Sayt test rejimida ishlamoqda

Жумақулова Шахноза Қудрат қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
“Фразео-семантик майдонда “хурсандчилик” этимонларининг прагматик хусусиятлари (инглиз ва ўзбек тиллари мисолида)”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD/Fil3150.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
Илмий раҳбар: Хошимхўжаева Мохирух Музаффаровна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Илмий кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, илмий кенгаш рақами: Термиз давлат университети,  PhD 03/31.03.2021.Fil.78.04
Расмий оппонентлар: Мирсанов Ғайбулла Қулмуродович, филология фанлари доктори (ДСc), доцент; Асқарова Шахноза Камолиддиновна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларида “хурсандчилик” этимонлари ва улар қўлланилган фразео-семантик майдонни аниқлаш, шунингдек, уларнинг бадиий асарлар матнларида прагматик хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
“хурсандчилик” этимонларига эга фразеологик бирликларнинг фразеологик бутунлик, фразеологик қўшилма, фразеологик чатишма ҳамда идиоматика, идио-фразеоматика, фразеоматика каби “хурсандчилик” этимонларига эга фразеологик бирликлар аниқланган;
фразеологик бутунлик, фразеологик қўшилма, фразеологик чатишма ҳамда идиоматика, идио-фразеоматика, фразеоматика турларида “хурсандчилик” этимонларига эга чоғиштирилган фразеологик бирликлар аниқланган;
турли бадиий асарлар нутқий актларида “хурсандчилик” этимонлари қўлланилган фразеологик бирликларнинг шаклланишида асос бўлувчи семантик трансформация ҳодисаси далилланган;
инглиз ҳамда ўзбек бадиий асарларида учрайдиган “хурсандчилик” этимонларини ўз ичига олган фразеологик бирликларга эга нутқий ҳаракатларнинг  локутив, иллокутив, перлокутив актлар каби прагматик хусусиятлари асосланиб, фразеологик бирликларнинг шаклланишида асос бўлувчи семантик трансформация ҳодисаси далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида фразео-семантик майдонда “хурсандчилик” этимонларининг прагматик хусусиятларини таҳлил қилиш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
“хурсандчилик” этимонларига эга фразеологик бирликларнинг фразеологик бутунлик, фразеологик қўшилма, фразеологик чатишма ҳамда идиоматика, идио-фразеоматика, фразеоматика каби “хурсандчилик” этимонларига эга фразеологик бирликлар аниқланганлигига оид хулосалардан Давлат илмий-техник дастурлари доирасидаги ПЗ-20170927147 “Қадимги даврлардан ХИИИ асргача бўлган туркий ёзма манбалар тадқиқи” номли амалий грант лойиҳасидан фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022-йил 11-ноябрдаги 01/4-3099-сон маълумотномаси). Натижада, инглиз ва ўзбек тилларида “хурсандчилик” этимонлари, улар қўлланилган фразео-семантик майдон тавсифи ва уларни қамраб олган фразеологик бирликларнинг турлари ва ушбу фразеологизмларда иштирок этган “хурсандчилик” этимонларининг прагматик хусусиятлари орқали инсон қиёфаси, феъл-атвори тасвирида қадимги даврлардан ХИИИ асргача бўлган туркий ёзма манбалар тадқиқи такомиллаштирилган;
фразеологик бутунлик, фразеологик қўшилма, фразеологик чатишма ҳамда идиоматика, идио-фразеоматика, фразеоматика турларида “хурсандчилик” этимонларига эга чоғиштирилган фразеологик бирликлар аниқланганлигига оид илмий натижалардан Давлат илмий-техник дастурлари доирасидаги мўлжалланган Ф3-201912258 “Ўзбек адабиётининг кўп тилли (ўзбек, рус, инглиз тилларида) электрон платформасини яратиш” номли амалий грант лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 23-августдаги 04/1-1547-сон маълумотномаси). Натижада, ўзбек адабиётининг кўп тилли электрон платформасини яратишда лексемаларнинг диахрон ва синхрон аспектлардаги даврий қатлами ёрдамида инглиз ва ўзбек тилларидаги моҳиятини очиб беришга эришилган;
турли бадиий асарлар нутқий актларида “хурсандчилик” этимонлари қўлланилган фразеологик бирликларнинг шаклланишида асос бўлувчи семантик трансформация ҳодисаси далилланганлиги ҳамда инглиз ҳамда ўзбек бадиий асарларида учрайдиган “хурсандчилик” этимонларини ўз ичига олган фразеологик бирликларга эга нутқий ҳаракатларнинг  локутив, иллокутив, перлокутив актлар каби прагматик хусусиятлари асосланиб, фразеологик бирликларнинг шаклланишида асос бўлувчи семантик трансформация ҳодисаси далилланганлигига оид илмий-назарий қарашлардан Т.Н.Қори-Ниёзий номидаги Ўзбекистон Педагогика Фанлари илмий тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиали томонидан 2017-2020-йилларда бажарилган Ф3-2016-0908 1165532 рақамли “Қорақалпоқ тилининг янги алфавити ва имло қоидаларига мувофиқ она тили ва адабиётини ривожлантириш методикаси” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Т.Н.Қори-Ниёзий номидаги Ўзбекистон Педагогика Фанлари илмий тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалининг 2023-йил 11-сентябрдаги 458/1-сон маълумотномаси). Натижада, фундаментал лойиҳа назарий қисми фразео-семантик майдонда “хурсандчилик” этимонлари ҳамда уларнинг прагматик хусусиятлари ҳақидаги маълумотлар билан бойитилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish