Sayt test rejimida ishlamoqda

Исраилова Саера Ташпулат қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек тиллари эртак дускурсида  “синов” консепти вербаллашувининг лингвомаданий хусусиятлари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Fil858.
Илмий раҳбар: Ўсаров Иброҳимжон Кўрпашаевич, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Оʻзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.01.10.
Расмий оппонентлар: Джумабаева Жамила Шариповна, филология фанлари доктори, профессор; Шамсематова Барно Рихсиваевна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).  
Етакчи ташкилот: Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек халқ эртакларида “синов-шарт” консептининг лингвомаданий хусусиятларини қиёсий аспектда очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
эртакнинг жанр ҳамда услубий хусусиятлари, эртак ва бошқа адабий жанрлар ўртасидаги фарқ, сеҳрли эртакларнинг халқ, кундалик, ҳайвонот, саргузашт, тарихий ва адабий каби турлари,  уларнинг халқчил услубда яратилиши, турли стилистик воситаларга эга бўлиши каби стилистик ва миллий менталитетни намоён этиши, халқнинг ҳаёт турмуш тарзини акс эттириши каби лингвомаданий хусусиятлари далилланган;
инглиз ва ўзбек тилларида сеҳрли эртакларнинг матни шакллантирувчи таркибий қисмлари, эртаклар тилида сўз ясаш ва сўз ўйинини ҳосил қилиш усуллари, префикс, суффикс ва умумий сўз бойлигини шакллантиришнинг жуфт, такрор усуллари, ғайриоддий атоқли номлар сеҳрли эртаклардаги образларнинг хусусиятларини акс эттириши каби лексик-семантик хусусиятлари асосланган;
инглиз ва ўзбек тиллари сеҳрли эртакларидаги “синов-шарт” консептининг  синовчи ва синалувчи тоифаларга асосланиши, бунда синалувчи бош қаҳрамон, синовчи эса салбий ёки ижобий образ бўлиши, “синов” маноси эса синовчи ҳамда синалувчи шахснинг иштирокида синаш обекти орқали амалга оширилиши, бунда синалувчи қаҳрамон ғолиб бўлиши ва ўз мақсади бўлган тахт, бойлик ёхуд севгилисига эришиши каби лексик-семантик жиҳатлари исботланган;
инглиз ва ўзбек сеҳрли эртакларида “сеҳр” консептининг сеҳргар, сеҳргарлик буюмлари лексик-тематик гуруҳлари таснифи ҳамда инглиз тилидаги сеҳрли эртакларда кўпроқ уй-жой шароитини, флора ва фаунани билдирувчи миллий ўзига хос бирликларнинг, ўзбек тилидаги сеҳрли эртакларда эса кўпроқ кийим-кечакни, озиқ-овқатни билдирувчи миллий ўзига хос бирликларнинг мавжудлиги каби лингвомаданий хусусиятлари далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тиллари сеҳрли эртакларида “синов-шарт” консептларининг лингвомаданий хусусиятлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
эртакнинг жанр ҳамда услубий хусусиятлари, эртак ва бошқа адабий жанрлар ўртасидаги фарқ, сеҳрли эртакларнинг халқ, кундалик, ҳайвонот, саргузашт, тарихий ва адабий каби турлари,  уларнинг халқчил услубда яратилиши, турли стилистик воситаларга эга бўлиши каби стилистик ва миллий менталитетни намоён этиши, халқнинг ҳаёт турмуш тарзини акс эттириши каби лингвомаданий хусусиятларига оид хулосалардан Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университетида бажарилган Эрасмус+ дастурининг Прожеcт Н598340-ЭПП-12018-1-ЭС-ЭППКА2-CБҲЕ-ЖП Университй Cооператион Фрамеwорк фор Кноwледге Трансфер ин Cентрал Асиа анд Чина (УНИCАC) лойҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 3 июндаги 04/44-2796-сон маълумотномаси). Натижада бадиий матнлар каталог ва қўлланмаларни инглиз тилидан ўзбек тилига таржима қилишда хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тилларида сеҳрли эртакларнинг матни шакллантирувчи таркибий қисмлари, эртаклар тилида сўз ясаш ва сўз ўйинини ҳосил қилиш усуллари, префикс, суффикс ва умумий сўз бойлигини шакллантиришнинг жуфт, такрор усуллари, ғайриоддий атоқли номлар сеҳрли эртаклардаги образларнинг хусусиятларини акс эттириши каби лексик-семантик хусусиятларига оид хулосалардан Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университетида 2017-2019 йилларда бажарилган ПЗ-201709134-сонли “Филология йўналиши бўйича инглиз тилини ўрганиш баҳолаш сифатининг шакл ва тамойилларига замонавий ёндашув” номли амалий лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 3 июндаги 04/11-2798-сон маълумотномаси). Натижада тақдим этилган материаллар чет тилини ўрганишда интралингвистик ва экстралингвистик омиллар таъсирида дискурс ва стилистик воситаларни қўлланиш усулларининг ўзига хос хусусиятларини очиб беришда асос бўлган;
инглиз ва ўзбек тиллари сеҳрли эртакларидаги “синов-шарт” консептининг  синовчи ва синалувчи тоифаларга асосланиши, бунда синалувчи бош қаҳрамон, синовчи эса салбий ёки ижобий образ бўлиши, “синов” маноси эса синовчи ҳамда синалувчи шахснинг иштирокида синаш обекти орқали амалга оширилиши, бунда синалувчи қаҳрамон ғолиб бўлиши ва ўз мақсади бўлган тахт, бойлик ёхуд севгилисига эришиши каби лексик-семантик жиҳатларига оид хулосалардан Самарқанд давлат чет тиллар институтида 2016-2018 йилларда бажарилган Эрасмус+ дастурининг 561624-ЭПП-1-2015-УК-ЭППКА2-CБҲЕ-СП-ЭРАСМУС+CБҲЕ ИМЕП: “Ўзбекистонда олий тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқоралаштириш” номли инновацион тадқиқотлар лойиҳасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2021 йил 18 июндаги 1316/30-02-01-сон маълумотномаси). Натижада ўқитувчиларнинг лингвистик ва коммуникативлик қобилиятини ошириш, чоғиштирма тилшунослик ва таржамашунослик соҳаларидаги билмини ошириш ҳамда таълим тизими жараёнини мустаҳкамлаш ва ҳалқоралаштириш мақсадида яратилган услубий қўлланмалар ишлаб чиқишга эришилган;
инглиз ва ўзбек сеҳрли эртакларида “сеҳр” консептининг сеҳргар, сеҳргарлик буюмлари лексик-тематик гуруҳлари таснифи ҳамда инглиз тилидаги сеҳрли эртакларда кўпроқ уй-жой шароитини, флора ва фаунани билдирувчи миллий ўзига хос бирликларнинг, ўзбек тилидаги сеҳрли эртакларда эса кўпроқ кийим-кечакни, озиқ-овқатни билдирувчи миллий ўзига хос бирликларнинг мавжудлиги каби лингвомаданий хусусиятларига оид хулосалардан Самарқанд давлат чет тиллар институтида 2011-2014 йилларда бажарилган И-204-4-5 “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш” мавзусидаги инновацион лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2021 йил 19 июндаги 1321/30-02-01-сон маълумотномаси). Натижада ўқувчиларнинг коммуникатив-билим кўникмаларини ривожлантиришга қаратилган каталог яратилган;
инглиз ва ўзбек сеҳрли эртакларида “сеҳр” консептининг сеҳргар, сеҳргарлик буюмлари лексик-тематик гуруҳлари таснифи ҳамда инглиз тилидаги сеҳрли эртакларда кўпроқ уй-жой шароитини, флора ва фаунани билдирувчи миллий ўзига хос бирликларнинг, ўзбек тилидаги сеҳрли эртакларда эса кўпроқ кийим-кечакни, озиқ-овқатни билдирувчи миллий ўзига хос бирликларнинг мавжудлиги каби лингвомаданий хусусиятларига оид хулосалардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг “Ассалом Ўзбекистон”, “Ижод маҳсули”, “Ибратга йўғрилган умр” ва “Қалб гавҳари” кўрсатувлари сенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси 2021 йил 3 июндаги 01-14-947-сон маълумотномаси). Натижада “Ўзбекистон” телеканалининг “Ассалом Ўзбекистон”, “Ижод маҳсули”, “Ибратга йўғрилган умр” ва “Қалб гавҳари” кўрсатувлари сенарийларини такомиллаштиришга эришилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish