíèқëàíäè. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: ўпка эхинококкозида резекцион аралашувларга дифференциал ёндашув натижалари бўйича олинган илмий-амалий маълумотлар “Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ ва унинг ҳудудий филиаллари бўлимлари амалиётига жорий этилди (“Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ директорининг 2023 йил 13 декабрдаги №1140 сонли буйруғи). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: дастлаб тажрибавий равишда синовдан ўтказилган бронх чўлтоғини тикишнинг таклиф қилинган усули ўпка эхинококкози билан касалланган беморларда резекцион аралашувлар пайтида гемостатик яра қопламаси ва лазерли таъсирлаш билан биргаликда фойдаланилганда операциядан кейинги асоратлар частотасини сезиларли даражада камайтирганлиги, бу яқин муддатлардаги яхши натижалари улушининг ошиши ҳисобига эрта реабилитация даврининг кечишининг яхшиланишига олиб келган, шунингдек, қолдиқ бўшлиқ ва бронх чўлтоғи томонидан асоратлар ривожланиши билан боғлиқ қониқарсиз натижаларнинг ривожланиш хавфини нивелирлаш билан изоҳланган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: гèãàíò âà (¸êè) àñîðàòëàíãàí ¡Ý íè æàððîҳëèê äàâîëàøíèíã ÿíãè óñóëëàðè äàñòëàá ýêñïåðèìåíòàë òàäқèқîòëàðäà ê¢ðèëãàíäà êóçàòèëèøè ìóìêèí á¢ëãàí îïåðàöèÿ îëäè äàâð, îïåðàöèÿ âàқòè ҳàìäà îïåðàòèâ äàâîäàí êåéèíãè òóðëè àñîàðòëàð ҳàìäà ðåàáèëèòàöèîí äàâðíèíã ÿõøèëàíèøè àíèқëàíäè. Бундай вазиятларда ҳар бир беморга мазкур холатларни бартараф этиш мақсадида классик даво усулларида ўртача 26 084 900  сўм  сарфланади. Таклиф этилаётган жарроҳлик ёндашуви натижасида ўртача 21 808 000 сўм сарфланади (“Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ прейскурантига кўра). Бундан кўриниб турибдики, бу каби холатларда ҳар бир беморда одатда 4 276 900 сўм ортиқча маблағлар сарфи юзага келади (26 084 900-21 808 000=4 276 900). Юқоридагилардан келиб чиқадики, бунда мазкур усулни тадбиқ этиш натижасида: 1 нафар бемордан иқтисодий тежаш кўрсатгичи 4 276 900 сўмни ташкил этса, йиллик иқтисодий тежаш кўрсаткич эса 29 938 300 сўмни ташкил этди (7 нафар бемор учун). Мазкур таклиф этилган усулларни тадбиғи натижасида йиллик бюджет маблағларидан 8 981 490 сўм, бюджетдан ташқари маблағлардан эса 20 956 810 сўм миқдорда иқтисод қилинди. Хулоса: тажрибавий равишда синовдан ўтказилган бронх чўлтоғини тикишнинг таклиф қилинган усули ўпка эхинококкози билан касалланган беморларда резекцион аралашувлар пайтида гемостатик яра қопламаси ва лазерли таъсирлаш билан биргаликда қўллаш усулининг амалиётга жорий қилинишида йиллик иқтисодий тежаш кўрсаткичи 29 938 300 сўмни (7 нафар бемор учун) ташкил этиб, шундан бюджет маблағларидан 8 981 490 сўм, бюджетдан ташқари маблағлардан эса 20 956 810 сўм миқдорда иқтисод қилинди. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: “Ўпка эхинококкозида резекцион аралашувларга дифференциал ёндашув” мавзусидаги диссертацион тадқиқотда олинган илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига “Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ директори томонидан 13.12.2023й.; №1141 сонли хат юборилган;
ўпка резекциясидан кейин яра юзасига маҳаллий лазерли таъсир кўрсатиш жароҳатнинг тузалишининг тезлашишига кўмаклашиш, шунингдек, микробга қарши таъсир кўрсатиши аниқланган, Хемобен кукунини қўллаш эса бронх чўлтоғининг қўшимча герметизациясини, шунингдек гемо ва лимфостазни таъминлайди. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: ўпка эхинококкозида резекцион аралашувларга дифференциал ёндашув натижалари бўйича олинган илмий-амалий маълумотлар “Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ ва унинг ҳудудий филиаллари бўлимлари амалиётига жорий этилди (“Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ директорининг 2023 йил 13 декабрдаги №1140 сонли буйруғи). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ўпка эхинококкозини жарроҳлик даволашнинг тактик-техник жиҳатларини такомиллаштириш операциядан кейинги эрта реабилитация кечишини яхшилашга, яхши натижалар улушини 73,2% дан 94,0% гача оширишга, шунингдек, қониқарсиз қолдиқ бўшлиқ томонидан ва бронхи чўлтоғи томонидан асоратлар ривожланиши билан боғлиқ натижалар хавфини камайтириш имконини берган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: бунда таклиф этилган ҳамда тавсия қилинган óñóëëàðíè æîðèé ýòèø íàòèæàñèäà: қîëäèқ á¢øëèқ òîìîíèäàí àñîðàòëàðíèíã ðèâîæëàíèø õàâôè áàðòàðàô ýòèëäè (5,7%), øóíèíãäåê áðîíõ ÷¢ëòîғè åòèøìîâ÷èëèãè ýҳòèìîëè 5,6% äàí 1,2% ãà÷à âà ãåìîððàãèê àñîðàòëàð 6,4% âà 2,4% äàí 1,2% ãà÷à (ўртача 4,75 баробар) камайиши ҳисобидан ўртача умумий сарф харажатлар иқтисодий тежаш кўрсатгичи 2 727 600 сўмни ташкил этди. Беморларнинг касалхонада қолишининг ўртача давомийлиги операциядан кейинги ўрин-куннинг қисқариши ҳисобидан ўртача 2 кунга камроқ стацонарда бўлишни ташкил этди. Бунинг натижасида 1 бемор учун 609 400 сўм иқтисод қилинади; Реанимация ва интенсив даво бўлими (РИДБ) да бўлиш вақти қисқарган. Бунинг натижасида 1 бемор учун ўртача 1,5 кунга қисқариши натижасида 1 678 800 сўм иқтисод қилинади; Амалиётлар қўлланилгнада операциядан кейинги эрта реабилитация даврининг кечишини яхшиланиши ҳамда юзага келган асоратлар (ўртача 1,3 баробар) қисқариши натижасида ўртача умумий сарф харажатлар иқтисодий кўрсатгичи 2 238 400 сўмни ташкил этди; Юқоридагилардан келиб чиқадики, бунда мазкур усулни тадбиқ этиш натижасида: 1 нафар бемордан иқтисодий тежаш кўрсатгичи 7 254 200 сўмни ташкил этса, йиллик иқтисодий тежаш кўрсаткич эса 14 508 400 сўмни ташкил этди (2 нафар бемор учун). Мазкур таклиф этилган усулларни тадбиғи натижасида йиллик бюджет маблағларидан 4 352 520 сўм, бюджетдан ташқари маблағлардан эса 10 155 880 сўм миқдорда иқтисод қилинди. Хулоса: ўпка резекциясидан кейин яра юзасига маҳаллий лазерли нурлантириш комплекс даво усулини амалиётга жорий қилинишида йиллик иқтисодий тежаш кўрсаткичи 14 508 400 сўмни (2 нафар бемор учун) ташкил этиб, шундан бюджет маблағларидан 4 352 520 сўм, бюджетдан ташқари маблағлардан эса 10 155 880 сўм миқдорда иқтисод қилинди. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: “Ўпка эхинококкозида резекцион аралашувларга дифференциал ёндашув” мавзусидаги диссертацион тадқиқотда олинган илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига “Академик В.Вохидов номидаги РИХИАТМ” ДМ директори томонидан 13.12.2023й.; №1141 сонли хат юборилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish