Мамажонова Диёрахон Мирзаали қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси  ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Коронавирусга қарши эмланган аёлларда ҳомиладорликнинг клиник диагностик аспектлари» 14.00.01 –Акушерлик ва гинекология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Tib.2611.
Илмий раҳбар: Шукуров Фархад Ишкулович, тиббиёт фанлари  доктори (DSc), достент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт  академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Бухоро давлат     тиббиёт институти, DSc.04.30.04.2022.Tib.93.02.
Расмий оппонентлар: Каримова Нилуфар Набижоновна, тиббиёт фанлари доктори, доцент;  Асранкулова Дилором Бахтияровна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Eтакчи ташкилот: Н.И.Пирогов номидаги Россия миллий тадқиқот тиббиёт университети.
Диссертациянинг йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ҳомиладорликгача коронавирусга қарши эмланган ҳомиладор аёлларда эмлашнинг фетоплацентар тизими, гемостаз тизими, цитокинлар ҳолати, акушерлик ва перинатал натижаларига таъсирини ўрганиш ҳамда иммуногенлик даражасини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ҳомиладорликгача COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда қўлланилган вактсинанинг фетоплатсентар тизим, гемостаз тизими, тситокинлар ҳолатига  ножўя таъсир кўрсатмаслиги исботланган;
ҳомиладорликгача COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда қўлланилган вактсинанинг иммуногенлик даражаси ҳамда, IgG титр миқдор даражасига кўра коронавирус касаллиги билан касалланиш хавф даражасини прогнозлаш усули ишлаб чиқилиб унинг қиймати баҳоланган;
ҳомиладорликгача COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда IgG антитаначалари титр даражасинининг эмлашдан кейинги муддатига нисбатан тўғридан тўғри коррелятсион боғлиқлиги аниқланган;             
ҳомиладорликгача COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда акушерлик ва перинатал натижалар кўрсаткичлари баҳоланган;
ҳомиладорликгача COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларни эмлашдан кейинги даврни кузатишнинг модификациялаштирилган V-safe “Homilador” миллий дастури ишлаб чиқилган.  
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Тошкент тиббиёт академияси мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг 2023 йил 23 ноябрдаги  №11/047 сон хулосасига кўра;
биринчи илмий янгилик. ҳомиладорликкача COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда ҳомиладорликни II триместрини 20-22-24-ҳафталари ва III триместрини 28-30-32-ҳафталикларида қўлланилган вакинанинг хавфсизлиги ва самарадорлиги баҳоланган, ҳомиладорликкача COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда ҳомиладорликни II- ва III-триместрларида қон зардобида IgG антитаначаларини титр даражасига кўра коронавирус касаллигини юқишини прогнозлаш усули ишлаб чиқилган бу коронавирсга қарши эмланган аёлларда эмлашдан кейинги даврни олиб боришга ёрдам беради.
Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: аёлларда ҳомиладорликгача COVID-19 касаллигига қарши эмлашнинг ҳомиладорликни кечишини клиник-диагностик жиҳатларини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш тизими амалиётига, жумладан Тошкент шаҳар 3-сон ва 9-сон туғруқ комплекслари амалиётига жорий этилган.
асоратлари салмоғи ретроспектив таҳлиллар асосида ташхислаш, касалликни ташхислаш ва даволаш ажратиладиган бир қиймат учун сарфланадиган 174 000 сўм ва уч марталик эмлаш учун 522 000 сўмни иқтисод қилиш имлcонини берган. COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда эмлашдан кейинги давми фаол кузатиш мақсадида модификастияланган V-safe “Homilador” миллий кузатув дастури ишлаб чиқилиб амалиётга татбиқ этилиши эмлашдан кейинги маҳаллий ва умумий ножўя таъсирларни вақтида бартараф қилиш имконини берган.
Хулоса. Ҳомиладорликгача коронавирус касаллигига қарши эмлаш аёлларда ҳомиладорлик даврида асоратларни камайтириши эмлашни ҳомиладорликгача қўллаш тавсия этилган. Ҳомиладорликгача коронавирус касаллигига қарши эмлашда қўлланилган вакстинанинг касалликни самарали профилактикаси ва шифохонада бўлиш кунларига эҳтиёжини бартараф этилиши оқибатида ўртача бир кун учун давлат бюджетидан 611 000 сўм иқтисод қилиниши имконини берган.
иккинчи илмий янгилик. ҳомиладорликгача COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда эмлашдан кейинги даврни фаол кузатиш мақсадида модификастиялаштирилган V-safe “Homilador” миллий кузатув ЭҲМ дастури ишлаб чиқилганлиги илмий асосланганлиги билан изоҳланган;
Ҳомиладорликкача COVID-19 касаллигига қарши эмлашнинг ҳомиладор аёлларда хавфсизлиги, самарадорлиги, эмлашдан кейинги иммуногенлик даражасини баҳолаш ва уларда коронавирус касаллиги билан касалланишни прогнозлаш имконини беради.
Тошкент шаҳридаги 3-сонли туғруқ комплекcси бўйича 2023-йил 2-майдаги 94-сонли буйруқ билан, Тошкент шаҳридаги 9-сонли туғруқ комплекси бўйича 2023-йил 3-май 72/1-сонли буйруқ билан амалиётига жорий этилган.
Ҳомиладорликгача COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда эмлашда қўлланилган вакстинанинг фетопластентар тизим эходопплерографик ва пластентар гормонлар кўрсаткичларига, гемостаз тизимига, ститокинлар ҳолати ҳамда акушерлик ва перинатал натижаларига таъсири ўрганилган, ушбу ўтказилган тадқиқотлар эмлашдан кейинги патологик ўзгаришлар ва эмлашнинг хавфсизлигини исботлаш имконини берган.
Коронавирус инфекцияси билан касалланган ҳомиладор аёлларда кузатиладиган акушерлик ва перинатал асоратларни олдини олиш имконини берди. Натижада, уларда кузатилиши мумкин бўлган акушерлик ва перинатал асоратларни камайтиришга эришилган.
учинчи илмий янгилик. COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда фетопластентар тизимининг ҳолати таҳлилилари натижасида эмлашнинг фетопластентар кўрсаткичларига ножўя таъсир кўрсатмаслиги исботланган.
Ҳомиладорликгача COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёллар қон зардобида LgG антитаначалари титри даражасига кўра қўлланилган вакцинанинг иммуногенлик даражаси ҳамда LgG антитаначалар титр миқдор даражасига кўра эмланган аёлларда COVID-19 касаллиги билан касалланиш хавф даражасини прогнозлаш усулларини ишлаб чиқилганлиги билан изоҳланган.
Тошкент шаҳридаги 3-сонли туғруқ комплекси бўйича 2023-йил 2-майдаги 94-сонли буйруқ билан, Тошкент шаҳридаги 9-сонли туғруқ комплекси бўйича 2023-йил 3-май 72/1-сонли буйруқ билан амалиётига жорий этилган.
Ҳомиладорликкача COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёллар қон зардобида IgG антитаначалари титри даражасига кўра қўлланилган вакстинанинг иммуногенлик даражаси ҳамда IgG антитаначалар титр миқдор даражасига кўра эмланган аёлларда COVID-19 касаллиги билан касалланиш хавф даражасини прогнозлаш коронавирус билан касалланиш профилактикасини сифатини оширади.
Коронавирус касаллигини самарали профилактикаси ва шифохонада бўлиш кунларига эҳтиёжини бартараф этилиши оқибатида ўртача бир кун учун давлат бюджетидан 611 000 сўм иқтисод қилиниши имконини берган.
Ҳомиладорликгача аёлларни коронавирус касаллигига қарши эмлаш ҳомиладорлик даврида коронавирус касаллиги билан касалланишни олдини олишга имкон берган.
Ҳомиладорликгача COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда фетоплацентар тизим эходопплерографик ва плацентар гормонлар кўрсаткичлари, гемостаз тизими, ститокинлар ҳолатини ўрганишга қаратилган лаборатор ва инструментал текширувларнинг сонини камайиши ҳисобига ҳар бир бемордан энг кам миқдорда 650 минг сўм иқтисод қилиш имконини берган.
Ҳомиладорликгача COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда эмлашдан кейинги даврни фаол кузатиш мақсадида модификастияланган V-safe “Homilador” милий кузатув дастури ишлаб чиқилиб амалиётга татбиқ этилиши эмлашдан кейинги маҳаллий ва умумий ножўя таъсирларни вақтида бартараф қилиш, бу эса ўз навбатида мазкур ножўя тасирларни лаборатор ва инструментал ташхислашга сарфланадиган бир бемор учун 265 000 сўм иқтисод қилинса, йиллик иқтисодий кўрсаткич 31 800 000 сўмни (120 нафар бемор учун) ташкил қилади.
Ҳомиладорликкача коронавирус касаллигига қарши эмлаш ҳомиладорлик даврида кузатиладиган акушерлик ва перинатал асоратларни олдини олиш ва бир нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 103 500 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 12 420 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди.
Мамажонова Диёрахон Мирзаали қизининг “Коронавирусга қарши эмланган аёлларда ҳомиладорликнинг клиник диагностик аспектлари” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Тошкент тиббиёт академиясини 2023-йилдаги 29-апрелдаги 01/795-сонли хати Соғлиқни сақлаш вазирлигига тақдим этилган.
тўртинчи илмий янгилик. COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда IgG антитаначалари титр даражасинининг эмлашдан кейинги муддатига нисбатан тўғридан-тўғри корреляцион боғлиқлик мавжудлиги аниқланган;
COVID-19 касаллигига қарши эмланган ҳомиладор аёлларда LgG антитаначалари титр даражасинининг эмлашдан кейинги муддатига нисбатан тўғридан - тўғри коррелястион боғлиқлик мавжудлиги аниқланган корреляция коэффиценти (р=0,29) ташкил этганлиги билан изоҳланди.
Тошкент шаҳридаги 3-сонли туғруқ комплекси бўйича 2023-йил 2-майдаги 94-сонли буйруқ билан, Тошкент шаҳридаги 9-сонли туғруқ комплекси бўйича 2023-йил 3-май 72/1-сонли буйруқ билан амалиётига жорий этилган.
Ҳомиладор аёлларда коронавирус касаллиги билан касалланишини олдини олиш мақсадида ушбу вирусга қарши эмлаш ҳомиладорлик даврида мазкур касаллик билан боғлиқ акушерлик ва перинатал асоратларини олдини олиш ҳамда туғруқни мувафаққиятли якун топишига имконият берган.
COVID-19 касаллигига қарши эмланмаган ҳомиладор аёлларда коронавирус касаллиги билан касалланиш улар ва уларнинг ҳомиласининг саломатлигини тиклаш учун шифохонада даволаниш сарф-харажатларни бир кунлик даволаниш учун минимал миқдорда 151 000 сўм иқтисод қилиб сарф-харажатлар камайтирилди.
Хулоса. ҳомиладор аёлларда коронавирус касаллиги билан касалланиш улар ва уларнинг ҳомиласининг саломатлигини тиклаш учун шифохонада даволаниш сарф- харажатларни бир кунлик даволаниш учун минимал миқдорда 151 000 сўм иқтисод қилиш имконини берди.
Мамажонова Диёрахон Мирзаали қизининг “Коронавирусга қарши эмланган аёлларда ҳомиладорликнинг клиник диагностик аспектлари” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент тиббиёт академиясининг 2023-йил 29-апрелдаги 01/795-сонли хати Соғлиқни сақлаш вазирлигига тақдим этилган.