Гилязетдинов Камиль Наильевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертaцияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Идиопатик бўйи пастликларининг турли шаклларига чалинган ўзбек миллати ўғил болалар ва ўсмирлар орасида тиббий ёрдам усулларини такомиллаштириш”, 14.00.03 = Эндокринология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.2.PhD/Tib616.
Илмий раҳбар: Рахимова Гульнара Нишановна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: академик Ё.Х.Тўрақулов номидаги республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019.Tib 30.02.
Расмий оппонентлар: Шагазатова Барно Хабибуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Насиров Абдусаттор Аҳадович, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўзбек миллатига мансуб болалар ва ўсмирлардаги идиопатик паст бўйликнинг турли шаклларининг айрим эпидемиологик, антропометрик кўрсаткичларини ташҳислаш ҳамда даволашга ёндошувларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек миллатига мансуб ўғил болаларда ва ўсмирларда генитометрик кўрсаткичларнинг (жинсий олат узунлиги, мояклар ҳажми), ўртача балоғат ёшига етиш, жинсий ривожланишни кечикиш ёши, иккиламчи жинсий белгиларнинг ўзбек аҳолисида пайдо бўлиш вақти референс меъёрлари асосланган;
биринчи марта ўғил болалар ва ўсмирлар ўртасида конституционал ўсиш ва балоғатга етишни кечикиши ҳамда гипогонадотропик гипогонадизмни дифференциал ташҳислаш учун спрей шаклида гонадотропин-рилизинг гормони аналогининг аҳамияти, ҳамда идиопатик паст бўйли ўсмирларда комбинацияланган терапия самарадорлиги асосланган;
ўзбек миллатига мансуб ўғил болаларда ва ўсмирларда жинсий ривожланишнинг энг кўп учрайдиган патологиялари: микропенис (3,6%), сохта крипторхизм (1,95%) ва жинсий ривожланишнинг кечикиши (1,2%) эканлиги аниқланган;
бўйи пастлиги билан боғлиқ бўлган генетик синдромларни ташҳислашда мақсадли экзом кетма-кетлигини қўллашни самарадорлиги аниқланган
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Академик Ё.Х.Тўрақулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт маркази эксперт кенгашининг 2023 йил 5 сентябрдаги 01-06/748 № 37 сон  хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: ўзбек миллатига мансуб ўғил болаларда ва ўсмирларда генитометрик кўрсаткичларнинг (жинсий олат узунлиги, мояклар ҳажми), ўртача балоғат ёшига етиш, жинсий ривожланишни кечикиш ёши, иккиламчи жинсий белгиларнинг ўзбек аҳолисида пайдо бўлиш вақти референс меъёрлари асосланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Академик Ё. X. Тўрақулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий амалий тиббиёт маркази Жиззах филиалининг 2023-йил 13 июлдаги №96-сонли буйруғи ва Тошкент шаҳар филиалининг 2023-йил 26-июндаги №126 - сонли буйруғи орқали амалиётга жорий этилган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: пастбўйлик аниқланган ўғил болалар ва ўсмирларда генитометрик кўрсаткичлар ҳамда иккиламчи жинсий белгилар орқали жинсий ривожланишнинг кечикишини эрта ташҳислаш аҳоли саломатлигини яхшилаш имкониятини беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:идиопатик бўйи пастликларининг турли шаклларига чалинган ўзбек миллати ўғил болалар ва ўсмирларда антропометрик ҳамда иккиламчи жинсий белгилар орқали жинсий ривожланишдан орқада қолишни эрта аниқлаш, дифференциал ташҳислаш учун зарур бўлган ортиқча лаборатор ва асбобий текширувлар, тор мутахассислар кўриклари учун керак бўладиган сарф-харажатларни иқтисод қилишга олиб келади. Хулоса: Идиопатик бўйи пастликларининг турли шаклларига чалинган ўзбек миллати ўғил болалар ва ўсмирларда жинсий ривожланишдан кечикишнинг аниқ референс меъёрларини ишлаб чиқиш орқали 1 нафар бемор ҳисобига маблағнинг ўртача 650.000 сўм иқтисод қилиш имконини берган.
иккинчи илмий янгилик: биринчи марта ўғил болалар ва ўсмирлар ўртасида конституционал ўсиш ва балоғатга етишни кечикиши ҳамда гипогонадотропик гипогонадизмни дифференциал ташҳислаш учун спрей шаклида гонадотропин-рилизинг гормони аналогининг аҳамияти аниқланди ҳамда идиопатик паст бўйли ўсмирларда комбинацияланган терапия самарадорлиги баҳоланган.Академик Ё. X. Тўрақулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий амалий тиббиёт маркази Жиззах филиалининг 2023-йил 13 июлдаги №96-сонли буйруғи ва Тошкент шаҳар филиалининг 2023-йил 26-июндаги №126 - сонли буйруғи орқали амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: идиопатик бўйи пастликларнинг турли шаклларига чалинган ўзбек миллатига мансуб ўғил болалар ва ўсмирларда гипогонадотропик гипогонадизмни дифференциал ташҳислаш учун спрей шаклида гонадотропин-рилизинг гормони аналоги қўллаш ҳамда самарали даволаш уларда бепуштлик ва шу каби оғир асоратларни олдини олиш имкониятини беради.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:конституционал ўсиш ва балоғатга етишни кечикиши ҳамда гипогонадотропик гипогонадизмнинг дифференциал диагностикасида спрей шаклида гонадотропин-рилизинг гормони аналогини (Бусерелин синамаси) қўллаш ҳар бир бемордан ўрта ҳисобда 540.000 сўм, комбинацияланган (тестостерон энантати ва ўсиш гормони) терапия орқали даволаш эса 840.000 сўм пул маблағларини тежалишига олиб келади.
Хулоса: идиопатик бўйи пастликларнинг турли шаклларига чалинган ўзбек миллатига мансуб ўғил болалар ва ўсмирларда гипогонадотропик гипогонадизмни дифференсиал ташхислаш учун спрей шаклида gonadotropin-релизинг гормони аналогини қўллаш ва комбинацияланган (тестостерон энантати ва ўсиш гормони) терапия олиб бориш 1 нафар бемор учун сарфланган маблағдан 1 миллион 380 минг сўм иқтисод қилиш имконини берган.
учинчи илмий янгилик:  ўзбек миллатига мансуб ўғил болаларда ва ўсмирларда жинсий ривожланишнинг енг кўп учрайдиган патологиялари: микропенис (3,6%), сохта крипторхизм (1,95%) ва жинсий ривожланишнинг кечикиши (1,2%) эканлиги аниқланган. Академик Ё. X. Тўрақулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий амалий тиббиёт маркази Жиззах филиалининг 2023-йил 13 июлдаги №96-сонли буйруғи ва Тошкент шаҳар филиалининг 2023-йил 26-июндаги №126 - сонли буйруғи орқали амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ўзбек миллатига мансуб ўсмирлар ва йигитларда референс соматик ҳамда генитометрик кўрсаткичларга эътибор қаратиб жинсий ривожланиш бузилишларини эрта ташислаш ва касалликни ўз вақтида даволаш, уларнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир қилади ҳамда ногиронликнинг олдини олади. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ўзбек миллатига мансуб ўсмирлар ва йигитларда референс соматик ҳамда генитометрик кўрсаткичларга эътибор қаратиб жинсий ривожланиш бузилишларини ташҳислаш ортиқча ҳаракатлар ва сарф ҳаражатларни тежайди. Бу орқали ҳар бир бемор учун 450.000 сўмнинг тежалишига олиб келади.
Хулоса: Идиопатик бўйи пастликларининг турли шаклларига чалинган ўзбек миллати ўғил болалар ва ўсмирлар орасида жинсий ривожланишдан кечикишни эрта ташҳислаш орқали 1 нафар бемордан ўртача 450 минг сўм миқдорда пул маблағлари тежалишига олиб келди.
тўртинчи илмий янгилик: бўйи пастлиги билан боғлиқ бўлган генетик синдромларни ташҳислашда мақсадли экзом кетма-кетлигини қўллашни самарадорлиги аниқланган.
Академик Ё. X. Тўрақулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий амалий тиббиёт маркази Жиззах филиалининг 2023-йил 13 июлдаги №96-сонли буйруғи ва Тошкент шаҳар филиалининг 2023-йил 26-июндаги №126 - сонли буйруғи орқали амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагидан иборат: бўйи пастлиги билан боғлиқ бўлган генетик синдромларни ташҳислашда мақсадли экзом кетма-кетлигини қўллаш муҳим ижтимоий аҳамиятга эга.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:идиопатик бўйи пастликларининг турли шаклларига чалинган ўзбек миллати ўғил болалар ва ўсмирларда генетик синдромларни ташҳислашда мақсадли экзом кетма-кетлигини қўллаш ҳар бир бемор учун ўрта ҳисобда 550.000 сўм миқдорида маблағ  тежалади.
Хулоса: идиопатик бўйи пастликларининг турли шаклларига чалинган ўзбек миллати ўғил болалар ва ўсмирларда генетик синдромларни ташҳислашда мақсадли экзом кетма-кетлигини қўллаш ҳамда даво муолажаларини оптималлаштириш сарф харажати учун кетадиган маблағ ҳамда вақт тежаш имконини беради. Бу маблағ  1 нафар бемор учун ўрта ҳисобда 1 миллион 390.000 сўмни ташкил этади.