Yusupov Sirojiddin Yunusovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Elka suyagi proksimal qismi sinishlarini xirurgik davolashda kaminvaziv osteosintez», 14.00.22–Travmatologiya va ortopediya (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2021.2.PhD/Tib1955.
Ilmiy rahbar: Alimov Aziz Pulatovich, tibbiyot fanlari doktori.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Abu Ali ibn Sino nomidagi Buxoro davlat tibbiyot instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Respublika ixtisoslashtirilgan travmatologiya va ortopediya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi, DSc.04/30.12.2019.Tib.62.01.
Rasmiy opponentlar: Xamraev Farxod Sharofovich, tibbiyot fanlari doktori; Xamraev Alisher Shaxobovich, tibbiyot fanlari doktori, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Samarkand davlat tibbiyot universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi:  elka suyagi proksimal qismi sinishlarini  jarroxlik usulida davolash usulini takomillashtirish asosida natijalar samaradorligini oshirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
elka suyagi proksimal qismi sinishlarini davolashda sterjen, xalka, yarimxalkadan iborat, intraoperatsion tashqi repozisiyalovchi antirotatsion mexanizmga ega bo‘lgan osteosintez uchun apparat ishlab chiqilgan xamda uning akromion va pastki uchlikdan o‘tkaziladigan sixlar yordamida distraksiya yo‘li bilan fragmentlarning burchakli va rotatsion siljishlarini to‘liq repozisiyasiga erishish uchun optimal sharoit yaratishi isbotlangan;
ishlab chiqilgan osteosintez apparatini qo‘llash asosida 3 sm kattalikda kichik kesim o‘tkazish orqali fiksatsiyalovchi suyak usti bloklovchi plastinani oson o‘rnatish, shuruplarni  perkutan mahkamlash, postoperatsion davrda elka kamari va del`tasimon mushaklarning an’anaviy yuqori darajadagi jaroxatlarini oldini olish imkoniyati isbotlangan;
ishlab chiqilgan osteosintez apparatini qo‘llash asosida 3 sm kattalikda kichik kesim o‘tkazish orqali elka bo‘g‘imi xarakatlarini erta davrda (2 xaftadan keyin) faol bajarish, operatsiyadan keyingi an’anaviy uzoq muddatli gipsli bog‘lamdan voz kechish, suyak va mushak to‘qimalarining sustlashishi va kontrakturalarni oldini olish imkoniyati isbotlangan;
elka suyagi proksimal sinishlarida fragmentlarning bo‘laksiz, bo‘lakli, ko‘p bo‘lakli bo‘lishiga asoslangan xolda  bo‘laksiz sinishlarda yopiq usulda sixlar yordamida, interpozisiya va bo‘lakli sinishlarda bloklovchi intramedulyar osteosintez (BIOS), ko‘p bo‘lakli sinishlarda esa taklif qilingan usulni qo‘llash maqsadga muvofiq ekanligi asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Buxoro davlat tibbiyot instituti ekspert kengashining 2023 yil 1 iyundagi xulosasiga ko‘ra:
birinchi ilmiy yangilik: elka suyagi proksimal sinishlarida fragmentlarning bo‘laksiz, bo‘lakli, ko‘p bo‘lakli bo‘lishiga asoslangan xolda bo‘laksiz sinishlarda yopiq usulda sixlar yordamida, interpozisiya va bo‘lakli sinishlarda bloklovchi intramedulyar osteosintez, ko‘p bo‘lakli sinishlarda esa taklif qilingan usulni qo‘llash elka bo‘g‘imi xarakatlarini erta davrda (2 xaftadan keyin) faol bajarish, operatsiyadan keyingi an’anaviy uzoq muddatli gipsli bog‘lamdan voz kechish, suyak va mushak to‘qimalarining sustlashishi va kontrakturalarni oldini olish imkonini berdi (Intellektual mulk agentligining patenta FAP 02262, 18.08.2022). Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: Buxoro viloyati kup tarmokli tibbiyot markazi (02.02.2022y; №12) va Respublika ixtisoslashtirilgan travmatologiya va ortopediya ilmiy amaliy tibbiyot markazi Samarqand markazi (02.04.2022y; №07) amaliyotiga joriy etildi. Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi kuyidagilardan iborat: • jarroxlik davolash usulini ishlab chikish elka bugimining stabilligini oshirish, jarroxlik aralashuvi vaktini kiskartirishi, erta reabilitatsiya boshlash va elka bugimlari funksiyasini ananaviy jarrohlik usullariga nisbatan sezilarli oshirishga; • yumshok tukimalarga kam jaroxat etkazish, asoratlarning kamayishi, statsionar davo muddatining kiskarishi, reabilitatsiya muddatlarining kamayishi va yuqori ko‘rastkichlar bilan yaxshi natijalar olish imkonini beradi; • taklif etilgan jarroxlik davolash usulidan foydalanish elka bo‘g‘imi funksiyasini yaxshiladi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi kuyidagilardan iborat: - bemorning shifoxonada kolish muddatini 8 kundan 5 kungacha kiskartirtirib, shifoxonada kolish tulov mikdori taxminan 452000 sumga kamaytirdi (shifoxonada 1 kun kolish 92000 sum, ovkatlanish 21000 so‘m, dori darmonga 34000 so‘mni tashkil kiladi. Umumiy bir kunlik sarf-xarajati 150000 so‘m); - yukoridagi ko‘rsatmalar buyicha davolangan bemorlarning erta reabilitatsiyasini boshlash ularning vertikalizatsiyasini tezlashtiradi va keyinchalik nogironlik sabablarini bartaraf etish imkonini beradi. Xulosa: elka suyagi proksimal qismi sinishlarida intraoperatsion tashqi repozisiyalovchi antirotatsion mexanizmga ega bo‘lgan osteosintez uchun apparatni qo‘llab davolash 1 nafar bemor uchun 452000 sum iktisod kilishga imkon berdi;
ikkinchi ilmiy yangilik: elka suyagi proksimal sinishlarida fragmentlarning bo‘laksiz, bo‘lakli, ko‘p bo‘lakli bo‘lishiga asoslangan xolda bo‘laksiz sinishlarda yopiq usulda sixlar yordamida, interpozisiya va bo‘lakli sinishlarda bloklovchi intramedulyar osteosintez, ko‘p bo‘lakli sinishlarda esa taklif qilingan usulni qo‘llash maqsadga muvofiq ekanligi asoslangan; Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: Buxoro viloyati kup tarmokli tibbiyot markazi (02.02.2022y; №12) va Respublika ixtisoslashtirilgan travmatologiya va ortopediya ilmiy amaliy tibbiyot markazi Samarqand markazi (02.04.2022y; №07) amaliyotiga joriy etildi. Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi kuyidagilardan iborat: • Olingan natijalar elka suyagi proksimal qismi sinishlarida jarroxlik usulida davolash samaradorligini oshirishga va jarroxlik aralashuvi vaktini kiskartirishi, erta reabilitatsiya boshlash, elka bo‘g‘imlari funksiyasini ananaviy jarrohlik usullariga nisbatan sezilarli oshirish bilan davolash sifatini yaxshiladi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi kuyidagilardan iborat: bemorning shifoxonadagi davri uchun: - bemorning shifoxonada kolish muddatini 8 kundan 5 kungacha kiskartirtirib, shifoxonada kolish tulov mikdori taxminan 452000 sum sumga kamaytirildi (shifoxonada 1 kun kolish 92000 sum, ovkatlanish 21000 so‘m, dori darmonga 34000 so‘mni tashkil qiladi. Umumiy bir kunlik sarf-xarajat 150000 so‘m); Xulosa: elka suyagi proksimal qismi sinishlarida intraoperatsion tashqi repozisiyalovchi antirotatsion mexanizmga ega bo‘lgan osteosintez uchun apparatni qo‘llab davolash 1 anfar bemor uchun 452000 sum iktisod kilishga imkon berdi;
uchinchi ilmiy yangilik: elka suyagi proksimal sinishlarida fragmentlarning bo‘laksiz, bo‘lakli, ko‘p bo‘lakli bo‘lishiga asoslangan xolda bo‘laksiz sinishlarda yopiq usulda sixlar yordamida, interpozisiya va bo‘lakli sinishlarda bloklovchi intramedulyar osteosintez, ko‘p bo‘lakli sinishlarda esa taklif qilingan usulni qo‘llash elka bo‘g‘imi xarakatlarini erta davrda (2 xaftadan keyin) faol bajarish, operatsiyadan keyingi an’anaviy uzoq muddatli gipsli bog‘lamdan voz kechish, suyak va mushak to‘qimalarining sustlashishi va kontrakturalarni oldini olish imkonini berdi (Intellektual mulk agentligining patenti FAP 02262, 18.08.2022); Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: Buxoro viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi (02.02.2022y; №12) va Respublika ixtisoslashtirilgan travmatologiya va ortopediya ilmiy amaliy tibbiyot markazi Samarqand markazi (02.04.2022y; №07) amaliyotiga joriy etildi. Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagilardan iborat: • Olingan natijalar elka suyagi proksimal qismi sinishlarida jarroxlik usulida davolash samaradorligini oshirishga va jarroxlik aralashuvi vaktini qiskartirishi, erta reabilitatsiya boshlash, elka bo‘g‘imlari funksiyasini an’anaviy jarrohlik usullariga nisbatan sezilarli oshirish bilan davolash sifatini yaxshiladi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: bemorning shifoxonadagi davri uchun: - bemorning shifoxonada kolish muddatini 8 kundan 5 kungacha kiskartirtirib, shifoxonada kolish tulov mikdori taxminan 452000 sum sumga kamaytirildi (shifoxonada 1 kun kolish 92000 sum, ovkatlanish 21000, dori darmonga 34000 ni tashkil kiladi. Umumiy bir kunlik sarf-xarajat  150000 sum); Xulosa: Elka suyagi proksimal qismi sinishlarida intraoperatsion tashqi repozisiyalovchi antirotatsion mexanizmga ega bo‘lgan osteosintez uchun apparatni qo‘llab davolash 1 nafar bemor uchun 452000 sum iktisod kilishga imkon berdi.
to‘rtinchi ilmiy yangilik: klinik-rentgenologik, MRT va MSKT ma’lumotlarini taxlil kilish asosida elka bugimi nostabilliklarini davolash va tashxislash uchun ishlab chikilgan algoritm funksional va anatomik natijalarni yaxshilashga va davolanish va tashxislash vaktini kiskartirishga imkon beradi. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: Buxoro viloyati kup tarmokli tibbiyot markazi (02.02.2022Y; №12) va Respublika ixtisoslashtirilgan travmatologiya va ortopediya ilmiy amaliy tibbiyot markazi Samarqand markazi (02.04.2022y; №07) amaliyotiga joriy etildi. Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi kuyidagilardan iborat: • klinik va rentgenologik, ISIS indeksi ballari, MRT va MSKT ma’lumotlarini taxdil kilish asosida ishlab chikilgan algoritmdan foydalanib, elka bugimi surunkali nostabilliklarini davolashning funksional va anatomik natijalarini yaxshiladi, jarroxlik va umumiy davolanish vaktini kiskartirdi, erta reabilitatsiyani boshlash va bugim funksiyasini tulik tiklash imkonini berdi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: bemorning shifoxonadagi davri uchun: - bemorning shifoxonada qolish muddatini 8 kundan 5 kungacha qiskartirtirib, shifoxonada kolish tulov mikdori taxminan 452000 so‘mga kamaytirildi (shifoxonada 1 kun kolish 92000 sum,ovkatlanish 21000, dori darmonga 34000 ni tashkil kiladi. Umumiy bir kunlik sarf-xarajat 150000 sum); Xulosa: Elka suyagi proksimal qismi sinishlarida intraoperatsion tashqi repozisiyalovchi antirotatsion mexanizmga ega bo‘lgan osteosintez uchun apparatni qo‘llab davolash 1 nafar bemor uchun 452000 sum iktisod kilishga imkon berdi.