Muxammadiev Fazliddin Nurslamovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Yuzdagi chandiqlarni etkazilish muddatlarini aniqlashning sud-tibbiy ekpertizasini o‘ziga xosligi», 14.00.24 – Sud tibbiyoti (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.2.PhD/Tib2877.
Ilmiy rahbar: Ro‘ziev Sherzod Ibodullaevich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent tibbiyot akademiyasi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent tibbiyot akademiyasi, DSc.04/30.12.2019.Tib.30.03.
Rasmiy opponentlar: Xasanova Muxarrama Almaredanovna, tibbiyot fanlari doktori, dotsent; Quziev Otabek Juraqulovich, tibbiyot fanlari nomzodi, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Abu ali ibn Sino nomidagi Tojikiston davlat tibbiyot unversiteti (Tojikiston Respublikasi).
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: yuzdagi chandiqlarni etkazilish muddatlarini zamonaviy sud-tibbiy tashxislash usullarini baholashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor sud-tibbiyoti amaliyotida tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni ko‘z bilan ko‘rish natijasida masshtabli lineyka yordamida o‘lchami va rang ko‘rsatkichlari asosida etkazish uzoq bo‘lmagan chandiqlarning muddatini baholash tartibi asoslangan;
ilk bora sud-tibbiyoti amaliyotida tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni etkazilish muddati zamonaviy «SCAR» dasturi orqali raqamli fotografiya usulida chandiqni to‘g‘ridan-to‘g‘ri, o‘ng va chap tomondan  bitishning tasviriga qarab jarohatning etkazish mexanizmi va muddatini baholash tartibi asoslangan;
tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni ko‘ngdalang teksiligidagi gipoexogenligi, derma va derma ostidagi giperexogenligi chegaraning uzilishining sud-tibbiy  ekspertizani amalga oshirishdagi  xususityalari isbotlangan;
hosil bo‘lgan chandiqlarning o‘ziga xos o‘zgarishlarining morfometrik ko‘rsatkichlari va sud-tibbiy baholash mezonlari ishlab chiqilgan.
IV.Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Toshkent tibbiyot akademiyasi ekspert kengashining 2023 yil 24 avgustdagi 08/025-son xulosasiga ko‘ra (ilmiy yangilikni boshqa sog‘liqni saqlash muassalariga joriy etish bo‘yicha Toshkent tibbiyot akademiyasining 2023 yil 15 avgustdagi 09-06590-sonli xati Sog‘liqni saqlash vazirligiga taqdim etilgan):
birinchi ilmiy yangilik: ilk bor sud-tibbiyoti amaliyotida tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni ko‘z bilan ko‘rish natijasida masshtabligi lineyka yordamida o‘lchami va rang ko‘rsatkichlari asosida etkazish uzoq bo‘lmagan chandiqlarning muddatini baholash tartibi asoslangani Respublika sud tibbiy ekspertiza ilmiy amaliy markazining Buxoro filiali tirik shaxslarning sud ambulotoriya bo‘limi bo‘yicha (13.02.2023 y.; № 40/1) hamda Respublika sud tibbiy ekspertiza ilmiy amaliy markazining Qashqadaryo filiali tirik shaxslarning sud ambulotoriya bo‘limi bo‘yicha (09.06.2023 y.; № 13-T) buyruq bilan amaliyotiga joriy etilgan. Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi taklif etilgan tashxislash tartibi ilk bor sud-tibbiyoti amaliyotida tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni ko‘z bilan ko‘rish natijasida masshtabligi lineyka yordamida o‘lchami va rang ko‘rsatkichlari asosida  chandiqni muddatini baholashning optimal varinati sifati yaxshilagan. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quydagilardan iborat: ilk bor sud-tibbiyoti amaliyotida tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni ko‘z bilan ko‘rish natijasida masshtabligi lineyka yordamida o‘lchami va rang ko‘rsatkichlari asosida  etkazish uzoq bo‘lmagan chandiqlarning muddatini baholashga (Respublika sud tibbiy ekspertiza ilmiy amaliy markazi Surxondaryo filialining 2023 yildagi preyskurantiga binoan, bir jabralanuvchi fuqaroning ekspertizasi uchun  O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligining 2012 yil 1 iyundagi 153-sonli buyrug‘iga binoan birlamchi ekspertizalarni tugatish uchun 10 kungacha bo‘lgan muddatga asosan, biroq chandiqlar murakkab ekspertizasi bo‘lganligi sababli kommission tartibida 10 kundan 30 kungacha muddatida) birlamchi sud tibbiy ekspertizasi amalga oshirish uchun sarflanadigan xarajatlar 137589 so‘mni, bir fuqaroni chandiqni ekspertizasi uchun 1375890 so‘mni, murrakab ekspertiza uchun 41276700 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan. Xulosa: tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni ko‘ngdalang teksiligidagi gipoexogenligi birlamchi sud tibbiy ekspertizasini baholashda bir kunlik sarf xarajatlari uchun 137589 so‘mni, bitta ekspertiza uchun 1375890 so‘mni, murrakab ekspertiza uchun 41276700 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan;
ikkinchi ilmiy yangilik: ilk bor sud-tibbiyoti amaliyotida tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni etkazilish muddati zamonaviy «SCAR» dasturi orqali raqamli fotografiya usulida chandiqni to‘g‘ridan-to‘g‘ri, o‘ng va chap tomondan bitishning tasviriga qarab jarohatning etkazish mexanizmi va muddatini baholash tartibi asoslangani Respublika sud tibbiy ekspertiza ilmiy amaliy markazining Buxoro filiali tirik shaxslarning sud ambulotoriya bo‘limi bo‘yicha (13.02.2023 y.; № 40/1) hamda Respublika sud tibbiy ekspertiza ilmiy amaliy markazining Qashqadaryo filiali tirik shaxslarning sud ambulotoriya bo‘limi bo‘yicha (09.06.2023 y.; № 13-T) buyruq bilan amaliyotiga joriy etilgan. Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quydagilardan iborat: ilk bora sud-tibbiyoti amaliyotida tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni etkazilish muddati zamonaviy «SCAR» dasturi orqali raqamli fotografiya usulida chandiqni to‘g‘ridan-to‘g‘ri, o‘ng va chap tomondan bitishning tasviriga qarab jarohatning etkazish mexanizmi va muddatini baholash tartibi  ko‘rsatib o‘tilgan. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quydagilardan iborat: ilk bora sud-tibbiyoti amaliyotida tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni etkazilish muddati zamonaviy «SCAR» dasturi orqali raqamli fotografiya usulida chandiqni to‘g‘ridan-to‘g‘ri, o‘ng va chap tomondan  bitishning tasviriga qarab jarohatning etkazish mexanizmi va muddatini baholashda birlamchi sud tibbiy ekspertizasi amalga oshirish uchun sarflanadigan xarajatlar 137589 so‘mni, bir fuqaroni chandiqni ekspertizasi uchun 1375890 so‘mni, murrakab ekspertiza uchun 41276700 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan. Xulosa: tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni ko‘ngdalang teksiligidagi gipoexogenligi birlamchi sud tibbiy ekspertizasini baholashda bir kunlik sarf xarajatlari uchun 137589 so‘mni, bitta ekspertiza uchun 1375890 so‘mni, murrakab ekspertiza uchun 41276700 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan;
uchinchi ilmiy yangilik: tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni ko‘ngdalang teksiligidagi gipoexogenligi, derma va derma ostidagi giperexogenligi chegaraning uzilishining sud-tibbiy ekspertizani amalga oshirishdagi xususityalari isbotlangani Respublika sud tibbiy ekspertiza ilmiy amaliy markazining Buxoro filiali tirik shaxslarning sud ambulotoriya bo‘limi bo‘yicha (13.02.2023 y.; № 40/1) hamda Respublika sud tibbiy ekspertiza ilmiy amaliy markazining Qashqadaryo filiali tirik shaxslarning sud ambulotoriya bo‘limi bo‘yicha (09.06.2023 y.; № 13-T) buyruq bilan amaliyotiga joriy etilgan. Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quydagilardan iborat: taklif etilgan usul tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni ko‘ngdalang teksiligidagi gipoexogenligi, derma va derma ostidagi giperexogenligi chegaraning uzilishining sud-tibbiy  ekspertizani amalga oshirish orqali  birlamchi ekspertizaning samaradorligini oshirish imkonini bergan. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni ko‘ngdalang teksiligidagi gipoexogenligi, derma va derma ostidagi giperexogenligi chegaraning uzilishining birlamchi sud tibbiy ekspertizasi amalga oshirish uchun sarflanadigan xarajatlar 137589 so‘mni, bir fuqaroni chandiqni ekspertizasi uchun 1375890 so‘mni, murrakab ekspertiza uchun 41276700 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan. Xulosa: tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni ko‘ngdalang teksiligidagi gipoexogenligi birlamchi sud tibbiy ekspertizasini baholashda bir kunlik sarf xarajatlari uchun 137589 so‘mni, bitta ekspertiza uchun 1375890 so‘mni, murrakab ekspertiza uchun 41276700 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan;
to‘rtinchi ilmiy yangilik: hosil bo‘lgan chandiqlarning o‘ziga xos o‘zgarishlarining morfometrik tahlillari ishlab chiqilgan va sud-tibbiyoti amaliyoti uchun muhimligi sud-tibbiy baholash mezonlari Respublika sud tibbiy ekspertiza ilmiy amaliy markazining Buxoro filiali tirik shaxslarning sud ambulotoriya bo‘limi bo‘yicha (13.02.2023 y.; № 40/1) hamda Respublika sud tibbiy ekspertiza ilmiy amaliy markazining Qashqadaryo filiali tirik shaxslarning sud ambulotoriya bo‘limi bo‘yicha (09.06.2023 y.; № 13-T) buyruq bilan amaliyotiga joriy etilgan. Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagilardan iborat: hosil bo‘lgan chandiqlarning o‘ziga xos o‘zgarishlarining morfometrik tahlillari ishlab chiqilgan va sud-tibbiyoti amaliyoti uchun muhimligi sud-tibbiy baholash mezonlari ishlab chiqilgan. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: hosil bo‘lgan chandiqlarning o‘ziga xos o‘zgarishlarining morfometrik tahlillari ishlab chiqilgan va sud-tibbiyoti amaliyoti uchun muhimligi sud-tibbiy baholash mezonlari ishlab chiqish natijasida birlamchi sud tibbiy ekspertizasi amalga oshirish uchun sarflanadigan xarajatlar 137589 so‘mni, bir fuqaroni chandiqni ekspertizasi uchun 1375890 so‘mni, murrakab ekspertiza uchun 41276700 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan. Xulosa: tirik shaxslarda yuzdagi chandiqlarni ko‘ngdalang teksiligidagi gipoexogenligi birlamchi sud tibbiy ekspertizasini baholashda bir kunlik sarf xarajatlari uchun 137589 so‘mni, bitta ekspertiza uchun 1375890 so‘mni, murrakab ekspertiza uchun 41276700 so‘mni iqtisod qilish imkonini bergan.