Sayt test rejimida ishlamoqda

Муродов Хуршид Уктамовичнинг
фалсафа доктори (PhD) Диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Паррандалар юқумли ларинготрахеит касаллигининг патоморфологик диагностикаси ва қарши кураш чоралари”, 16.00.02 – Ҳайвонлар патологияси, онкологияси ва морфологияси. Ветеринар акушерлиги ва ҳайвонлар репродуксияси биотехникаси (ветеринария фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/В.31
Илмий раҳбар: Элмуродов Бозорбой Актамович, ветеринария фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ветеринария илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ветеринария илмий-тадқиқот институти, PhD.06/29.10.2021.В.1369.01.
Расмий оппонентлар: Дилмуродов Насриддин Бобакулович, ветеринария фанлари доктори, профессор; Джураев Олимжон Ахрорович, ветеринария фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитаси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади паррандалар инфекцион ларинготрахеитининг патоморфологик диагностикаси, унга қарши кураш чоралари ишлаб чиқиш ҳамда инфекцион ларинготрахеит ва колибактериозининг аралаш типдаги патоморфологияси, гематологик ва биокимёвий кўрсаткичларини ўрганишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор республиканинг Қашқадарё вилояти шароитида паррандачилик фермер хўжаликларида инфекцион ларинготрахеит касаллигининг эпизоотик хусусиятлари, унинг айрим бактериал касалликлар билан ўзаро таъсири, фаоллаштирувчи ва эпизоотик жараённинг интенсивлигини таъминлайдиган механизмлари аниқланган;
иссиқ иқлим шароитида инфекцион ларинготрахеитининг резервуари сифатида қон сўрувчи ҳашоротлар хизмат қилиши ва мавсумийлигига кўра баҳорда 35-50, кузда 12-15 фоизни ташкил қилиши аниқланган;
паррандаларнинг инфекцион ларинготрахеитида организмда ўзига хос гемодинамик ва дистрофик жараёнлар трахея, ўпка ва бронхларда кучли ривожланганлиги аниқланган;
инфекцион ларинготрахеитга қарши эмланган паррандалар қонида лейкотситлар ва эритротситлар сонининг кўпайиб бориши, лейкоформуланинг нисбатан ўзгариши қайд этилган бўлса, табиий шароитда ларинготрахеит билан зарарланган паррандалар қонида лейкотситлар сонининг дастлабки кунларидан меъёрга нисбатан 0,86 фоизга ошганлиги аниқланган;
инфекцион ларинготрахеитга қарши эмланган жўжалар қонининг биокимёвий таҳлилига кўра; аланин аминотрансфераза (АлАТ) ферменти клиник соғлом паррандаларга қараганда 6,2 Э/л ва амилаза ферменти 141,0 Э/л, мочевина 5,34±0,11 ммол/л, креатинин 83,47±4,58 мкмол/л миқдоргача ошганлиги қайд қилинди. Бу ҳолат гепатотситларнинг зарарланиши ва ферментлар функсиясининг ўзгариши билан боғлиқлиги аниқланган;
паррандаларнинг инфекцион ларинготрахеит касаллиги диагностикаси ва унга қарши курашиш чора тадбирлари бўйича илмий асосланган тизим ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Паррандалар юқумли ларинготрахеит касаллигининг патоморфологик диагностикаси ва қарши кураш чоралари бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
2018-2022 йиллар давомида Қашқадарё вилоятининг иссиқ иқлим шароитида паррандачилик фермер хўжаликлари ва аҳолига тегишли паррандаларда инфекцион ларинготрахеит касаллигининг эпизоотологияси ўрганилган, таҳлил қилинган ва хулоса берилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2023 йил 17 мартдаги 02/23-114-сон маълумотномаси). Натижада паррандаларнинг инфекцион ларинготрахеит касаллиги Қарши, Касби, Нишон, Косон ва Ғузор туманларида ўртача 12,9 % тарқалганлиги аниқланган.
Паррандаларнинг инфекцион ларинготрахеитга қарши “АВИВАК-ИЛТ” вакцина билан эмланган паррандалар қонининг иммунофони Қашқадарё вилояти туманлари кесимида текширилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2023 йил 17 мартдаги 02/23-114-сон маълумотномаси). Натижада паррандалар қонида иммунофон вилоят бўйича 95% эканлиги аниқланган.
Паррандалар инфекцион ларинготрахеити алоҳида ва колибактериоз билан аралаш кечишида патологик тўқима ва қон намуналари бактериологик, гистологик, гематологик ва биокимёвий текширишлар асосида патоморфологик диагностикаси жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2023 йил 17 мартдаги 02/23-114-сон маълумотномаси). Натижада ветеринария ва паррандачилик билан шуғулланувчи мутахассислар учун паррандаларнинг инфекцион ларинготрахеит касаллигига тезкор диагноз қўйиш услуби татбиқ этилган. 
Ишлаб чиқилган «Паррандаларнинг инфекцион ларинготрахеит касаллигига қарши курашиш чора-тадбирлар Тизими” Қашқадарё вилоятининг паррандачилик фермер хўжаликлари, хусусий тадбиркорлар ва аҳолига қарашли паррандаларга жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2023 йил 17 мартдаги 02/23-114-сон маълумотномаси). Натижада паррандалар инфекцион ларинготрахеит касаллигига қарши самарали кураш ва олдини олишга эришилган.
 

Yangiliklarga obuna bo‘lish