Дустмаматова Нилуфар Пиримкуловнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек ва рус тилларида луғавий градуонимия”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Fil2546.
Илмий раҳбар: Холманова Зулхумор Турдиуевна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01 (бир марталик илмий кенгаш).
Расмий оппонентлар: Исломов Икром Хушбоқович, филология фанлари доктори, доцент; Джумабаева Жамила Шариповна, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва рус тилларидаги луғавий градуонимиянинг функсионал-семантик хусусиятларини ёритиш, умумлингвистик қонуниятлар асосидаги универсалиялар ҳамда лисоний имкониятлар,  тил соҳибларининг идроки, тафаккури, миллий-маданий консептосфераси билан боғлиқ фарқли белгиларни очиб беришдан иборат.  
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
градуонимиянинг ортиқ-камлик даражасини кўрсатиш жиҳатидан ёндош тушунчалардан фарқлари асосланиб, луғавий градуонимиянинг миллий-маданий консептосферани ифодалашдаги лисоний  имкониятлари  очиб берилган;
ўзбек ва рус тилларидаги луғавий градуонимиянинг универсал ва фарқли белгилари, даража кўринишлари, даража ҳосил қилиш воситалари, даражанинг меъёрга муносабати, тил соҳибининг идроки, ижтимоий муносабат белгилари аниқланган;
ўзбек тилида фразеологик бирикларнинг, рус тилида грамматик шаклларнинг юқори семантик даража ифодалаш имкониятларини таҳлил қилиш орқали градуонимияда шахс омилининг ўрни, субектив баҳо муносабати, тил соҳибининг тафаккури, ментал хусусиятлари, этник белгиларнинг акс этиш даражаси аниқланган;
соҳаларга оид градуонимик қаторларнинг ўзбек ва рус тили коммуникатив ва эмоционал-экспрессив функсиясини акс эттиришдаги ўрни, нарса-буюм, воқеа-ҳодисалардаги градуонимик белгиларнинг баҳолаш призмасидан ўтиши, шахс лисоний онгида қарор топиши, идрок этилиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва рус тилларидаги градуонимия таҳлили бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ўзбек ва рус тилларидаги градуонимиянинг универсал ва фарқли белгилари, даража кўринишлари, даража ҳосил қилиш воситалари, даражанинг меъёрга муносабат эканлиги, тил соҳибининг идроки, ижтимоий муносабатлари таҳлиллари, даражаланишнинг туркологияга оид қадимги манбаларда кузатилиши, илмий адабиётлардаги талқинига  оид илмий хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида  2019–2022-йилларда бажарилган А-ОТ-2019-10 рақамли “Ўзбек тилида нейминг: меъёрий-ҳуқуқий асосларини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022-йил 19-ноябрдаги 04/1-3194-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек ва рус тилларидаги градуонимиянинг коммуникатив, эмоционал-экспрессив, аккумулятив хусусиятларини кўрсатишга  эришилган;
ўзбек тилшунослигига янги йўналиш сифатида кириб келаётган антропосентрик тилшунослик, унинг йўналишлари, градуонимияда шахс омилининг ўрни, субектив баҳо муносабати, тил соҳибининг тафаккури, дунёқараши, ментал хусусиятлари, этник белгиларининг акс этиши  ҳақидаги назарий хулосалардан  Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида  2020–2022-йилларда бажарилган АМ-ФЗ-201908172 рақамли “Ўзбек тилининг таълимий корпусини яратиш” номли амалий лойиҳанинг назарий қисмида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 4-февралдаги 01/4-246-сон маълумотномаси). Натижада градуонимиянинг шаклланиши, ўзбек ва рус тиллари тизимида тутган ўрни, градуонимияга ёндашувларнинг хилма-хиллиги, даражаланишнинг лексик-семантик, когнитив хусусиятлари бўйича тавсиялар ишллаб чиқилган;
нарса-буюм, воқеа-ҳодисаларнинг градуонимик белгига эгалиги, мазкур белгиларнинг  баҳолаш призмасидан ўтиши, шахс лисоний онгида қарор топиши, идрок этилиши ҳақидаги илмий-назарий хулосалардан Сирдарё вилоят телерадиокомпаниясининг “Хайрли кун!” кўрсатуви ссенарийларини ёзишда фойдаланилган (ЎзМТРК Сирдарё вилоят телерадиокомпаниясининг 2022-йил 9-ноябрдаги 482-сон маълумотномаси). Натижада телекўрсатув учун тайёрланган материалларнинг мазмуни назарий ва амалий маълумотлар билан бойитилган.