Каримова Сафо Сайдуллаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармог'и): «“Бахт” консептининг бадиий матнда воқеланиши ва таржима муаммолари (ўзбек поезиясининг инглиз тилига таржимаси мисолида)», 10.00.06–Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.PhD/Fil1697.
Илмий раҳбар: Сафаров Шаҳриёр Сафарович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Гадоева Мавлюда Ибрагимовна, филология фанлари доктори, доцент; Юсупова Шоира Ботировна, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат педагогика университети.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тиллари замонавий поетик матнларида “бахт” консептининг лингвомаданий, когнитив, лингвофалсафий жиҳатларини очиб бериш ҳамда уларнинг таржима тилида қайта яратилишини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
шахснинг консептуал тизими шаклланишида лисоний таркиб муайян консептнинг образли, эмоционал, ассоциатив бўлишини таъминлаши ва у ядро ҳамда сарҳадга эга бўлган билимлар, тасвирлар, ғоялар, уюшмалар соҳасини ташкил қилишида миллий, маданий-тарихий ва шахсий тажриба асосида намоён бўлиши асосланган;
бадиий консепт тафаккур бирлиги, ижтимоий онг, толерантлик руҳияти, алоҳида ижодкор яратган матнда лисоний воқеланган ҳодиса сифатида когнитив (мантиқий)/бадиий консепт оппозициясининг асоси объективлик/субъективлик, умуминсонийлик/индивидуаллик белгиларига асосланганлиги далилланган;
поетик матнда “бахт” консептуал метафорасининг бирмаънолилик ва кўпмаънолилиги, нейтрал ва эмоционаллиги, контекстга бог'лиқ ва бог'лиқ эмаслигида намоён бўладиган ички қарама-қаршиликларга уларнинг турли матнлар доирасида контекстуал мазмун касб этиши, миллий консептуал майдон ва менталитетнинг маълум бир қисмини ифодалаши аниқланган;
“бахт” консептини адекват таржима қилишнинг бирламчи омилларини матнга хос бўлган интертекстуаллик, контекстуал вазият, шакл ва мазмун мутаносиблиги/номутаносиблиги ҳамда тиллараро структур, систем ва функционал ассиметрия, иккиламчи омилларини эса унинг дериватив табиати, динамик характери ташкил этиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Бахт” консептининг бадиий матнда воқеланиши ва таржима муаммолари (ўзбек поезиясининг инглиз тилига таржимаси мисолида)ни аниқлаш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
    шахснинг консептуал тизими шаклланишида лисоний таркиб муайян консептнинг образли, эмоционал, ассоциатив бўлишини таъминлаши ва у ядро ҳамда сарҳадга эга бўлган билимлар, тасвирлар, ғоялар, уюшмалар соҳасини ташкил қилишида миллий, маданий-тарихий ва шахсий тажриба асосида намоён бўлишига оид назарий хулосалардан Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтида 2017-2020 йилларда бажарилган ФА-Ф1-005 “Қорақалпоқ фолклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2023-йил 16-февралдаги  62/1-сон маълумотномаси). Натижада бадиий-маданий консептнинг бадиий матн доирасида фаоллашувинининг лисоний омиллари таҳлилига оид хулосаларга эришилган;
    бадиий консепт тафаккур бирлиги, ижтимоий онг, толерантлик руҳияти, алоҳида ижодкор яратган матнда лисоний воқеланган ҳодиса сифатида когнитив (мантиқий)/бадиий консепт оппозициясининг асоси объективлик/субъективлик, умуминсонийлик/индивидуаллик белгиларига асосланганлиги билан боғлиқ хулосалардан Самарқанд давлат чет тиллар институтида Эвропа иттифоқининг Эрасмус+ дастури 58545-ЭПП-1-2017-1-ЭС-ЭППКА2-CБҲЕ-ЖП CЛАСС: “Cомпутатионал лингуистиcс ат Cентрал Асиан университиес” номли хорижий лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2023-йил 23-февралдаги 376/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳанинг контентини  шакллантиришда когнитология, психолингвистика, лингво-маданиятшунослик атамаларининг ифодаланиши, уларнинг типологик таҳлили, ўзбек ва инглиз тилида “бахт” консептининг фаоллашувини поетик мисоллар орқали ўрганиш, “бахт” консептини инглиз тилида ўрганиш каби тавсиялар жорий қилинган;
поетик матнда “бахт” консептуал метафорасининг бирмаънолилик ва кўпмаънолилиги, нейтрал ва эмоционаллиги, контекстга бог'лиқ ва бог'лиқ эмаслигида намоён бўладиган ички қарама-қаршиликларга уларнинг турли матнлар доирасида контекстуал мазмун касб этиш, миллий консептуал майдон ва менталитетнинг маълум бир қисмини оид назарий хулосалардан Самарқанд давлат чет тиллар институтида И-204-4-5 рақамли “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш” мавзусидаги инновацион тадқиқот лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2023-йил 23-февралдаги 378/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада поетик матннинг консептуал тузилиши тадқиқи, “бахт” консептининг ўзбек тили ва инглиз тили шеърий матнида фаоллашуви, уларнинг қиёсий ўрганилиши, ҳамда ўзбек тилидан инглиз тилига амалга оширилган поетик таржималар таҳлили натижасида “бахт” консептининг берилишини ҳамда аслият ва таржима тили ўртасидаги консептуал муқобиллик даражасини аниқлаш усуллари “Лингвомаданиятшунослик”, “Бадиий асар таржимаси таҳлили”, “Қиёсий тадқиқотлар методологияси”, “Ёзма таржима” каби фанларнинг назарий масалаларини бойитишда хизмат қилган.