Тян Наталя Викторовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Герман-скиф лексик изоглосслари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Fil82.
Илмий раҳбар: Имяминова Шухратхон Салижановна, филология фанлари номзоди, профессор.
        Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
        ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.01.10.
        Расмий оппонентлар: Қулмаматов Дўсмамат Саттарович, филология фанлари доктори, профессор; Содиқов Зоҳиджон Якубжанович, филология фанлари доктори, доцент.  
Етакчи ташкилот: Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади В.И. Абаев этимологик луғатининг биринчи жилди материали бўйича герман-скиф лексик изоглоссларини аниқлаш орқали уларни замонавий немис тилида акс эттиришни очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
биринчи марта герман-скиф алоқаларига оид “Осетин тилининг тарихий-этимологик луғати” материали асосида герман-осетин қад.нем эгида “сихмола” – осет. асожнæ “сихмола”, нем. ачт “саккиз”  – осет. аст “саккиз”, ингл. чамбер “буфало” – осет. æмбаж “тенгдош” каби лексик параллелларининг ўзига хос хусусиятлари далилланган;
герман ва осетин тиллари лексик фондининг ўзаро тарихий алоқалар мезони  ҳамда унинг икки даврга, яъни кўриб чиқилаётган алоқа даврларининг энг қадимийси – қадимги европаликлар ва скифлар ўртасидаги (тахминан милоддан аввалги ИИИ-ИИ минг йилликлар) ҳамда кейинчалик германлар ва скифлар ўртасидаги алоқалар (эрамизнинг боши – милодий ИВ аср) даврларига бўлиниши асосланган;
В.И.Абаев томонидан тавсия этилган баъзи герман параллелларига оид ҳолатлар ҳар қандай алоқа даврлари билан аниқ боғланиб бўлмаслиги ёки улардан умуман бирон бир алоқанинг далил сифатида фойдаланиш мумкин эмаслиги сабабли уларнинг осетин сўзларига параллелл эканлигига шубҳалар мавжудлиги асосланган;
герман-скиф тил алоқалари жараёнидаги нем. Ҳанф ъканопъ, оccа ъсихмолаъ, қад.нем. фел(а)wа ътол, тол дарахтиъ, қад.нем. ҳōла ъчов чуррасиъ, герм. *спан – 5 та лексик бирликлар билан боғлиқ биринчи давр ҳамда гот. *алут, ингл. але ъэлъ – осет. æлūтон ъмахсус пиво тайёрлашъ, инглсакс. спīр ъбошоқ, барғ – ва осет. æфсīр ъбошоқъ, қад.нем. патҳ ъйўл, сўқмоқъ – осет. фæтæг ъетакчи, сардоръ – 3 та лексик бирликлар билан боғлиқ иккинчи даврлар исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Герман-скиф лексик изоглосслари  тадқиқи жараёнида олинган назарий ишланмалар ва амалий натижалар асосида:
биринчи марта герман-скиф алоқаларига оид “Осетин тилининг тарихий-этимологик луғати” материали асосида герман-осетин қад.нем эгида “сихмола” – осет. асожнæ “сихмола”, нем. ачт “саккиз”  – осет. аст “саккиз”, ингл. чамбер “буфало” – осет. æмбаж “тенгдош” каби лексик параллелларининг ўзига хос хусусиятлари ҳамда герман ва осетин тиллари лексик фондининг ўзаро тарихий алоқалар мезони  ҳамда унинг икки даврга, яъни кўриб чиқилаётган алоқа даврларининг энг қадимийси – қадимги европаликлар ва скифлар ўртасидаги (тахминан милоддан аввалги ИИИ-ИИ минг йилликлар) ҳамда кейинчалик германлар ва скифлар ўртасидаги алоқалар (эрамизнинг боши – милодий ИВ аср) даврларига бўлинишига оид хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2021-2023 йилларда бажарилган Ф3-201912258- рақамли “Ўзбек адабиётининг кўп тилли (ўзбек, рус, инглиз тилларида) электрон платформасини яратиш”  мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти унивеситетининг 2023 йил 03 апрелдаги 03/1-672-сон маълумотномаси). Натижада бадиий асарларни ва мақолаларни ўзбек тилидан хорижий тилларга ёки хорижий тиллардан ўзбек тилига таржима қилиш жараёнида таржима сифатини оширишга эришилган;
В.И.Абаев томонидан тавсия этилган баъзи герман параллелларига оид ҳолатлар ҳар қандай алоқа даврлари билан аниқ боғланиб бўлмаслиги ёки улардан умуман бирон бир алоқанинг далил сифатида фойдаланиш мумкин эмаслиги сабабли уларнинг осетин сўзларига параллелл эканлигига шубҳалар мавжудлигига хулосалардан Ўзбекистон Миллий университетининг таълим жараёнида фойдаланган (Олий таълим ривожлантириш тадқиқотлари ва илғор технологияларни татбиқ этиш марказининг 2023 йил 29 мартдаги 02/01-01-47-сон маълумотномаси). Натижада, мазкур фанларнинг илмий материалини бойитишга эришилган;
герман-скиф тил алоқалари жараёнидаги нем. Ҳанф ъканопъ, оccа ъсихмолаъ, қад.нем. фел(а)wа ътол, тол дарахтиъ, қад.нем. ҳōла ъчов чуррасиъ, герм. *спан – 5 та лексик бирликлар билан боғлиқ биринчи давр ҳамда гот. *алут, ингл. але ъэлъ – осет. æлūтон ъмахсус пиво тайёрлашъ, инглсакс. спīр ъбошоқ, барғ – ва осет. æфсīр ъбошоқъ, қад.нем. патҳ ъйўл, сўқмоқъ – осет. фæтæг ъетакчи, сардоръ – 3 та лексик бирликлар билан боғлиқ иккинчи даврларга оид хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” каналининг “Ҳамма учун” ва “Тақдимот” кўрсатувларининг ссенариянини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниянинг 2023 йил 23 январдаги 06-28-122-сон маълумотномаси). Натижада, диссертация ишининг илмий натижалари ўзининг умумий илмий ва маданий-маърифий аҳамияти билан телекўрсатувларнинг мазмунини бойитишга хизмат қилган.