Каршиев Шерзод Саидалиевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Полиетник давлатларда миллатлараро тотувликни таъминлашнинг ижтимоий-сиёсий ва маънавий омиллари», 09.00.09 – Маънавий жараёнлар ва технологиялар (сиёсий фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.2.PhD/Ss395.
Илмий раҳбар: Мусаев Одил Рахматович, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Чирчиқ давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Республика Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги Ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институти, DSc.03/29.12.2022.F/Ss.135.01.
Расмий оппонентлар: Тўйчиев Бердиқул Турақулович, фалсафа фанлари доктори, профессор; Қўчқоров Ваҳоб, сиёсий фанлар доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Полиетник давлатларда миллатлараро тотувликни таъминлашнинг ижтимоий-маънавий омилларини сиёсий жиҳатдан очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
жамиятда ижтимоий-сиёсий барқарорликни таъминлаш шу минтақада истиқомат қилаётган полиетник миллат вакилларида ижтимоий келиб чиқиши, диний мансублиги, миллий қадриятлари ва урф-одатлари, анʼаналарига фуқаролик жамияти ва эркин фуқаро принципларидан келиб чиқиб ёндашиш, уларда ягона Ватан туйғусини шакллантиришга бевосита боғлиқлиги миллий-сиёсий бирдамлик тамойилига кўра очиб берилган;
Ўзбекистонда фуқаролик жамиятини ривожлантириш жараёнида миллатлараро муносабатларни такомиллаштиришнинг ўзига хос хусусиятлари, этно-ижтимоий жараёнлар таҳлил қилинган ҳамда миллатлараро дифференциация жараёнлари, глобаллашув ва миллатлараро ҳамжиҳатликни таъминлаш билан боғлиқ муаммолар жамиятда сиёсий барқарорлик ва миллатлараро бирдамликни таъминлаш борасида амалга оширилаётган сиёсий ислоҳотларга кўра таснифланган;
ижтимоий-маънавий ҳаётнинг муҳим таркибий қисми бўлган тенг ҳуқуқлилик, толерантлик, этноплюрализм, мултикултурализм ғояларини амалга оширишда моноетник миллат вакилларининг санʼати, маданияти, урф-одатлари ва қадриятларини титул миллатнинг шу мазмундаги анʼаналари билан уйғунлаштириш жамиятда сиёсий барқарорлик ва миллий тотувликни таъминлашнинг муҳим омили эканлиги асосланган;
полиетник жамиятда миллий сиёсат концепциясини умуминсонийлик тамойилларини (қонун устуворлиги, тенглик, эркинлик) инобатга олган ҳолда ишлаб чиқиш зарурати асосланган ҳамда бу жараёнда анʼанавийлик, консерватизм, трансформационализм, диний бағрикенглик каби концептуал ғояларга таянилиш (эмпирик кузатув, мақсадли-тизимлилик усуллари асосида) этномуносабатларни ривожлантириш омиллари эканлиги очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Жамият ҳаётини демократлаштириш жараёнларининг миллатлараро муносабатларни такомиллашувига таъсирини ўрганиш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
жамиятда ижтимоий-сиёсий барқарорликни таъминлаш шу минтақада истиқомат қилаётган полиетник миллат вакилларида ижтимоий келиб чиқиши, диний мансублиги, миллий қадриятлари ва урф-одатлари, анʼаналарига фуқаролик жамияти ва эркин фуқаро принципларидан келиб чиқиб ёндашиш, уларда ягона Ватан туйғусини шакллантиришга бевосита боғлиқлиги миллий-сиёсий бирдамлик тамойилига кўра очиб берилганлигига оид хулосалардан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2021 -2022 йилларда ўтказилган тарғибот фаолиятида татбиқ этилган. Жумладан, Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2022 йилда маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини ошириш ва сохани ривожлантириш бўйича чора-тадбирлар дастурининг ИХ йўналишида белгиланган “Геосиёсий ва мафкуравий жараёнларни мунтазам ўрганиш, миллатчилик, терроризм, экстремизм, ақидапарастлик, одам савдоси, наркобизнес ва бошқа хатарли таҳдидларга карши самарали ғоявий кураш олиб боришда фойдаланилган (Республика Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг 2023 йил 11 январдаги 8-сон далолатномаси). Ушбу назарий таклифлар Марказ ва унинг қошидаги институтнинг миллатлараро тотувликни ривожлантириш борасидаги ишлари самарадорлигини оширишга катта ҳисса қўшган;
Ўзбекистонда фуқаролик жамиятини ривожлантириш жараёнида миллатлараро муносабатларни такомиллаштиришнинг ўзига хос хусусиятлари, этно-ижтимоий жараёнлар таҳлил қилинган ҳамда миллатлараро дифференциация жараёнлари, глобаллашув ва миллатлараро ҳамжиҳатликни таъминлаш билан боғлиқ муаммолар жамиятда сиёсий барқарорлик ва миллатлараро бирдамликни таъминлаш борасида амалга оширилаётган сиёсий ислоҳотларга кўра таснифланганлигига оид мулоҳазалардан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузурида Миллатлараро муносабатлар ва хорижий мамлакатлар билан дўстона муносабатлар бўйича қўмитасининг 2022 йилга мўлжалланган иш режасининг 33. “Фуқаролар йиғинларининг диний маърифат ва маънавий-ахлоқий тарбия масалалари бўйича маслаҳатчиларининг ишини самарали ташкил этишнинг тартиб-таомиллари”; 41. “Маҳаллаларда ҳуқуқбузарлик, миллатчилик, диний экстремизм, ақидапарастлик мафкураси, миссионерлик каби салбий иллатларнинг олдини олиш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқиш” бандларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузурида Миллатлараро муносабатлар ва хорижий мамлакатлар билан дўстона муносабатлар бўйича қўмитасининг 2023 йил 04 апрелдаги 14-07-371-сон далолатномаси). Мазкур илмий хулоса ва амалий тавсиялардан Қўмитанинг конференция, семинар, давра суҳбатлари, шунингдек миллатлараро муносабатлар бўйича илмий-амалий тадқиқотларни ташкил этишига катта ҳисса қўшган;
ижтимоий-маънавий ҳаётнинг муҳим таркибий қисми бўлган тенг ҳуқуқлилик, толерантлик, этноплюрализм, мултикултурализм ғояларини амалга оширишда моноетник миллат вакилларининг санʼати, маданияти, урф-одатлари ва қадриятларини титул миллатнинг шу мазмундаги анʼаналари билан уйғунлаштириш жамиятда сиёсий барқарорлик ва миллий тотувликни таъминлашнинг муҳим омили эканлигига оид хулосалардан Ўзбекистон Республикаси “Миллий тикланиш” демократик партиясининг 2020-2024 йилларга мўлжалланган сайловолди дастуридаги 5.4. Миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни таъминлаш соҳасида: Ўзбекистон фуқороларини миллатлараро ҳурмат, дўстлик, аҳиллик ва ватанпарварлик, мамлакат тақдири учун маъсулият ва дахлдорлик туйғуси атрофида жипслаштириш каби белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда  фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси “Миллий тикланиш” демократик партиясининг 2023 йил 23 январдаги 04/173-сон далолатномаси). Натижаларнинг амалиётга жорий этилиши партия фаолиятида миллатлараро тотувликни таъминлаш йўналишида амалга оширишга йўналтирилган тадбирларда айниқса, полиетник маҳаллалардаги тадбирларни эмпирик, стратегик, тизимлилик асосида ташкил этиш имконини берган;
полиетник жамиятда миллий сиёсат концепциясини умуминсонийлик тамойилларини (қонун устуворлиги, тенглик, эркинлик) инобатга олган ҳолда ишлаб чиқиш зарурати асосланган ҳамда бу жараёнда анʼанавийлик, консерватизм, трансформационализм, диний бағрикенглик каби концептуал ғояларга таянилиш (эмпирик кузатув, мақсадли-тизимлилик усуллари асосида) этномуносабатларни ривожлантириш омиллари эканлигига оид хулосалардан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2021-2022 йилларда ўтказилган тарғибот фаолиятида татбиқ этилган. Жумладан, Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2022 йилда маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини ошириш ва сохани ривожлантириш бўйича чора-тадбирлар дастурининг ИХ йўналишида белгиланган "Ўзбекистон - умумий уйимиз", “Жаҳолатга қарши маърифат”, “Ислом ақидапарастликни қоралайди”, “Ёшлар экстремизмга қарши”, “Маънавият одам ва олам ҳалоскори”, “Миссионерлик: моҳият, мақсадлар, оқибатлар ва олдини олиш йўллари”, “Ислом терроризмга қарши” мавзуларида маънавий-маърифий тадбирлар ташкил этиш”да фойдаланилган (Республика Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг 2023 йил 11 январдаги 8-сон далолатномаси). Ушбу назарий таклифлар Марказ ва унинг қошидаги институтнинг миллатлараро тотувликни ривожлантириш борасидаги ишлари самарадорлигини оширишга катта ҳисса қўшган.