Тошпулатов Саидахмад Олимжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Турли хил периферик витреохориоретинaл дистрофиялaрдa комбинирлaнгaн лaзер жaрроҳлиги қўллaнилишининг клиник вa функционaл нaтижaлaри» 14.00.08 – Офтальмология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1.PhD/Tib1678.
Илмий раҳбар: Юсупов Азамат Фархадович, тиббиёт фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика ихтисослаштирилган кўз микрохирургияси илмий-амалий тиббиёт маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган кўз микрохирургияси илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.01.2020.Tib.105.01.  
Расмий оппонентлар: Dr. Ugur Emrah Altiparmak, профессор (Туркия); Билалов Эркин Назимович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Асоратланган периферик витреохориоретинал дистрофияли беморларда комбинирланган лазер жарроҳлик самарадорлигини баҳолаш ва ушбу беморларда ўтказиладиган кераторефракцион лазер жарроҳлик амалиётларига дифференциал ёндашув алгоритмини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тракцион компонентли турли хил периферик витреохориоретинал дистрофияларда кўз тўр пардаси дистрофик соҳасининг спектрал оптик когерент томографияси ва ултратовуш текширув маълумотларига кўра диагностик мезонлари такомиллаштирилган; 
илк бор тракцион компонентли периферик витреохориоретинал дистрофиянинг хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда баръер лазеркоагуляция ва ИАГ-лазерли трактотомияни ўз ичига олган комбинирланган даволаш усули ишлаб чиқилган ва таклиф қилинган усул самарадорлиги исботланган; 
илк бор лазер кератомилеусис ин ситу (LASIK) жарроҳлик амалиёти давомида қўлланиладиган микрокератом ускунасини асоратланган периферик витреохориоретинал дистрофияли беморларнинг кўз тўр пардасида асоратлар келтириб чиқариши аниқланган;
илк бор тракцион компонентли периферик витреохориоретинал дистрофияли беморларда баръер лазеркоагуляция ва комбинирланган лазер жарроҳлигидан кейин кераторефракцион лазер операцияларни ўтказиш мезонлари аниқланиб, ушбу беморларнинг олиб бориш алгоритми ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Рeспублика ихтисослаштирилган кўз микрохирургияси илмий-амалий тиббиёт маркази  эксперт кенгашининг 2023 йил 20 октябрдаги 4-сон хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: тракцион компонентли турли хил периферик витреохориоретинал дистрофияларда кўз тўр пардаси дистрофик соҳасининг спектрал оптик когерент томографияси ва ултратовуш текширув маълумотларига кўра диагностик мезонлари такомиллаштирилган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: Периферик витреохориоретинал дистрофияларни (ПВХРД) ташхислашда янада чуқурроқ ёндашилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика ихтисослаштирилган кўз микрохирургияси илмий-амалий тиббиёт марказининг Бухоро филиали ва "Doctor Vision" клиникасида Республика кўз касалликлари шифохонасининг клиник амалиётига татбиқ этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: Ўз вақтида, аниқ қўйилган ташхис баръер лазер коагуляциясини қайта қилиш заруратидан холос қилади ва тракцияни ўз вақтида аниқлаб комбинирланган давога йўналтиришда муҳим аҳамият касб этади. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: Олинган натижалар ўз вақтида ташхис қўйиш ва махсус даволашни бошлаш имконини беради ва бемор қайта лазер давога муҳтож бўлмайди. Хулоса: Ушбу илмий янгиликни текшириш усуллари стандартига қўшиш периферик витреохориоретинал дистрофияли беморларна ўз вақтида ташхислаб, керакли ва тўғри даво чорасини танлашда ёрдам беради;
иккинчи илмий янгилик: илк бор тракцион компонентли периферик витреохориоретинал дистрофиянинг хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда баръер лазеркоагуляция ва ИАГ-лазерли трактотомияни ўз ичига олган комбинирланган даволаш усули ишлаб чиқилган ва таклиф қилинган усул самарадорлиги баҳоланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: Тракцион компонентли турли хил периферик витреохориоретинал дистрофияси мавжуд беморларда кўз тўр пардасининг регматоген тўлиқ кўчиб кетишини олдини оладиган ҳамда беморларнинг визуал ҳаёт сифатини яхшилайдиган комбинирланган лазер давоси таклиф қилинган ва ишлаб чиқарилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика ихтисослаштирилган кўз микрохирургияси илмий-амалий тиббиёт марказининг Бухоро филиали ва "Doctor Vision" клиникасида Республика кўз касалликлари шифохонасининг клиник амалиётига татбиқ этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: Ушбу комбинирланган усул асоратли ПВХРД ли беморларда келгусида кераторефракцион жарроҳлик амалиётини бажаришга ва ўз навбатида ҳаёт сифатини яҳшилашга ёрдам беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: Даволанишда иқтисодий харажатларини камайтиришга, амалиётдан кейинги даврда асоратларнинг қисқартиришга ва беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга имкон берган. Хулоса: Ушбу комбинирланган усулни (барър лазер коагуляцияси ва ИАГ швартотомия) қўллаган ҳолда келажакдаги кузатилиши мумкин асроратлар яъни; янги тўр парда яртиқларини хосил бўлишидан то регматоген тўр парда кўчишигача бўлган холатларни олди олинади;
учинчи илмий янгилик: илк бор LASIK жарроҳлик амалиёти давомида қўлланиладиган микрокератом ускунасини асоратланган периферик витреохориоретинал дистрофияли беморларнинг кўз тўр пардасига таъсири ўрганилган ва келтириб чиқарувчи асоратлар таҳлил қилинган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: Микрокертатом халқаси орқали кузатилиши мумкин бўлган асоратларни коррекция қилиш ва тўғри даво тактикасини танлаш имконини беради. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика ихтисослаштирилган кўз микрохирургияси илмий-амалий тиббиёт марказининг Бухоро филиали ва "Doctor Vision" клиникасида Республика кўз касалликлари шифохонасининг клиник амалиётига татбиқ этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: Беморларга айнан қайси йўл билан кўриш ўткирлигини коррекция қилишни тавсия бериш ва ўз навбатида келиб чиқиши мумкин бўлган асоратларни олдини олиш. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: Ушбу илмий янгиликни иқтисодий самарадорлиги шундан иборатки: Лазер коррекция қилинган кўзларда учрайдиган асоратларни камайтириш ва қайта даволанишни олдини олишдир. Хулоса: Бундан кўриниб турибдики LASIK амалиёти вақтида ишлатиладиган микрокератом ускунаси кўз олд-орқа ўқида ўзгаришга олиб келади ва витреоретинал тортишув хисобига тўр пардада турли асоратлар келтириб чиқариши мумкин. Юқоридагиларни хисобга олган холда ҳар бир кераторефракцион амалиётларга йўналтирилаётган беморлар нафақат кераторефрактометрик, балки кўз тубини чуқурроқ текшириб, муносиб жарроҳлик усулини таклиф қилиниши керак;
тўртинчи илмий янгилик: илк бор тракцион компонентли периферик витреохориоретинал дистрофияли беморларда баръер лазеркоагуляция ва комбинирланган лазер жарроҳлигидан кейин кераторефракцион лазер операцияларни ўтказиш мезонлари аниқланиб, ушбу беморларнинг олиб бориш алгоритми ишлаб чиқилган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: Ушбу алгоритм ПВХРД ли беморларни қайси усулда даволаш йўлини танлаш орқали тўр пардадаги кузатилиши мумкин бўлган асоратларини олдини олиш ва муносиб, кам зарар етказувчи кераторефракцион жарроҳлик амалиётларини олиб боришдан иборат. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика ихтисослаштирилган кўз микрохирургияси илмий-амалий тиббиёт марказининг Бухоро филиали ва "Doctor Vision" клиникасида Республика кўз касалликлари шифохонасининг клиник амалиётига татбиқ етилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: Беморларни стационар даво кунларини қисқртириш ва мехнат қобилятини эрта тикланиши, шу билан бир қаторда тўр парда асоратларини олдини олиш ва кўриш ўткирлигини ошириш йўли билан беморларни ҳаёт сифатини яҳшилаш. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: Олинган натижаларни жорий қилиниши тракцион компонентли периферик витреохориоретинал дистрофиялари бўлган беморларни ташхислаш ва даволаш самарадорлигини оширишга, даволанишда иқтисодий харажатларини камайтиришга, амалиётдан кейинги даврда асоратларнинг қисқартиришга ва беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга имкон берган. Жами, ушбу ташхислаш алгоритмини ва даволаш усулини қўллаш натижасида 2 услубий тавсиянома натижаларига мувофиқ 1 йилда 37 900 314 ва 33 278 000 сўм тежалишига эришиш мумкин. Хулоса: Ишлаб чиқилган алгоритм кераторефракцион амалиёт бажариш учун мурожат қилган периферик витреохориоретинал дистрофияли беморларни даволашни тўгри ташкиллаштиришга ёрдам беради ва асоратли дистрофиялари бор беморларни хам кераторефракцион амалиётларга йўналтира олиш ва оғир асоратларни олдини олишда мухим ахамият касб этади.