Palvanov Taxir Marksovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Ayrim xavfli o‘smalarning birlamchi tibbiyot tizimidagi ikkilamchi profilaktikasining tashkiliy xususiyatlari» 14.00.14 – Onkologiya; 14.00.33-Jamiyat salomatligi. Sog‘liqni saqlashda menejment (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.4.PhD/Tib.3227
Ilmiy rahbar: Xodjiev Daniyar Shamuratovich, tibbiyot fanlari doktori.
Ilmiy maslahatchi: Ibragimov Aziz Yuldashevich, tibbiyot fanlari doktori
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Tibbiyot xodimlarining kasbiy malakasini rivojlantirish markazi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy amaliy tibbiyot markazi huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DSc.04/30.12.2019Tib.77.01
Rasmiy opponentlar: Ibragimov Shavkat Narzikulovich, tibbiyot fanlari doktori; Rustamova Xamida Elemesovna, tibbiyot fanlari doktori, professor
Yetakchi tashkilot: N.N.Petrov nomidagi onkologiya ilmiy amaliy markazi (Rossiya Federatsiyasi)
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: Ikkilamchi profilaktika tizimiga kiritilgan zamonaviy yondashuvlarni joriy etish yo‘li bilan sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘inida xavfli o‘smalarni erta tashxislashni takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
me’da saratoniga va reproduktiv organlarning saraton kasallanishlarining kelib chiqishida, oilaviy polipozlar, xelikobakterioz, yuqori tana vazni ko‘rsatkichlari va jismoniy faollikning pasayishi apoptoz proleferatsiyasining yuqori faolligi hisobiga yetakchi xavf omillar ekanligi asoslangan;
oshqozon-ichak va ayollar reproduktiv tizimi a’zolari o‘smalarida o‘smalarning past darajadagi differensiatsiyasi va o‘sma jarayonining yon turgan qon aylanish tizimi bilan bog‘liq bo‘lgan a’zolarga tarqalishi natijasida o‘smaning keng tarqaladigan belgilarining jadallashuvi o‘rta va yuqori daraja differensiatsiyasida namoyon bo‘lishi asoslangan;
yo‘g‘on ichak va to‘g‘ri ichak saratoni rivojlanishi uchun xavf guruhlarini shakllantirishda o‘smaning morfologiyasi va bemorning yoshidan qat’i nazar polipozning barcha turlari uchun kolonoskopik tekshiruvlardan foydalanishi isbotlangan.
me’da saratoniga gumon hollarda endoskopik tekshiruvlar va reproduktiv organlarning saraton kasalligiga gumon qilinganida profilaktik immunizatsiya o‘zining presezionligi va immunotanqisligi tufayli saratonni birlamchi tashxislashni yaxshilashi isbotlangan.
O‘zbekiston sharoitida ilk bora oshqozon ichak va reproduktiv a`zolar o‘smalarini erta tashxislash maqsadida me`da yarasi malignizatsiyasi, polipoz va krauroz kasalligining xavfli davrida biopsiya qilish hamda suyuq sitologiya yo‘li bilan tekshirish tartibi takomillashtirilgan.
IV.Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘ini darajasida tor ixtisoslik yo‘nalishidagi shifokor-onkologlar ishtirokida chuqurlashtirilgan tibbiy ko‘riklar natijasida xavfli o‘smalar ikkilamchi profilaktikasining optimal variantini tanlash maqsadida ishlab chiqilgan algoritmning o‘rni va ahamiyati isbotlanganligi Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazining Qorqolpog‘iston filiali tashkiliy uslubiy bo‘limlari bo‘yicha 2023 yilning 6 apreldagi 20/1§2-sonli buyruq bilan, Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazining Farg‘ona viloyati filiali tashkiliy uslubiy bo‘limlari bo‘yicha 2023 yilning 20 iyundagi 54-sonli buyruq bilan amaliyotga joriy etilgan.
Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi taklif etilgan tashxislash tartibi sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘ini darajasida tor yo‘nalishdagi onkologlar ishtirokida profilaktik ko‘ruvlar o‘tkazilganligi hisobiga xavfli o‘smalarning ikkilamchi profilaktikasining optimal varinati hisobiga ishlab chiqilgan algoritm xavfli o‘sma kasalliklarini erta tashxislash va bashoratlash sifati yaxshilagan. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quydagilardan iborat: sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘ini darajasida tor ixtisoslikdagi onkologlar ishtirokida profilaktik ko‘ruvlar o‘tkazilganligi hisobiga xavfli o‘smalar ikkilamchi profilaktikasining optimal varinati tanlash maqsadida ishlab chiqilgan algoritm natijasida xastalikni erta tashxislash va patsientlarning xayot sifatini yaxshilash va umr ko‘rish davomiyligi uzaytirish maqsadida (Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi Xorazm filialining 2023 yildagi preyskurantiga binoan, ovqat uchun 21.600 so‘m va dori-dormonlar uchun 57200 so‘m, bir kunlik  o‘rni joy uchun 130.000 so‘m) jami bir kunlik sarf xarajatlar bir nafar patsient uchun 208800 so‘m iqtisod qilinish, bir kurs davolash uchun 2088000 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan.
Xulosa: sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘ini darajasida tor profilli onkologlar ishtirokida profilaktik ko‘ruvlar o‘tkazilganligi hisobiga xavfli o‘smalar ikkilamchi profilaktikasining optimal varinati tanlash maqsadida ishlab chiqilgan algoritmning tatbiq etilishi natijasida bir kunlik sarf xarajatlari uchun 208800 so‘m iqtisod qilinib, 1 nafar patsient hisobiga byudjet mablag‘larini bir kun 208800 so‘mni, bir kurs davolash uchun davlat byudjetidan 2088000 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan.
sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘ini darajasida xavfli o‘smalarni erta tashxislash uchun amalga oshirilgan  chuqurlashtirilgan tibbiy ko‘riklar natijasida xavfli o‘smalarning saraton oldi va saraton kasalliklarida organlarning holatiga qarab tashxislashning ilk bora ishlab chiqilgan funksional dasturi Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazining Qorqolpog‘iston filiali tashkiliy uslubiy bo‘limi va dispanser nazorat bo‘limlari bo‘yicha 2023 yilning 6 apreldagi 20/1§2-sonli buyruq bilan, Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazining Farg‘ona viloyati filiali tashkiliy uslubiy va dispanser nazorati bo‘limlari bo‘yicha 2023 yilning 20 iyundagi 54-sonli buyruq bilan amaliyotga joriy etilgan.
Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi taklif etilgan tashxislash sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘ini darajasida xavfli o‘smalarni erta tashxislash uchun profilaktik ko‘ruvning tashkil qilish–funksional dasturi xastalikni erta tashxislash orqali patsientlarning umr ko‘rish davomiyligini oshirish sifati yaxshilagan.
Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quydagilardan iborat: sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘ini darajasida xavfli o‘smalarni erta tashxislash uchun profilaktik ko‘ruvning tashkil qilish–funksional dasturining tatbiq etilishi xastalikni to‘g‘ri tashxislash va samarali davolash tartibini amalga oshirish uchun (Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi Xorazm filialining 2023 yildagi preyskurantiga binoan, ovqat uchun 21.600 so‘m va dori-dormonlar uchun 57200 so‘m, bir kunlik  o‘rni joy uchun 130.000 so‘m) jami bir kunlik sarf xarajatlari uchun 208800 so‘m iqtisod qilinadi 1 nafar patsient hisobiga byudjet mablag‘larini bir kun 208800 so‘mni, bir kurs davolash uchun  davlat byudjetidan 2088000 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan.
Xulosa: sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘ini darajasida tor profilli onkologlar ishtirokida profilaktik ko‘ruvlar o‘tkazilganligi hisobiga xavfli o‘smalar ikkilamchi profilaktikasining optimal varinati tanlash maqsadida ishlab chiqilgan algoritmning tatbiq etilishi natijasida bir kunlik sarf xarajatlari 1 nafar patsient hisobiga byudjet mablag‘larini bir kun 208800 so‘mni, bir kurs davolash uchun 2088000 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan.
aholiga tibbiy yordam ko‘rsatishda zamonaviy yondashuvlarni hisobga olib, eng ko‘p tarqalgan ayollar reproduktiv tizimi organlari va oshqozon ichak tizimi xavfli o‘smalarini ikkilamchi profilaktika qilish bo‘yicha tizimli tashxislash va samarali davolashning orqali patsientlarning umr ko‘rish davomiyligini baholash gradatsiyalari Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazining Qorqolpog‘iston filiali tashkiliy uslubiy bo‘limi va dispanser nazorat bo‘limlari bo‘yicha 2023 yilning 6 apreldagi 20/1§2-sonli buyruq bilan, Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazining Farg‘ona viloyati filiali tashkiliy uslubiy va dispanser nazorati bo‘limlari bo‘yicha 2023 yilning 20 iyundagi 54-sonli buyruq bilan amaliyotga joriy etilgan.
Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi taklif etilgan davolash usuli va kompleks yondashuvdan foydalanish aholiga tibbiy yordam ko‘rsatishda zamonaviy yondashuvlarni hisobga olib, ayollar reproduktiv tizimi organlari va oshqozon ichak tizimi xavfli o‘smalarini erta tashxislash grdatsiyalari asosida ikkilamchi profilaktikasining tizimli tartibi ishlab chiqilgan.
Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quydagilardan iborat: aholiga tibbiy yordam ko‘rsatishda zamonaviy yondashuvlarni hisobga olib, ayollar reproduktiv tizimi organlari va oshqozon ichak tizimi xavfli o‘smalarini ikkilamchi profilaktika qilish bo‘yicha tashkillashtirilgan tadbirlar ishlab chiqish (Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi Xorazm filialining 2023 yildagi preyskurantiga binoan, ovqat uchun 21.600 so‘m va dori-dormonlar uchun 57200 so‘m, bir kunlik  o‘rni joy uchun 130.000 so‘m) jami bir kunlik sarf xarajatlari 1 nafar patsient hisobiga byudjet mablag‘larini bir kun 208800 so‘mni, bir kurs davolash uchun  davlat byudjetidan 2088000 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan.
Xulosa: sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘ini darajasida tor profilli onkologlar ishtirokida profilaktik ko‘ruvlar o‘tkazilganligi hisobiga xavfli o‘smalar ikkilamchi profilaktikasining optimal varinati tanlash maqsadida ishlab chiqilgan algoritmning tatbiq etilishi natijasida bir kunlik sarf xarajatlari uchun 208800 so‘mni, bir kurs davolash uchun 2088000 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan.
sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘ini darajasida ikkilamchi profilaktika orqali ayollar reproduktiv tizimi organlari va oshqozon ichak tizimini xavfli o‘sma kasalliklarini erta tashxislash samaradorligi Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazining Qorqolpog‘iston filiali tashkiliy uslubiy bo‘limi va dispanser nazorat bo‘limlari bo‘yicha 2023 yilning 6 apreldagi 20/1§2-sonli buyruq bilan, Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazining Farg‘ona viloyati filiali tashkiliy uslubiy va dispanser nazorati bo‘limlari bo‘yicha 2023 yilning 20 iyundagi 54-sonli buyruq bilan amaliyotga joriy etilgan.
Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi taklif etilgan tashxislash orqali sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘ini darajasida ikkilamchi profilaktika orqali ayollar reproduktiv tizimi organlari va oshqozon ichak tizimini xavfli o‘sma kasalliklarini erta tashxislashdagi xavf omillari gradatsiyasini natijasida davolash sifatini yaxshilash tartibi tavsiya etilgan.
Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quydagilardan iborat: sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘ini darajasida ikkilamchi profilaktika orqali ayollar reproduktiv tizimi organlari va oshqozon ichak tizimini xavfli o‘sma kasalliklarini erta tashxislash (Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi Xorazm filialining 2023 yildagi preyskurantiga binoan, ovqat uchun 21.600 so‘m va dori-dormonlar uchun 57200 so‘m, bir kunlik  o‘rni joy uchun 130.000 so‘m) jami bir kunlik sarf xarajatlar bir nafar patsient uchun 208800 so‘m iqtisod qilinish, bir kurs davolash uchun 2088000 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan.
Xulosa: sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘ini darajasida tor profilli onkologlar ishtirokida profilaktik ko‘ruvlar o‘tkazilganligi hisobiga xavfli o‘smalar ikkilamchi profilaktikasining optimal varianti tanlash maqsadida ishlab chiqilgan algoritmning tatbiq etilishi natijasida bir kunlik sarf xarajatlar 1 nafar patsient hisobiga byudjet mablag‘laridan  208800 so‘mni, bir kurs davolash uchun esa 2088000 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan.
T.M.Palvanovning ayrim xavfli o‘smalarning birlamchi tibbiyot tizimidagi ikkilamchi profilaktikasining tashkiliy xususiyatlari mavzusidagi dissertatsion tadqiqotida olingan yuqoridagi 4 ta ilmiy yangilik boshqa sog‘liqni saqlash muassalariga joriy etish bo‘yicha Toshkent tibbiyot  akademiyasining 2023 yildagi 05 avgustdagi 01-4/255-son xati Sog‘liqni saqlash vazirligiga taqdim etilgan. Ilmiy yangiliklarning amaliyotga joriy qilinishi natijasida bir kunlik sarf xarajatlari uchun 208800 so‘m iqtisod qilinib, 1 nafar patsient hisobiga byudjet mablag‘larini bir kunga 208800 so‘mni, bir kurs davolash uchun 2088000 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan.