Ғаффорова Муштарийбону Фурқат қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Тоғолди кичик дарёлардаги ўзан деформацияси параметрларини ҳисоблаш усулларини такомиллаштириш”, 05.09.07-“Гидравлика ва муҳандислик гидрологияси” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:  B2023.3.PhD/T4030
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони:
Махмудов Илхом Эрназарович техника фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ирригация ва сув муаммолари илмий-тадқиқот институтида бажарилган.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ирригация ва сув муаммолари илмий-тадқиқот институти ҳузуридаги илмий даражалар берувчи DSc.41/30.04.2021.T.131.01 рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Худақулов Савет Ишанқулович– Ирригация ва сув муаммолари илмий-тадқиқот институти техника фанлари доктори профессор, (05.09.07).  Ибрагимов Илхом Ахрорович – Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети Бухоро сув ресурсларини бошқариш институти PhD., доц.  (05.09.07).
Етакчи ташкилот – Ўзбекистон Миллий университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: тоғолди кичик дарёлар ўзанларининг деформация параметрларини ҳисоблашнинг гидравлик усулларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тоғолди кичик дарёлар ҳавзаларида содир бўлаётган сел-тошқинларни баҳолаш ва турли таъминланганликдаги максимал сув сарфини аниқлаш усули оқим режими элементларини ҳисобга олган такомиллаштирилган;
тоғолди кичик дарёларнинг турли таъминланганликдаги максимал сув сарфларини аниқлаш усули Гумбелнинг 1–тип тақсимотидан фойдаланилган ҳолда такомиллаштирилган;
дарё ҳавзасидаги ирригацион каналларнинг техник ҳолати баҳоланган ва фойдали иш коэффициенти (ФИК) гидрометрик усул асосида аниқланган;
Экснер тенгламалар тизими асосида Ғовасой дарёсидаги сув оқими динамикаси ва ўзан жараёнлари деформациясини прогноз қилишнинг математик модели ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тоғолди кичик дарёларнинг гидрологик ва гидравлик параметрларини аниқлаш усулларини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Ғовасой дарёсининг гидрологик режими элементлари аниқлаштирилди ва турли таъминланганликдаги максимал сув сарфлари аниқлашнинг такомиллаштирилган усули Норин-Сирдарё ирригация тизимлари ҳавза бошқармасига қарашли Чуст тумани Ирригация бўлими фаолиятига татбиқ қилинган. (Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг 23 йил 27 сентябрдаги № 03/37-3095 сонли маълумотномаси). Натижада, дарё ҳавзасидаги иншоотларни сув ўтказиш қобилиятини аниқлаш ва улар хавфсиз фойдаланиш имконияти ятатилган.
Сув ресурслари ва ҳавзасидаги гидротехник иншоотлардан самарали фойдаланиш мақсадида ирригацион каналларнинг фойдали иш коэффициенти (ФИК) гидрометрик усул асосида аниқлаштирилди, дарё ўзанида иншоотлар таъсирида кечадиган жараёнлар дарёнинг гидрологик режими элементларини ҳисобга олган ҳолда баҳоланди. Норин-Сирдарё ирригация тизимлари ҳавза бошқармасига қарашли Чуст, Янгиқўрғон туманлари Ирригация бўлимлари фаолиятига татбиқ қилинган. (Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг 23 йил 27 сентиябрдаги № 03/37-3095 сонли маълумотномаси). Натижада, ирригацион каналлардан фойдаланиш самарадорлиги оширилган.
Дарё ҳавзасидаги ирригация тармокларнинг чизикли схемаси, сув истеъмолчиларининг худудий бўлиниши замонавий географик ахборот тизими технологияларини қўллаш асосида шакллантирилди ва Ғовасой дарёси ҳавзасининг электрон харитаси тузилди. (Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг маълумотномаси). Натижада, дарёда юзага келаётган гидрологик жараёнларни тезкор аниқлаш, прогноз қилиш имкони яратилган.
Сув баланси элементларини ҳисобга олган ҳолда дарё оқимининг тезкор бошқарувини амалга оширишни таъминловчи дастур ишлаб чиқилган ва Норин-Сирдарё ирригация тизимлари ҳавза бошқармаси фаолиятига татбиқ қилинган (Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг 23 йил 27 сентиябрдаги № 03/37-3095 сонли маълумотномаси). Натижада, тоғолди кичик дарёлар ҳавзаларидаги сув истеъмолчиларининг ҳудудий бўлиниши асосида дарё ҳавзаси сув ресурсларини тезкор бошқарувини амалга ошириш имкониятлари яратилган.