Саидова Зулфизар Худойбердиевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Инглиз ва ўзбек тилларида инсон руҳий ҳолатини ифодаловчи фразеологизмларнинг лисоний хусусиятлари», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/Fil1993.
Илмий раҳбар: Ҳайдаров Анвар Аскарович, филология фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Ахмедов Ойбек Сафарбоевич, филология фанлари доктори, профессор; Қиличев Байрамали Эргашевич, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат чет тиллар институти.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инсон руҳий ҳолатини ифодаловчи фразеологизмларнинг инглиз ва ўзбек тилларидаги муштарак ва ўзига хос жиҳатларни аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз ва ўзбек тилларидаги инсон руҳий ҳолатини ифодаловчи фразеологизмларнинг лингвомаданий хусусиятлари, таркибий ҳамда лексик-семантик моҳияти  ҳар иккала халқ тилининг миллий-лисоний, тил ва нутқ маданияти, миллий менталитети, дунёқараши, руҳияти, эътиқодий тушунчалари, ўзига хос урф-одат ва маросимлари, тафаккури каби омиллар интеграцияси негизида шаклланганлиги асосланган;
ҳар иккала тилдаги фразеологияларнинг инсон ақлий фаолиятини акс эттириш билан боғлиқ қиёсий мафкуравий таҳлили РЖШХ (Руҳий  жараёнлар ва шахс хусусиятлари)  консептуал зонаси билан ифодаланган воқелик соҳаси фразеологик семантика нуқтаи назаридан энг бой бўлган хусусиятлар “Инсон ҳис-туйғулари”, “Шахсий хусусиятлар”, “Ирода” ва “Тафаккур” бўлиб, улар РЖШХ консептуал зонасида фразеологизмларнинг нотекис тақсимланишини ва инсоннинг ички дунёси билан бевосита алоқаси жараёнида зоҳирланиши далилланган;
қардош бўлмаган инглиз ва ўзбек тилларидаги фразеологизмларни қўллаш эҳтиёжи мулоқот қилувчиларининг коммуникатив интенсияси, руҳий ҳолати, билим даражаси, нутқий вазиятнинг бевосита иштирокчиси эканлиги ва мазкур жиҳатлар муайян экспериенсиал матнда намоён бўлиши исботланган;
чоғиштирилаётган тиллардаги субстантив фразеологизмлар асосан “Фикрлаш”, “Ирода” ва “Шахсий хусусиятлар”ни акс эттирса,  сифатдош фразеологизмлар “Фикрлаш”, “Инсон ҳис-туйғулари ва “Шахс хусусиятлари” субзоналарини ҳамда иккала тилдаги кесимли фразеологизмлар асосан ғазаб ва ҳайрат туйғуларини ифодалаш учун хизмат қилиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида инсон руҳий ҳолатини ифодаловчи фразеологизмларнинг лисоний хусусиятларини аниқлаш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
қардош бўлмаган инглиз ва ўзбек тилларидаги фразеологизмларни қўллаш зарурати мулоқот иштирокчиларининг коммуникатив интенцияси, руҳий ҳолати, фундаментал билими, нутқий вазиятга бевосита боғлиқ эканлиги ва мазкур жиҳатлар муайян экспериенциал контекстда намоён бўлишига оид назарий хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2020-2021 йилларда бажарилган ОТ-Ф1-030 “Ўзбек адабиёти тарихи” кўп жилдлик монографиясини (7 жилд) чоп этиш” мавзусидаги инновацион фундаментал илмий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022-йил 18-ноябрдаги 04/1-3188/1-сон маълумотномаси). Натижада фразеологизмлар таҳлилига асосланган материаллар янги илмий манба билан бойиган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги инсон руҳий ҳолатини ифодаловчи фразеологизмларнинг лингвокултурологик хусусиятлари, таркибий ҳамда лексик-семантик моҳияти ҳар иккала халқ тилининг миллий-лисоний, тил ва нутқ маданияти, миллий менталитети, дунёқараши, руҳияти, эътиқодий тушунчалари, ўзига хос урф-одат ва маросимлари, тафаккури каби омиллар интеграцияси негизида шаклланганлигига оид хулосалардан Самарқанд давлат чет тиллар институтида 2016-2018 йилларда амалга оширилган Европа Иттифоқининг Эрасмус+ дастури 561624-ЭРР-1-2015-УК-ЭППКА2-CБҲЕ-СП-ЭРАСМУС+ CБҲЕ ИМЕП: “Ўзбекистонда олий талим тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқаролаштириш” номли хорижий лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2022-йил 2-декабрдаги 3458/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек тилидаги инсон руҳияти билан боғлиқ фразеологизмлар қардош бўлмаган инглиз тилидаги шундай бирликлардан психолингвистик жиҳатдан фарқланишини асослашга эришилган;
ҳар иккала тилдаги фразеологизмларнинг инсон ақлий фаолиятини акс эттириш билан боғлиқ қиёсий мафкуравий таҳлили РЖШХ (Руҳий  жараёнлар ва шахс хусусиятлари)  консептуал зонаси билан ифодаланган воқелик соҳаси фразеологик семантика нуқтайи назаридан энг бой бўлган хусусиятлар “Инсон ҳис-туйғулари”, “Шахсий хусусиятлар”, “Ирода” ва “Тафаккур” бўлиб, улар РЖШХ консептуал зонасида фразеологизмларнинг нотекис тақсимланишини ва инсоннинг ички дунёси билан бевосита алоқасида намоён бўлиши билан боғлиқ хулоса ва натижалардан Бухоро вилоят телерадиокомпаниясида “Ассалом, Бухоро”, “Тил ва тафаккур” каби туркум кўрсатувлар ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Бухоро вилояти телерадиокомпаниясининг 2022-йил 28-ноябрдаги 1/310-сон маълумотномаси). Натижада, мазкур телекўрсатувлар учун тайёрланган материалларнинг мазмуни мукаммаллашган ҳамда илмий-назарий далилларга бой бўлиши таъминланган.