Топволдиев Казбек Ахмадалиевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “ХИХ-ХХ асрлар рус шоирларининг асарларида шарқона лингвистик услуб”, 10.00.04 – Европа, Америка ва Австралия халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.3.PhD/Fil1353.
Илмий раҳбар: Шереметева Анна Геннадевна, филология фанлари доктори, профессор.
        Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
        ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.01.10.
Расмий оппонентлар: Гибралтарская Оксана Николаевна, филология фанлари доктори, доцент; Атаева Рануша Рашидовна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).  
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ХИХ-ХХ аср рус шоирлари асарлари матнларидаги шарқона услубнинг лексик-грамматик ва стилистик нуқтаи назардан ўзига хос жиҳатларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
лингвистик услубнинг муайян тарихий давр ва маълум бир этник гуруҳнинг маданий колоритини яратишнинг лингвистик усули эканлиги, ХИХ-ХХ асрлар рус шеъриятидаги Шарқ тилшунослиги услубининг Шарқни умумлаштирилган тарзда акс эттириши, унга нисбатан душманликни эмас, унинг экзотизмини ва сирлилигини ифодалаши исботланган;
рус шоирлари ижодида ориентализм улардаги Шарқ шеʼриятига хос лексика ва ўхшатиш шакллари, шунингдек, метафора, эпитет, риторик саволлар, анафора, параллеллизм, такрор каби стилистик воситалар ҳамда феълнинг буйруқ майли, синтактик параллеллизм каби грамматик воситалар орқали намоён боʻлиши далилланган;
ХИХ аср (А.С.Пушкин ва М.Ю.Лермонтов) ва ХХ аср (И.А.Бунин ва С.А.Есенин) шоирлари ёзган асарлар матнларидаги ориентализм, улардаги шарқ лугʻатининг араб, турк, форс, кавказ каби манба тиллари ҳамда антропоним, топоним, кийим-кечак, поябзал, ошхона маҳсулотлари, ичимликлар, бинолар, уй-рўзғор буюмлари каби тематик гуруҳлари асосланган;
А.С.Пушкиннинг асарларида ориентализмнинг ёрқин интертекстуал хусусиятларга эгалиги («Подражания Корану»), М.Ю.Лермонтов ижодида реалистик тасвирларда кундалик ҳаёт тарзига алоҳида урғу берилиши, И.А.Буниннинг шеърларида Шарқнинг барча динлар ва сивилизацияларнинг бешиги ҳисобланиши, С.А.Есениннинг ижодида («Персидские мотивы») шоир томонидан “кашф қилинган” Шарқни намойиш этилиши муаллиф идиостилининг ўзига хос кўринишлари эканлиги далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. ХИХ-ХХ асрлар рус шоирларининг асарларидаги шарқона лингвистик услубни тадқиқ этиш асосида:
лингвистик услубнинг муайян тарихий давр ва маълум бир этник гуруҳнинг маданий колоритини яратишнинг лингвистик усули эканлиги, ХИХ-ХХ асрлар рус шеъриятидаги Шарқ тилшунослиги услубининг Шарқни умумлаштирилган тарзда акс эттириши, унга нисбатан душманликни эмас, унинг экзотизмини ва сирлилигини ифодалашига оид хулосалардан Андижон давлат университетида 2017-2020 йилларда бажарилган “ОТ-Ф1-18-Оммавий лисоний маданиятни шакллантириш методлари ва методологиясини ишлаб чиқиш” мавзусидаги давлат фундаментал илмий-техник лойиҳасида фойдаланилган (Андижон давлат университетининг 2022 йил 13 октябрдаги 39-01-291-сон маълумотномаси). Натижада мазкур лойиҳанинг илмий методологияси ва асосий лисоний материалининг бойишига эришилган;
рус шоирлари ижодида ориентализм улардаги Шарқ шеʼриятига хос лексика ва ўхшатиш шакллари, шунингдек, метафора, эпитет, риторик саволлар, анафора, параллеллизм, такрор каби стилистик воситалар ҳамда феълнинг буйруқ майли, синтактик параллеллизм каби грамматик воситалар орқали намоён боʻлишига оид хулосалардан Фарғона вилоят телерадиокомпаниясининг “Адабий муҳит”, “Маънавият сарчашмаси” кўрсатувлари ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Миллий телерадиокомпанияси Фарғона вилоят телерадиокомпаниясининг 2021 йил 23 ноябрдаги 330-сон  маълумотномаси). Натижада тингловчилар тилшунослик ва адабиётшуносликнинг қизиқарли назарий муаммолари билан танишдилар, бу эса тингловчиларда лингвомаданий бағрикенглик туйғусини шакллантиришга хизмат қилган;
ХИХ аср (А.С.Пушкин ва М.Ю.Лермонтов) ва ХХ аср (И.А.Бунин ва С.А.Есенин) шоирлари ёзган асарлар матнларидаги ориентализм, улардаги шарқ лугʻатининг араб, турк, форс, кавказ каби манба тиллари ҳамда антропоним, топоним, кийим-кечак, поябзал, ошхона маҳсулотлари, ичимликлар, бинолар, уй-рўзғор буюмлари каби тематик гуруҳларига оид хулосалардан Қозон Федерал университетининг Филология ва маданиятлараро алоқа институти 44.03.01-Педагогика (Рус тили) таълим йўналишида “Рус адабиёти тарихи” ўқув курси доирасида фойдаланилган (Россия Федерацияси Қозон Федерал университетининг 2021 йил 22 ноябрдаги 0.1.2.10.1.01/380-сон маълумотномаси). Натижада бакалавриат талабаларида “Шарқ” консептининг адабиётшунослик ва тилшуносликда намоён бўлишига қизиқишини оширишга ҳамда уларнинг рус шеъриятида шарқ мотивларининг ўрни ҳақидадаги билимларини бойитишга эришилган;
А.С.Пушкиннинг асарларида ориентализмнинг ёрқин интертекстуал хусусиятларга эгалиги, М.Ю.Лермонтов ижодида реалистик тасвирларда кундалик ҳаёт тарзига алоҳида урғу берилиши,  И.А.Буниннинг шеърларида Шарқнинг барча динлар ва сивилизацияларнинг бешиги ҳисобланиши, С.А.Есениннинг ижодида шоир томонидан “кашф қилинган” Шарқни намойиш этилиши муаллиф идиостилининг ўзига хос кўринишлари эканлигига оид хулосалардан Ўзбекистон рус маданият маркази томонидан шаҳар рус тили ва адабиёти ўқитувчилари малакасини ошириш доирасида ташкил этилган илмий семинарда фойдаланилган (Ўзбекистон рус маданият марказининг 2022 йил 04 апрелдаги 02-24-сон маълумотномаси). Натижада, бу тингловчиларга А.С.Пушкин, М.Ю.Лермонтов, И.А.Бунин ва С.А.Есенинлар асарларидаги ориентализм ҳақида тасаввурга эга боʻлиш имконини берган ҳамда лингвистик услуб назарияси соҳасидаги билимларини бойитишга эришилган.