Шаймардонов Тиловмурод Абилаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

 I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Сиддиқий-Ажзий асарларининг қиёсий-матний тадқиқи”, 10.00.10 – Матншунослик ва адабий манбашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.1.PhD/Fil421.
Илмий раҳбар: Жабборов Нурбой Абдулҳакимович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейи.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01.
    Расмий оппонентлар: Каримов Баҳодир Нурметович, филология фанлари доктори, профессор; Махмудов Умедулла Акмалиддин ўғли, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
 Етакчи ташкилот: ЎзР ФА Ўзбек тили, адабиёти ва фолклор  институти.
   Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
   II.Тадқиқотнинг мақсади Сиддиқий-Ажзий биографияси ва назмий асарлари манбаларини аниқлаш, шоир асарларининг қиёсий-матний тадқиқини амалга ошириш, шоир биографияси ва асарларини бирламчи манбалар асосида тиклаш ҳамда шоирнинг адабий-эстетик тафаккур оламини очиб беришдан иборат.  
  III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
  Сиддиқий-Ажзий биографияси ва ижодига оид манбалар текширилиб, шоир авлодлари қўлида сақланиб келаётган шажараси, оилавий муҳитига оид мавжуд маълумотларга аниқлик киритилган, ижодкор асарларининг аслият ва нашр вариантлари қиёси натижасида тушириб қолдирилган 26 мисра шеър, хато ўқилган 200 дан ортиқ сўзлар ҳамда ўзгартирилган мисралар тошбосма нусхалар асосида тикланган;
  шоирнинг “Ойна”, “Машраб”, “Маориф ва ўқитғувчи” журналлари ва “Ҳуррият”, “Садойи Туркистон” газеталарида нашр этилган аввал илмий жамоатчиликка маълум бўлмаган 500 мисрага яқин турли жанрдаги шеърлари, 5 та публицистик мақоласи аниқланган ҳамда Сиддиқий-Ажзий томонидан таржима қилинган Гоголнинг “Шинел” қиссасининг тўлиқ табдили илк бор амалга оширилган ва илмий истифодага олиб кирилган;
 Сиддиқий-Ажзийнинг Садриддин Айний, Маҳмудхўжа Беҳбудий, Абдуқодир Шакурий билан адабий алоқалари янги манбалар асосида илмий муомалага олиб кирилган;
шоирнинг ғазал, мухаммас, рубоий, маснавий, муножот, таърих, марсия сингари жанрлардаги шеърлари ва “Айну-л-адаб” асарининг матн тарихи ва таҳрири масаласи очиб берилган.
   IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.   Сиддиқий-Ажзий асарлари манбаларининг қиёсий-матний тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
  Сиддиқий-Ажзий биографияси ва ижодига оид манбалар текширилиб, шоир авлодлари қўлида сақланиб келаётган шажараси, оилавий муҳити, ижодкор асарларининг аслият ва нашр вариантларининг қиёси натижасида тушириб қолдирилган 26 мисра шеър, хато ўқилган 200 дан ортиқ сўзлар ҳамда ўзгартирилган мисралар тошбосма нусхалар асосида қайта тиклангани, шоирнинг ғазал, мухаммас, рубоий, маснавий, муножот, таърих, марсия сингари жанрлардаги шеърлари ва “Айну-л-адаб” асарининг матн тарихи ва таҳририга оид илмий хулосалар, шоирнинг ижтимоий-сиёсий мавзудаги шеърларини ўзида мужассамлаштирган даврий матбуот саҳифаларидаги илмий жамотчиликка маълум бўлмаган турли жанрга тегишли 500 мисрага яқин шеърлар матни, ижодкорнинг “Ойна”, “Машраб”, “Маориф ва ўқитғувчи” журналлари ва “Ҳуррият”, “Садойи Туркистон” газеталарида нашр этилган аввал илмий жамоатчиликка маълум бўлмаган 5 та публицистик мақоласи, Гоголнинг “Шинел” қиссасининг тўлиқ табдили, Сиддиқий-Ажзийнинг Садриддин Айний, Маҳмудхўжа Беҳбудий, Абдулқодир Шакурий билан алоқалари янги манбалар асосида аниқланганига оид илмий-назарий хулосалардан Алишер навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2017-2020 йилларда бажарилган ОТ-Ф1-030 рақамли “Ўзбек адабиёти тарихи” кўп жилдлик монографияни (7-жилд) чоп этиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳанинг назарий қисмида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 19-майдаги 01/10-989-сон маълумотномаси). Натижада, Сиддиқий-Ажзийнинг манбалардан янги аниқланган шеърий асарлари юртимиз миллий-маънавий ва адабий меросининг ажралмас қисми экани ҳамда ушбу асарларнинг маънавиятимиз ва адабиётимиз тарихида тутган ўрнига доир илмий-назарий хулосалар билан бойитилган;
  Ўзбекистон фондларида Сиддиқий-Ажзий асарларининг тошбосма нусхаларининг мавжудлиги, “Айну-л-адаб” ва “Миръоти ибрат” асарлари Алишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейи фондида 252-,254-рақамлари остида сақланаётгани, шоирнинг ғазал, мухаммас, рубоий, маснавий, муножот, таърих, марсия сингари шеърлари матн тарихи ва таҳририга оид шу пайтгача илмий жамоатчиликка маълум бўлмаган шеърий асарлар ва Гоголнинг “Шинел” қиссаси таржимаси, Сиддиқий-Ажзий асарларининг илмий-монографик тавсифига оид илмий маълумотлар ва назарий хулосалардан Алишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейида 2018-2020 йилларда бажарилган “Алишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейида сақланаётган тошбосма асарларнинг электрон каталогини яратиш ва нашрга тайёрлаш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Фанлар академиясининг 2023 йил 10 мартдаги 03/1255-480-сон маълумотномаси). Натижада, Алишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейи фондидаги Сиддиқий-Ажзий асарлари тошбосма нусхаларининг монографик тавсифи амалга оширилган ва музей тошбосма китоблар каталогини нашрга тайёрлашга хизмат қилган.
  Сиддиқий-Ажзий ХИХ аср иккинчи ярми – ХХ аср бошлари илғор маърифатпарвар шоири, публицисти ва таржимони бўлганлиги, барча қолоқликларнинг бош омили илмсизлик деб билгани ва мактаб очиб, болаларга маърифат улашганлиги, шоир ҳаёти ва ижодини ўрганиш ёшлар дунёқарашини оширишга хизмат қилишига оид янги маълумотлар ва илмий хулосалардан “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг “Тақдимот” номли кўрсатуви ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2022-йил 13-майдаги 02-31-624-сон маълумотномаси). Натижада, телекўрсатувнинг сифати ошиб, миллий уйғониш даври адабиёти ижодкорлари яратган асарларинг халқимиз адабий-эстетик тафаккурини ўстиришдаги ўрнини кўрсатишга эришилган.