Хайдаров Илҳом Тухтаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси: “Инглиз ва ўзбек тилларида суғурта лексикасининг чоғиштирма тадқиқи”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/Fil1239.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
Илмий раҳбар: Ахмедов Ойбек Сапорбоевич, филология фанлари доктори (DSc), профессор.
Илмий Кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, Илмий Кенгаш рақами: Термиз давлат университети PhD 03/31.03.2021.Fil.78.04.
Расмий оппонентлар: Маматов Абди Эшонқулович, филология фанлари доктори, профессор;  Аяқулов Нурбек Абдуғаппор ўғли, филология фанлари бойича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги суғурта соҳасида қўлланиладиган терминларнинг структур-семантик хусусиятларини, таржима тамойилларини қиёсий-типологик жиҳатдан очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
суғурта соҳасига оид терминларнинг лингвистик тадрижий тараққиёт босқичларидаги синхрон ва диахрон такомили, инглиз ва ўзбек тилининг турли тизимли ва турли таснифли тил эканлигига  кўра синтактик, семантик ўзгаришларга учраши асосланган;
 тилларнинг морфологик, лексик-семантик ва синтактик усулларининг ясалишида тилларга хос бўлган турли сатҳларда  алломорфлик ва тил тизими бўйича изоморфлик семантик, структур ва стилистик хусусиятлари далилланган;  
инглиз ва ўзбек тилларида суғурта соҳасида қўлланиладиган терминларнинг композицион ва деривацион жиҳатларини аниқлаш орқали аффиксал, морфемик-морфологик, лексик моделлари аниқланган;
инглиз ва ўзбек тилларида мавжуд суғурта терминларини адекват таржима қилишнинг энг мақбул йўллари транслитерация, экспликация, генерализация, компенсация  усуллари эканлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида суғурта соҳасига оид терминларнинг структур-семантик, морфологик-деривацион хусусиятларини очиб бериш бўйича олинган илмий натижалар ва амалий таклифлар асосида:
суғурта соҳасига оид терминларнинг лингвистик тадрижий тараққиёт босқичларидаги синхрон ва диахрон такомили, инглиз ва ўзбек тилининг турли тизимли ва турли таснифли тил эканлигига  кўра синтактик, семантик ўзгаришларга учраши асосланганлигига оид назарий ва амалий хулосалардан АМ П3 2019062030 «Хўжалик юритувчи субъектларнинг кредитга лаёқатлилигини баҳолашнинг скоринг моделини яратиш» номли инновацион лойиҳада фойдаланилган (Тошкент молия институтининг 2022 йил 2 февралдаги 5/298-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа бўйича тайёрланган дарслик ва электрон ресурслар мазмуни бойишига эришилган;
тилларнинг морфологик, лексик-семантик ва синтактик усулларининг ясалишида тилларга хос бўлган турли сатҳларда  алломорфлик ва тил тизими бўйича изоморфлик семантик, структур ва стилистик хусусиятлари далилланганлигига доир назарий ва амалий хулосалардан “Фаровон Суғурта” акциядорлик жамиятининг суғурта ва молиявий фаолиятида фойдаланган (“Фаровон Суғурта” акциядорлик жамиятининг 2022 йил 11 апрелдаги 59-сон маълумотномаси). Натижада контрастли муносабатларнинг фаоллашуви сабабли дескрипторлар семантик жиҳатдан тўлиқ муқобил ва синоним бўлиш хусусиятлари, суғурта терминларининг адекват муқобили билан бирга янги лексик-грамматик хоссалари аниқланган, суғурта соҳасига оид материаллар, ҳужжатларни тўғри ва адекват таржима қилиш имкониятлари яхшиланган;
инглиз ва ўзбек тилларида суғурта соҳасида қўлланиладиган терминларнинг деривацион жиҳатларини аниқлаш орқали аффиксал, морфемик-морфологик, лексик моделлари аниқланганлиги ҳамда инглиз ва ўзбек тилларида мавжуд суғурта терминларини адекват таржима қилишнинг энг мақбул йўллари транслитерация, экспликация, генерализация, компенсация  усуллари эканлиги исботланганлигига доир назарий ва амалий хулосалардан “Эуроасиа Инсуранcе” акциядорлик жамияти фаолияти билан боғлиқ терминшунослик тизимини такомиллаштиришга, ҳужжатлар алмашинувидаги хато ва камчиликларларни камайишига хизмат қилган (Эуроасиа Инсуранcе акциядорлик жамиятининг 2023 йил 26 июлдаги 539-сон маълумотномаси). Натижада суғурта компаниясининг халқаро ҳамкорлик алоқаларига оид хужжатларни тўғри ҳамда адекват таржима қилиш, хорижий ҳамкор ташкилотлар билан тузилган меморандум, битим, баённома ва шартномалар расмийлаштириш ишлари сифат жиҳатидан яхшиланган.