Таирова Севара Фуркатовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўткир ва сурункали гайморитларнинг иммунобиологик хусусиятлари», 14.00.36 – Аллергология ва иммунология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Tib536.
Илмий раҳбар: Нуралиев Неккадам Абдуллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Санитария гигиена ва касб касалликлари илмий-текшириш институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Иммунология ва инсон геномикаси институти, DSc.02/30.12.2019.Tib.50.01.
Расмий оппонентлар: Зиядуллаев Шухрат Худайбердиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Миррахимова Мактуба Хабибуллаевна, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўткир ва сурункали гайморитларнинг иммунобиологик хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор ўткир ва сурункали йирингли гайморитли   беморларда аниқланган CD8+, CD16+, CD20+, CD23+, IgA, IgM, IgE миқдорларининг ортиши ва CD3+, CD4+, CD4+/CD8+, CD95+ миқдорларининг камайиши билан кечаётган яллиғланиш жараён иммунологик жиҳатдан фарқланмаслиги аниқланган;
илк бор йирингли гайморитларда бактериологик текширувда аниқланган 55,26% штамм монокультура ва 44,74% штамм микроорганизмлар ассоциациялари кўринишидаги холат даволашдан сўнг 46,7% кузатилган ижобий бактериологик натижалар фақат монокультуралардан иборатлиги аниқланган;
илк бор йирингли гайморитларда даволашдан сўнг сақланиб қолган эрта фаоллашув маркерлари (CD23+, CD38+) ва табиий киллерлар (СD16+) юқори миқдори бактериологик тадқиқотларнинг аниқланган ижобий натижалари билан боғлиқлиги исботланган;
илк бор аутоантитаначаларнинг (оДНК, ANA) спектри ва ИЛ-17А нинг юқори миқдори сурункали йирингли гайморит билан оғриган беморларда клиник кечиши билан ўзаро боғликлиги ва яллиғланиш жараёни патогенезида аутоиммун компонентлари иштироки исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Иммунология ва инсон геномикаси институти Эксперт кенгашининг 2023 йил 18 декабрдаги №PhD 5a-2/005-сонли  хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти:  илк бор ўткир ва сурункали йирингли гайморитли   беморларда аниқланган CD8+, CD16+, CD20+, CD23+, IgA, IgM, IgE миқдорларининг ортиши ва CD3+, CD4+, CD4+/CD8+, CD95+ миқдорларининг камайиши билан кечаётган яллиғланиш жараён иммунологик жиҳатдан фарқланмаслиги аниқланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: сурункали йирингли гайморитли   беморларда аниқланган иммунологик кўрсаткичлар ва уларнинг ўзаро боғлиқлиги касалликнинг аниқлаш, ривожланиши, клиник кечиши ва прогнозини баҳолашда мухим роль ўйнайди; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент тиббиёт академиясининг кўп тармоқли тиббиёт клиникаси  амалий фаолиятларига жорий қилинган (Иммунология ва инсон геномикаси институтининг 2023 йил 22 августдаги PhD 3u-t/003-сон маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:  сурункали йирингли гайморит билан касалланган беморларни ўз вақтида иммунологик кўрсаткичларни аниқлаш ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллашга, касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартиришга хамда асоратларини камайтиришга имкон яратган  ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Тошкент тиббиёт академиясининг кўп тармоқли тиббиёт клиникада беморларда иммун тизим фаолиятини баҳолаш ва гайморитлар қўзғатувчиларини аниқлашнинг ташҳисий қийматини аниқлаш услуби хар бир бактериологик тахлил бўйича 25000 сўм тежаш ва эрта ташхис самарадорлигини ошириш имконини берган; хулоса: Таирова Севара Фуркатовнанинг «Сурункали гайморитда ҳўжайравий иммунитет ва аутоиммун кўрсаткичларни прогностик аҳамиятини баҳолаш» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Иммунология ва инсон геномикаси институтининг 2023 йил 22 августдаги PhD 3u-t/003-сонли маълумотномаси);
иккинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор йирингли гайморитларда бактериологик текширувда аниқланган 55,26% штамм монокультура ва 44,74% штамм микроорганизмлар ассоциациялари кўринишидаги холат даволашдан сўнг 46,7% кузатилган ижобий бактериологик натижалар фақат монокультуралардан иборатлиги аниқланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: сурункали йирингли гайморитли   беморларда бактериологик тадқиқотларда аниқланган монокультура ва микроорганизмлар ассоциациялари касаллик кечиши билан ўзаро боғлиқлиги,  ривожланиши ва прогнозини баҳолашда мухим аҳамиятга эга; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши:  илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент шаҳар СЭО ва ЖСХ бошқармаси ва Тошкент педиатрия тиббиёт институти клиник шифохонаси амалий фаолиятига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 18 октябрдаги 8н-з/553-сон маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: сурункали йирингли гайморит билан касалланган беморларда ўз вақтида бактериологик тадқиқотларда аниқланган монокультура ва микроорганизмлар ассоциациялари аниқлаш ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш, касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартирирган хамда асоратларини камайтиришга имкон яратаган  ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Тошкент шаҳар СЭО ва ЖСХ бошқармаси ва Тошкент педиатрия тиббиёт институти клиникаси беморларда гайморитлар қўзғатувчиларини аниқлашнинг ташҳисий қийматини баҳолаш услуби хар бир бактериологик тахлил бўйича 25000 сўм тежаш ва эрта ташхис самарадорлигини ошириш имконини берган; хулоса: Таирова Севара Фуркатовнанинг «Болаларда сурункали гайморитлар қўзғатувчиларини аниқлашнинг ташҳисий қийматини баҳолаш услуби» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 18 октябрдаги 8н-з/553-сон маълумотномаси);
учинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор йирингли гайморитларда даволашдан сўнг сақланиб қолган эрта фаоллашув маркерлари (CD23+, CD38+ ) ва табиий киллерлар ( СD16+) юқори миқдори бактериологик тадқиқотларнинг аниқланган ижобий натижалари билан боғлиқлиги исботланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: сурункали йирингли гайморитли   беморларда аниқланган иммунологик кўрсаткичлар ва уларнинг ўзаро боғлиқлиги касалликнинг аниқлаш, ривожланиши, клиник кечиши ва прогнозини баҳолашда мухим роль ўйнайди: илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент тиббиёт академиясининг кўп тармоқли тиббиёт клиникаси  амалий фаолиятларига жорий қилинган (Иммунология ва инсон геномикаси институтининг 2023 йил 22 августдаги PhD 3u-t/003-сон маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:  сурункали йирингли гайморит билан касалланган беморларни ўз вақтида иммунологик кўрсаткичларни аниқлаш ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллашга, касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартиришга хамда асоратларини камайтиришга имкон яратган  ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Тошкент тиббиёт академиясининг кўп тармоқли тиббиёт клиникада беморларда иммун тизим фаолиятини баҳолаш ва гайморитлар қўзғатувчиларини аниқлашнинг ташҳисий қийматини аниқлаш услуби хар бир бактериологик тахлил бўйича 25000 сўм тежаш ва эрта ташхис самарадорлигини ошириш имконини берган;  хулоса: Таирова Севара Фуркатовнанинг «Сурункали гайморитда ҳўжайравий иммунитет ва аутоиммун кўрсаткичларни прогностик аҳамиятини баҳолаш» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Иммунология ва инсон геномикаси институтининг 2023 йил 22 августдаги PhD 3u-t/003-сонли маълумотномаси).
тўртинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор аутоантитаначаларнинг  (оДНК, ANA) спектри ва ИЛ-17А нинг юқори миқдори сурункали йирингли гайморит билан оғриган беморларда клиник кечиши билан ўзаро боғликлиги ва яллиғланиш жараёни патогенезида аутоиммун компонентлари иштироки исботланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: сурункали йирингли гайморитли   беморларда аниқланган иммунологик кўрсаткичлар ва уларнинг ўзаро боғлиқлиги касалликнинг аниқлаш, ривожланиши, клиник кечиши ва прогнозини баҳолашда мухим роль ўйнайди; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Тошкент тиббиёт академиясининг кўп тармоқли тиббиёт клиникада беморларда иммун тизим фаолиятини баҳолаш ва гайморитлар қўзғатувчиларини аниқлашнинг ташҳисий қийматини аниқлаш услуби хар бир бактериологик тахлил бўйича 25000 сўм тежаш ва эрта ташхис самарадорлигини ошириш имконини берган;  илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги сурункали йирингли гайморит билан касалланган беморларни ўз вақтида иммунологик кўрсаткичларни аниқлаш ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллашга, касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартиришга хамда асоратларини камайтиришга имкон яратган  ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Тошкент тиббиёт академиясининг кўп тармоқли тиббиёт клиникада беморларда иммун тизим фаолиятини баҳолаш ва гайморитлар қўзғатувчиларини аниқлашнинг ташҳисий қийматини аниқлаш услуби хар бир бактериологик тахлил бўйича 25000 сўм тежаш ва эрта ташхис самарадорлигини ошириш имконини берган; хулоса: Таирова Севара Фуркатовнанинг «Сурункали гайморитда ҳўжайравий иммунитет ва аутоиммун кўрсаткичларни прогностик аҳамиятини баҳолаш» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Иммунология ва инсон геномикаси институтининг 2023 йил 22 августдаги PhD 3u-t/003-сонли маълумотномаси).